Zeszyty korytnickie tom 1.pdf

TOWARZYSTWO PRZYJACIÓŁ ZIEMI KORYTNICKIEJ

Z E S Z Y T Y K O R Y T N I C K I E

pod redakcją Arkadiusza Kołodziejczyka

i Andrzeja Kruszewskiego

tom 1

ARKADIUSZ KOŁODZIEJCZYK

TYMOTEUSZ ŁUNIEWSKI (1847 - 1905)

ZIEMIANIN – PISARZ ROLNICZY – PATRIOTA

WŁAŚCICIEL KORYTNICY

KORYTNICA 2009

ZESZYTY KORYTNICKIE – t. 1

Kolegium Redakcyjne: Izabella Derlatka, Arkadiusz Kołodziejczyk, Stanisław

Komudziński, Andrzej Kruszewski, Jolanta Kruszewska, Leszek Kulik, Jolanta

Litka, Agnieszka Morawska, Antoni Panufnik, Mirosław Roguski, Lidia Rowicka,

Bożena Rudnik, Agnieszka Skibińska, Edyta Wysokińska-Kulik

ISSN:

Dobór fotograﬁi: Arkadiusz Kołodziejczyk, Andrzej Kruszewski, Leszek Kulik

Projekt okładki: Edyta Wysokińska-Kulik

Skład: Elżbieta Łabanowska

Druk:

Przedmowa

Nie jesteśmy, by spożywać,

urok świata , ale po to,

by go tworzyć i przetaczać

przez czasy jak skałę złotą.

K. I. Gałczyński

Historykom i miłośnikom historii wiadomo, że początki Korytnicy i ziemi

kortynickiej giną w mrokach dziejów. W 2009 r. mija 590. rocznica pierwszej

wzmianki pisanej o Korytnicy.

Dlatego też zrodził się pomysł, aby uczcić w sposób szczególny tę okrągłą

rocznicę. A. D. 2009 ogłosiliśmy Rokiem Korytnicy, powołaliśmy Towarzystwo

Przyjaciół Ziemi Korytnickiej, ukazała się też wspaniała monograﬁa prof. Arka-

diusza Kołodziejczyka pt. „Dzieje Korytnicy i ziemi korytnickiej”. W działania

te wpisuje się w sposób szczególny pomysł, aby pod auspicjami Towarzystwa

Przyjaciół Ziemi Korytnickiej wydawać „Zeszyty Korytnickie”: współczesnym

- do czytania, potomnym - ku pamięci. W zamiarze Redakcji „Zeszyty...” będą

wydawnictwem nieperiodycznym i podejmować mają tematykę związaną

z dziejami naszej małej ojczyzny. Planujemy tomy poświęcone znanym i mniej

znanym postaciom zwiazanym z Korytnicą i okolicami (zeszyty monogra-

ﬁczne), jak też i zeszyty tematyczne (np. pamiętniki z czasów wojny). Lista

pomysłów i tematów jest otwarta; liczymy na głosy i pomysły Czytelników,

a naszym zadaniem będzie ich realizacja i wybór.

W tym miejscu wypada więc zwrócić się w imieniu całej Redakcji do

wszystkich Czytelników „Zeszytów...” z prośbą o życzliwe i łaskawe przyjęcie

owoców naszej pracy.

Zdajemy sobie sprawę, że, jak mówi stare przysłowie (a porzekadła ludowe

są mądrością narodów), „Nie od razu Kraków zbudowano”, ale z drugiej strony

przecież: „Nie święci garnki lepią”. Dlatego z pełną pokorą podchodzimy do

naszego dzieła i poddajemy je ocenie Czytelników. Wszelkie, nawet nad-

zwyczaj krytyczne oceny, będą dla nas niezwykle ważne i cenne. Pozwolą

one bowiem na merytoryczne zmiany w naszym czasopiśmie; zmiany ważne

i konieczne, a przez Redakcję być może niedostrzeżone. Chcielibyśmy po-

dziękować tym wszystkim, którzy w jakikolwiek sposób, na etapie marzeń, czy

to pomysłu lub jego realizacji, przyczynili się do powstania pierwszego (ale

na pewno nie ostatniego) „Zeszytu...”. Szczególne słowa kierujemy do całej

Rady Redakcyjnej i Redakcji, a przede wszystkim do prof. A. Kołodziejczyka,

który był jednym z motorów napędowych tego pomysłu i walnie, co widać

choćby w spisie treści tego tomu, przyczynił się do jego realizacji.

„Zeszyty Korytnickie”, to jakby ciąg dalszy „Dziejów Korytnicy...”, to swo-

iste dopełnienie, rozszerzenie i uzupełnienie wspomnianej monograﬁi, która

z założenia była opracowaniem syntetycznym i nie wszystkie wydarzenia,

nie wszyscy bohaterowie mogli się w niej zmieścić po prostu ze względu na

konieczność selekcji materiału i zwyczajny brak miejsca. „Zeszyty Korytnic-

kie” mają sięgać bardziej w głąb i wszerz naszej korytnickiej historii. W głąb

- bo chcemy prezentować więcej ludzi, osób, bohaterów, lokalnych działaczy

lub ciekawych postaci związanych z ziemią korytnicką, którzy rozsławili ją

po całym świecie, a o których wreszcie mało lub nic nie wiemy, a oni w swej

dziedzinie osiągnęli naprawdę znaczące sukcesy i dołożyli przysłowiową

„małą cegiełkę” do naszej pasjonującej historii. Wszerz - bo będziemy opi-

sywać i przedstawiać mniej znane lub zupełnie nieznane wydarzenia i fakty,

odkrywać niezapisane karty naszej lokalnej historii, likwidować przysłowiowe

„białe plamy”, bo może to ostatni moment, aby je zaprezentować z tzw. pierw-

szej ręki i tym samym ocalić od zapomnienia. Mówiąc obrazowo: jeśli „Dzieje

Korytnicy...” uznamy za osnowę, to chcemy je dopełnić wątkiem (a raczej

wątkami) tak, aby powstał piekny, różnobarwny kobierzec.

