Praca z dzieckiem dyslektycznym.doc

PRACA Z DZIECKIEM DYSLEKTYCZNYM

Dysleksja

Termin ten wprowadzono na określenie specyficznych trudności w czytaniu
i pisaniu u dzieci o prawidłowym rozwoju umysłowym, u których prawidłowo funkcjonują narządy zmysłów wzroku i słuchu.

Rodzaje dysleksji:

·         dysleksja właściwa - objawia się zaburzeniami poprawnego mówienia, czytania, pisania
i liczenia,

·         dysleksja rozwojowa - powstaje w wyniku nieharmonijnego rozwoju dziecka,

·         dysgrafia - objawia się zaburzeniami techniki pisania, niskim poziomem graficznym pisma, często bardzo wolnym lub bardzo szybkim tempem pisania,

·         dysortografia -  to  popełnianie  błędów  ortograficznych  mimo opanowanych zasad
i reguł pisowni.

U około 70 % dzieci stwierdza się zaburzenia dyslektyczne. Dzieci te bez pomocy specjalistycznej nie są w stanie pokonać swojej „ułomności".

Specyficzne trudności w mówieniu, czytaniu i pisaniu są najczęściej spowodowane zaburzeniami funkcji percepcyjno - motorycznych.

Dla prawidłowego rozwoju mowy niezbędny jest słuch fonemowy, którego odpowiedni poziom uwarunkowany jest sprawnie funkcjonującym słuchem fizycznym.

Przyczyny dysleksji:

Dysleksja stała się problemem, zjawiskiem powszechnym. Potrafimy zdiagnozować jej objawy, organizować pomoc osobom z dysleksja, choć dalej nie znamy dokładnie jej genezy.

Znane są następujące przyczyny dysleksji:

·         mikrouszkodzenia mózgu (w życiu płodowym, w czasie porodu, w życiu noworodkowym),

·         genetyczne - predyspozycje,

·         opóźnienie sprawności ruchowych (nadmierna ruchliwość lub nadmierna ociężałość),

·         zaburzona lateralizacja,

·         zaburzony słuch fonemowy.

Objawy dysleksji:

·         opóźnienie rozwoju orientacji w przestrzeni,

·         opóźnienie pamięci wzrokowej i słuchowej,

·         opóźnienie sprawności percepcyjnych,

·         opóźnienie rozwoju mowy i wymowy.

W badaniach mózgu osób z dysleksją stwierdzono, że w ośrodku mowy występują  komórki nerwowe  o  anormalnie  małych  rozmiarach i anomaliach w ich rozmieszczeniu.

W  miarę  rozwoju  technik  komputerowych  będzie  przybywało „dyslektyków", ale też komputery będą pomagały w terapii osób z dysleksją.

Przyczyny dysleksji, objawy:

W wieku niemowlęcym i poniemowlęcym:

·          opóźnienie rozwoju mowy,

·          opóźnienie rozwoju ruchowego,

·          opóźnienie rozwoju słuchu fonemowego.

Istnieje teoria, że jeżeli dziecko nie raczkowało, może mieć w przyszłości problemy w czytaniu (raczkowanie to przemieszczanie się dziecka, symulacja lewej i prawej półkuli mózgu - a do czytania potrzebne są obie).

W wieku przedszkolnym:

·         mała sprawność ruchowa w zakresie całego ciała: dziecko takie słabo biega, ma trudności z utrzymaniem równowagi, niezdarne    w ruchach, źle funkcjonuje w zabawach ruchowych, z trudem uczy się jeździć na rowerze,

·         mała  sprawność ruchowa ręki:  trudności  i niechęć  do  samoobsługi (zapinanie guzików, sznurowanie obuwia), do zabaw manipulacyjnych (nawlekanie korali), źle trzyma ołówek, kredki, rysując naciska za mocno lub za słabo,

·         słaba koordynacja wzrokowo - ruchowa: trudności sprawia budowanie z klocków, niechętnie i prymitywnie rysuje  np. z trudem rysuje koło, kwadrat, trójkąt,

·         zaburzenia rozwoju spostrzegania wzrokowego i pamięci wzrokowej,

·         trudności z orientacją w schemacie ciała i przestrzeni, myli kierunki, ma problemy
z określeniem stosunków przestrzennych: wyżej, niżej, nad, pod, za, przed.

·         opóźniony rozwój mowy (to najbardziej uchwytny sygnał) np. dziecko 4 - letnie nie mówi, nie wymawia niektórych głosek, głoski dźwięczne wymawia bezdźwięcznie np. ząb - sop, zupa - supa,  dom - tom, baba - papa.

Wstępna diagnoza:

Wykorzystując kwestionariusz obrazkowy do badania mowy i wymowy, wstępną diagnozę mogą postawić: rodzice, lekarze, pielęgniarki, nauczyciele wychowania przedszkolnego i nauczania początkowego stwierdzając np. że:

·    dziecko 4-5 letnie nie mówi,

·    nie wymawia lub źle wymawia niektóre głoski,

·    głoski dźwięczne wymawia bezdźwięcznie,

·    nie potrafi dokonać analizy słowa np. oko (o-k-o), tata (t-a-t-a),

·    nie potrafi dokonać syntezy głoskowej słowa o-k-o (oko), s-o-w-a (sowa),

·    nie odróżnia liter p-b, d-p, m-w, t-f, itp.

Wczesne badanie lekarskie pozwala wykryć zaburzenia w rozwoju psycho - fizycznym dziecka (wzrok, słuch, mowa).

Badanie psychologiczne daje obraz rozwoju intelektualnego i sprawności intelektualnych dziecka (myślenie, pamięć, uwaga, spostrzeżenia    i  wyobrażenia).

Badanie pedagogiczne dostarcza wiedzy o dziecku dotyczącej jego sprawności manualnych, językowych, słuchu fonemowego, zasobów wiedzy   i sprawności warunkujących naukę czytania
i pisania (grafomotoryka, zasób słownictwa, dojrzałość szkolna.

Wykorzystuj grę dydaktyczną „Przygody ślimak” uzyskujemy możliwości obserwacji dziecka w czasie zabawy, diagnozowania i wstępnej oceny:

·         sprawności językowych,

·         sprawności manualnych (motorycznych),

·         percepcji wzrokowej i słuchowej,

·         lateralizacji,

·         orientacji w przestrzeni,

·         uwagi i pamięci.

Terapia i profilaktyka dysleksji

Działania specjalistyczne niosące pomoc dzieciom ze specyficznymi trudnościami
w mówieniu, czytaniu i pisaniu oraz ich rodzicom noszą nazwę terapii pedagogicznej.

Mają one najczęściej charakter profesjonalnych porad oraz działań korekcyjno- kompensacyjnych, usprawniających dziecko z zaburzonymi funkcjami.

Terapia pedagogiczna - to sztuka przekonywania, docierania z wiedzą pedagogiczną do dziecka i jego rodziców. Współczesna wiedza pedagogiczna zmienia nasze stereotypy schematycznego podejścia do dziecka.

Jest choroba - leczymy chorobę. Jąka się dziecko - leczymy jąkanie się. Źle się zachowuje - dostaje lanie. Źle się uczy - organizujemy douczanie. Ma trudności w czytaniu
i pisaniu - polecamy więcej czytać i pisać. Zamiast leczyć choroby i dolegliwości zacznijmy leczyć człowieka.

Zamiast podawania „martwej wiedzy dotyczącej ich ułomności” nauczmy je pewnego stylu życia, myślenia, które pozwoli im pokonać trudności, jak to jest w przypadku dzieci
z wadami mowy, dzieci z dysleksją.

Słowa te kieruję do swoich koleżanek terapeutek, lekarzy, psychologów, pedagogów szkolnych oraz rodziców.

Dzieci dyslektyczne mają specjalne potrzeby edukacyjne. Wymagają współdziałania rodziców i terapeuty pedagogicznego, logopedy, neurologa, pediatry, psychiatry i psychologa. Coraz częściej terapia pedagogiczna i logopedyczna wspomagana jest farmakoterapią.

W Polsce około miliona dzieci w wieku przedszkolnym i młodszym szkolnym przejawia zaburzenia dyslektyczne. Dzieci dyslektyczne, jak też ryzyka dysleksji, nie są
w stanie same pokonać swojej ułomności.

Terapeuci pedagogiczni we współpracy z rodzicami organizują najczęściej w formach zabawowych ćwiczenia:

·          sprawności manualnych,

·          sprawności ruchowych,

·          sprawności grafomotorycznych,

·          funkcji wzrokowych,

·          wrażliwości słuchowych,

·          słuchu fonemowego,

·          analizy i syntezy słuchowej

Zainteresowaniem terapeuty pedagogicznego powinno być dziecko i jego rodzice. Aby nieść racjonalną i skuteczną pomoc, należy śledzić rozwój dziecka jest to zadanie dla rodziców. Natomiast naszym zadaniem jest przygotować ich do racjonalnego śledzenia rozwoju dziecka oraz do wczesnego reagowania na wady i zaburzenia rozwojowe.

Z praktyki wiemy, że rodzice i opiekunowie stosunkowo wcześnie reagują na makrouszkodzenia, natomiast na mikrouszkodzenia, jak wady mowy, obniżona sprawność ruchowa, słuch fonemowy, grafomotoryka, zahamowania psychoruchowe dysgrafia, dysortografia, nadpobudliwość psychoruchowa dysleksja - reagują za późno. Wynika to zapewne z małej wiedzy na ten temat.

Znajomość charakterystycznych symptomów świadczących o zjawisku dysleksji, pozwala stwierdzić, w których przypadkach można przewidzieć wystąpienie dysleksji.

Terapeuta pedagogiczny badając za pomocą dostępnych mu pomocy, narzędzi i metod stwierdza u dziecka np. wady mowy, trudności w dokonywaniu analizy i syntezy głoskowej słów, trudności w odtwarzaniu wzorów graficznych i we współpracy z rodzicami organizuje fachową pomoc.

...