{1}{72}movie info: DX50 496x384 23.976fps 435.3 MB|/SubEdit b.4066 (http://subedit.com.pl)/ {100}{270}t�umaczenie: cearleaUPR|(google: grupa UPR) {380}{470}WOLNY WYB�R {504}{535}Nazywam si� George Shultz. {549}{599}Kiedy� by�em sekretarzem stanu {601}{663}a wcze�niej ministrem skarbu. {674}{759}Znam Miltona Friedmana od oko�o 40 lat. {776}{914}Jego osoba oraz idee wiele mi da�y. {924}{1025}Jest �wietnym ekonomist�,|naukowcem oraz cz�owiekiem ideowym. {1042}{1129}Posiada du�o zdrowego rozs�dku|i potrafi dokonywa� trze�wych ocen. {1164}{1256}Program, kt�ry obejrzycie,|b�dzie dotyczy� mi�dzynarodowego handlu. {1289}{1403}Rz�dz� nim takie same zasady,|jak rynkiem krajowym. {1423}{1516}Otwarte i wolne rynki|prowadz� do niskich cen, {1521}{1582}wysokiej jako�ci produkt�w|oraz wysokich p�ac. {1618}{1767}Jako cz�onek rz�du ci�ko pracowa�em|nad utrzymaniem otwarto�ci naszych rynk�w. {1790}{1874}I toczy�em wiele bitew z lud�mi,|kt�rzy chcieli je zamkn��. {1897}{1932}Nie zawsze wygrywa�em. {1955}{2062}Powodem jest to, �e ludzie|walcz�, aby chroni� siebie, {2071}{2143}je�li konkurencja z zagranicy|jest zbyt ci�ka. {2163}{2260}Protekcjonizm jest dla ka�dego|z nas du�ym problemem. {2282}{2356}Musimy u�wiadomi� ka�demu,|maj�cemu problemy z konkurencj�, {2367}{2416}�e po prostu musi stawi� jej czo�a. {2436}{2540}Je�li nie b�dzie w stanie, to nale�y mu pom�c|w dostosowaniu si� i znalezieniu nowej pracy. {2548}{2640}A tymczasem,|z punktu widzenia naszego spo�ecze�stwa, {2651}{2823}wszyscy b�dziemy zamo�niejsi, je�li|otworzymy si� na wymian� handlow� z zagranic�. {2830}{2952}Szczeg�lnie w obecnych czasach,|gdy rynki staj� si� coraz bardziej globalne. {3009}{3079}Pa�stwo jest niezb�dny dla naszego istnienia. {3118}{3197}Do ochrony naszego bezpiecze�stwa. {3200}{3323}Potrzebujemy pa�stwa, kt�re|zapewni nam stabilne i prawne warunki {3333}{3390}do funkcjonowania naszego spo�ecze�stwa. {3407}{3497}Jednak w praktyce rz�dy id� za daleko {3504}{3667}i zbyt g��boko ingeruj� w kwestie|gospodarcze i biznesowe. {3680}{3749}Wygl�da to na pokus�,|kt�rej nie mog� si� oprze�. {3775}{3866}Pami�tajmy wi�c o tym,|co mawia� �wietny komik Will Rodgers. {3882}{3968}"B�d�my wdzi�czni, �e nie otrzymujemy|tyle pomocy pa�stwa, za ile p�acimy." {3990}{4102}Jednak by�oby lepiej gdyby�my|dostawali mniej i r�wnie� p�acili mniej. {4150}{4197}Wolno�� ludzka i polityczna {4201}{4280}nigdy nie istnia�a i nie mo�e istnie� {4282}{4360}bez znacznej wolno�ci gospodarczej. {4374}{4418}Wolno�� polega na dokonywaniu wybor�w. {4422}{4452}Co jest dla mnie najlepsze? {4455}{4487}Co chc� robi�? {4495}{4555}Wszyscy chcemy jedynie mie� wolny wyb�r. {4567}{4651}�aden urz�dnik nie m�wi|tym ludziom, co maj� robi�. {4658}{4687}Kontrola rodzicielska. {4693}{4733}Rodzice wybieraj�cy nauczyciela. {4750}{4791}Rodzice kontroluj�cy nauczanie. {4809}{4848}Wolno�� do �ycia w�asnym �yciem. {4850}{4917}Do realizacji w�asnych cel�w,|urzeczywistniania marze�. {4921}{5015}Bez rz�du patrz�cego na ka�dy tw�j ruch|i rzucaj�cego k�ody pod nogi. {5022}{5090}Wi�kszo�� z nas,|gdyby mog�a, wybra�aby dobrobyt. {5094}{5160}Ale jaki jest najlepszy spos�b,|aby go osi�gn��? {5161}{5288}Wolny handel przyczyni� si� do|podniesienia standardu �ycia w Japonii. {5298}{5388}Ponad 300 lat temu pielgrzymi|pr�bowali stworzy� socjalizm. {5403}{5579}Jednak prosperowali oni tylko wtedy, gdy pozwalano|im zatrzyma� ca�� �ywno�� z ich w�asnych upraw. {5593}{5674}Kto twierdzi, �e zasady|ekonomiczne nie maj� znaczenia? {5677}{5790}Mo�emy marzy� o doskona�ym �wiecie,|ale dobrze wiemy, �e to nierealne. {5792}{5849}Hongkong jest bardzo daleki od utopii. {5917}{5967}�ycie jest niesprawiedliwe. {5972}{6073}Nie jest sprawiedliwe to, �e jeden|rodzi si� niewidomy, a inny ma doskona�y wzrok. {6079}{6210}Nie znam �adnego wyj�tku od tego,|�e dokonuj�c wzgl�dnego por�wnania, {6213}{6353}im wi�cej mamy wolno�ci gospodarczej,|tym zamo�niejsi b�d� zwykli ludzie. {6374}{6472}Doktor Friedman sp�dzi� ca�e �ycie,|badaj�c wolno�� i bogactwo. {6479}{6534}Dla niego dowody historyczne s� jednoznaczne. {6547}{6614}Ludzie s� bogatsi,|je�li sami dokonuj� wybor�w. {6617}{6683}Bogatsi, gdy nie polegaj� na pomocy pa�stwa. {6688}{6749}"Wolny wyb�r" jest zestawem ratunkowym. {6751}{6798}Dla was i dla wolno�ci. {6890}{6990}TYRANIA KONTROLI {7014}{7132}Jest czas �niw i japo�scy rolnicy|gromadz� plony na gie�d� ry�u w Kioto. {7178}{7242}Oczywi�cie b�d� starali si�|zebra� ich jak najwi�cej. {7253}{7319}A klienci b�d� chcieli|kupi� je jak najtaniej. {7323}{7368}Tak w�a�nie dzia�a rynek. {7376}{7455}To w�a�nie 200 lat temu|zaobserwowa� Adam Smith. {7457}{7541}Szkot, kt�ry stworzy�|z ekonomii nauk� wsp�czesn�. {7581}{7626}Zauwa�y� jednak co� jeszcze. {7632}{7730}W interesie wi�kszo�ci mieszka�c�w|ka�dego kraju {7732}{7865}jest kupowanie towar�w od tych,|kt�rzy sprzedaj� je najtaniej. {7897}{8039}To twierdzenie jest tak oczywiste,|�e jego udowadnianie by�oby �mieszne. {8051}{8110}Nigdy nie zosta�o zakwestionowane, {8117}{8287}gdy� egoistyczni handlarze i producenci|nie zdo�ali odebra� ludziom zdrowego rozs�dku. {8300}{8436}Ich interes jest dok�adnie przeciwny|do interesu wi�kszo�ci ludzi. {8514}{8635}B�yskiem geniuszu Adama Smitha|by�o zauwa�enie, �e ceny rynkowe: {8641}{8734}ceny towar�w, wynagrodzenia za prac�,|koszty transportu, {8740}{8826}mog� wsp�gra� z aktywno�ci�|milion�w niezale�nych od siebie ludzi, {8828}{8919}nieznaj�cych si� nawzajem,|bez nakazywania im co maj� robi�. {9036}{9076}Jego kluczow� ide� by�o to, {9078}{9190}�e dzia�anie dla w�asnych korzy�ci mo�e|przyczyni� si� do korzy�ci ca�ego spo�ecze�stwa. {9237}{9315}Wygl�da�o to tak,|jakby dzia�a�a niewidzialna r�ka. {9343}{9425}Niewidzialna r�ka rynku jest|poj�ciem wprowadzonym przez Adama Smitha {9427}{9480}w jego �wietnej ksi��ce,|"Bogactwo narod�w". {9490}{9628}Opisa� w niej kwesti� dzia�ania|jednostek tylko dla ich w�asnych korzy�ci, {9632}{9817}kt�ra prowadzi�a do zapewnienia dobrobytu|og�owi, co nie by�o ich zamiarem. {9835}{9895}Chodzi�o mu o rynek. {9904}{9965}O rynek, na kt�rym ludzie kupuj� i sprzedaj�. {9975}{10131}Wskazywa� na to, �e aby rze�nik, piekarz|czy producent �wieczek mogli osi�gn�� doch�d, {10133}{10193}musieli wytworzy� co�,|co kto� inny b�dzie chcia� kupi�. {10195}{10290}I zatem realizacja swoich interes�w|i dbanie o w�asny zysk, {10300}{10373}zaspokaja�o r�wnie� potrzeby konsument�w. {10458}{10515}Gdy Adam Smith opublikowa� "Bogactwo narod�w", {10520}{10600}Wielka Brytania wci�� sk�ada�a si�|g��wnie z teren�w wiejskich. {10613}{10677}Jednak w tym czasie|rozpoczyna�a si� rewolucja przemys�owa {10685}{10756}a standard �ycia zaczyna� rosn��. {10865}{10963}Jedn� przeszkod� by�o to, �e handel|z innymi narodami by� wci�� �ci�le kontrolowany. {10979}{11096}Krajowi handlarze przekonali rz�d|do na�o�enia ce� i podatk�w {11098}{11223}na import towar�w z zagranicy|w celu ochrony w�asnego rynku. {11357}{11452}Jednym ze skutk�w by�o przeistoczenie si�|Brytyjczyk�w w nar�d �ami�cy prawo. {11457}{11615}Zacz�to przemyca� brandy, wina, tyto�|i wszystko inne, co by�o ob�o�one wysokim c�em. {11622}{11762}Przez lata, handlarze toczyli przegran�|bitw� wzd�u� brzeg�w wysp brytyjskich. {11830}{11945}W 1846 roku, po latach spor�w,|na�ladowcy Adama Smitha {11949}{12113}przekonali brytyjski parlament do likwidacji|wszystkich ce� na towary importowane z zagranicy. {12117}{12182}Handel w Wielkiej Brytanii|sta� si� ca�kowicie wolny, {12188}{12259}co przyczyni�o si�|do dalszego wzrostu standardu �ycia. {12283}{12334}To, co sta�o si� w Wielkiej Brytanii {12336}{12407}w konsekwencji uwolnienia|ogromnej przedsi�biorczo�ci, {12412}{12500}przynios�o niezamierzone korzy�ci|milionom ludzi na ca�ym �wiecie. {12505}{12661}Czego dowody w 1851 roku dumnie przedstawiono|na wielkiej wystawie �wiatowej. {12840}{12942}Wolny handel pozwoli� Wielkiej Brytanii sta� si�|najbardziej atrakcyjnym miejscem pracy na �wiecie. {13280}{13330}Ale czy to nie by� tylko przypadek? {13333}{13364}Nie s�dz�. {13368}{13477}Rozwa�my, co si� sta�o w roku 1868|w innej cz�ci �wiata, w Japonii. {13558}{13678}Przez poprzednie 300 lat,|Japo�czycy �yli w prawie ca�kowitej izolacji. {13688}{13781}Odstraszali od siebie turyst�w|z innych kraj�w, szczeg�lnie z Zachodu. {13832}{13905}Efekt by� taki,|�e w por�wnaniu do standard�w zachodnich, {13908}{13946}Japonia by�a w tyle. {14048}{14116}Panowa� tam feudalizm,|z panami i ich ch�opami. {14119}{14213}I biada temu, kto spr�bowa�by|zmieni� ten stan rzeczy. {14359}{14408}Kobiety by�y obywatelami trzeciej klasy. {14419}{14526}W roku 1868 nowe pokolenie w�adc�w|zdecydowa�o, �e nadszed� czas, {14528}{14604}aby Japonia otworzy�a si� na �wiat zewn�trzny. {14623}{14728}A wraz z przyjazdem pierwszych zagranicznych|handlarzy z Zachodu, rozpocz�y si� zmiany. {14731}{14866}Japo�czycy pod��yli drog� Wielkiej Brytanii,|kt�ra by�a czo�owym krajem �wiata. {14970}{15025}Wi�c wolny handel dotar� do Japonii. {15058}{15157}Japonia sta�a si� magnesem|dla nowych idei i plan�w rozwojowych. {15231}{15313}Dziedzin�, kt�ra skorzysta�a|jako pierwsza, by�o tkactwo. {15316}{15407}Japo�czycy zaimportowali z Europy|now� metod� produkcji tkackiej, {15409}{15513}polegaj�c� na programowaniu maszyny|celem uzyskania odpowiedniej dok�adno�ci {15515}{15573}i tym samym jednolito�ci produkcji ko�cowej. {15605}{15701}Zar�wno pracownicy, jak i pracodawcy,|byli zadowoleni z nowej sytuacji. {15973}{16159}Wprowadzenie produkcji masowej umo�liwi�o|pracownikom przej�cie do nowych bran�, {16167}{16221}co tak�e przyczyni�o si� do rozkwitu handlu. {16373}{16478}Nikt z nas nie jest w stanie pom�c,|je�li poddaje si� og�lnie panuj�cemu trendowi. {16489}{16637}W po�owie XIX wieku, gdy Japonia|przesta�a izolowa� si� od �wiata, {16647}{16814}nigdy jej liderom nie zdarzy�o si�|obj�� innego kursu ni� wolnorynkowy. {16822}{16940}Taki by� og�lnie panuj�cy trend tamtych czas�w,|stworzony dzi�ki suk...
turbulentxdf