„Zeszyty Korytnickie” w zamyśle Redakcji i Towarzystwa Przyjaciół Ziemi

Korytniciej mają być otwarte dla wszystkich, którzy na temat naszej lokalnej

wspólnoty, jej przeszłości, teraźniejszości i przyszłości chcą zabrać głos, coś

napisać, zaprezentować swój pogląd czy opinię. Łamy naszego periodyku

chcemy uczynić miejscem wymiany poglądów, dyskusji, konfrontacji sta-

nowisk. Nie zamierzamy stosować cenzury i autocenzury, ani też zamykać

się na jakieś poglądy czy oceny, nawet gdyby były one kontrowersyjne. To

autorzy poszczególnych artykułów ponoszą odpowiedzialność za prezento-

wane poglądy. A najbardziej cieszyć nas będzie, jeśli „Zeszyty...” spotkają się

z zainteresowaniem Czytelników porównywalnym przynajmniej do „Dziejów

Korytnicy...”, jeśli okażą się czasopismem żywym, tętniącym życiem, z coraz

to nowymi (i młodszymi) Autorami i Czytelnikami. A od nas wszystkich: Czy-

telników, Redakcji i Autorów zależeć będzie poziom publikowanych artykułów,

tematyka i problematyka poruszanych zagadnień.

Liczymy, bardzo liczymy, na ewentualny kontakt Czytelników z Redakcją.

Gdyby ktoś miał ciekawe materiały związane z historią Korytnicy (np. stare

zdjęcia, rękopisy, pamiętniki i wspomnienia lub inne dobra kultury niemate-

rialnej), z całą pewnością je wykorzystamy lub opublikujemy.

Pozostajemy w nadziei, że zamierzenia nasze po prostu spełnią się.

Wójt Gminy Korytnica

Stanisław Komudziński

Prezes Towarzystwa Przyjaciół Ziemi Korytnickiej

Andrzej Kruszewski

O Tymoteuszu Łuniewskim słów kilka.

Z perspektywy mieszkańca Korytnicy

(zamiast wstępu)

Nieprzypadkowo bohaterem pierwszego numeru „Zeszytów Korytnickich”

jest Tymoteusz Łuniewski herbu Łukocz. Korytniczaninem został z wyboru,

gdy w roku 1874 wszedł w posiadanie miejscowego majątku jako trzeci z kolei

(po Ignacym Sobieskim, hr. Adamie Ronikierze, a przed Marią i Teodorem

Holder-Eggerami) właściciel Korytnicy. Chociaż nie jest korytniczaninem z uro-

dzenia, ani też jako jedyny włodarz dóbr korytnickich nie został pochowany

na miejscowym cmentarzu (chociaż miejsce dla Niego byłoby - jest dość

duża kwatera, w której pochowany został Jego synek, Karolek) to w dziejach

ziemi korytnickiej zapisał się złotymi zgłoskami jako postać wyjątkowa, jedyna

w swoim rodzaju, niepowtarzalna, oryginalna, nietuzinkowa – przymiotniki

stopnia wyższego i najwyższego można mnożyć i trudno byłoby nawet wtedy

oddać jego zasługi dla miejscowej społeczności, dla gminy, powiatu czy nawet

nieistniejącego wówczas państwa, czy raczej narodu polskiego.

Trudno więc przecenić zasługi Tymoteusza Łuniewskiego dla Korytnicy

i ziemi korytnickiej. Aby w pełni obrazowo je oddać przychodzi na myśl to

znane porównanie związane z królem Kazimierzem Wielkim, który „zastał

Polskę drewnianą, a zostawił murowaną”, oczywiście przy zachowaniu

wszelkich proporcji.

Korytnica, jaką nowy właściciel przejął od spadkobierców hrabiego

A. Ronikiera, może nie była ruiną, ale wiele miał do zrobienia, naprawiania,

unowocześniania przede wszystkim tak, aby doprowadzić do kultury i porząd-

ku oraz postawić majątek na nogi. Pracy było mnóstwo, zadanie niezwyłe

i trudne i ... Tymoteusz Łuniewski w ciągu kilkudziesięciu lat uczynił dobra

korytnickie przodującymi w całej guberni siedleckiej. Poziom gospodarstwa

wzrósł znacznie, wydajność z hektara także, nawadniano łąki nad Liwcem,

istniała gorzelnia, wytwórnia sera, przebudowano czworaki, wzniesiono nową

siedzibę... .

A do tego rodzinny dwór tętnił życiem, przebywali tu czołowi luminarze

ówczesnego życia politycznego, społecznego, artystycznego, gospodar-

czego.

Nie byłoby Korytnicy w jej obecnym kształcie, gdyby nie Łuniewski – to

stwierdzenie nie jest na wyrost, choć zdaję sobie sprawę, że trudno, niezwykle

trudno je udowodnić. Potwierdzenie tej tezy znajdziecie Państwo w artykule

A. Kołodziejczyka i zapewniam, że po lekturze tego numeru przyznacie mi

rację. Kim był, jakie role społeczne i zawodowe pełnił, jakie funkcje społecz-

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: