Zeszyty korytnickie tom 4.pdf

TOWARZYSTWO PRZYJACIÓ ZIEMI KORYTNICKIEJ

Z E S Z Y T Y K O R Y T N I C K I E

pod redakcj Andrzeja Kruszewskiego, Miros!awa Z. Roguskiego, Jolanty Litki

tom 4

MIROS AW Z. ROGUSKI

Wojciech Wincenty Wiel!dko (ok. 1744-1822)

ARKADIUSZ KO ODZIEJCZYK

Pu"kownik Ludwik Kami#ski (1786-1867)

ANDRZEJ KRUSZEWSKI

ZoÞa z Kami#skich W$gierska (1822-1869)

ARKADIUSZ KO ODZIEJCZYK

Doktor Adam Ma"kowski (1869-1938)

TOMASZ JASZCZO T

Nap"yw rycerstwa do paraÞi Korytnica i Pniewnik w XV i XVI w.

ARTUR ROGALSKI

Mieszka#cy Korytnicy w XIX w.

KORYTNICA 2011

ZESZYTY KORYTNICKIE – t. 4

Kolegium Redakcyjne: Dariusz Adamczyk, Gra"yna Chrupek, Izabella Derlatka,

Agnieszka Ka!uska, Stanis!aw Komudzi#ski, Jolanta Kruszewska, Andrzej

Kruszewski, Leszek Kulik, Jolanta Litka, Agnieszka Morawska, Antoni Panufnik,

Miros!aw Roguski, Lidia Rowicka, Bo"ena Rudnik, Iwona Salach, Hanna

Samotyjek, Agnieszka Skibi#ska, Agnieszka Szwed, Bo"ena Tryfon, Edyta

Wysoki#ska-Kulik, Dorota $muda

Wydawca: Towarzystwo Przyjació! Ziemi Korytnickiej,

07-120 Korytnica, ul. Ma!kowskiego 20

Wydano ze %rodków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego

Funduszu Spo!ecznego, projekt PO KL.07.03.00-14-220/10-00 „Mnie ta

ziemia od innych dro"sza”

ISSN: 1689 – 9490

Dobór fotograÞi: Andrzej Kruszewski, Leszek Kulik

Projekt ok!adki: Agnieszka Szwed

Projekt logo TPZK: Pawe! Kowalczyk

Na ok!adce: tzw. Watykan, paraÞalny dom ludowy w Korytnicy z pocz.

XX w.; budynek wikariatu i organistówki w Korytnicy, 1905 r.; ko%ció! p.w.

Matki Boskiej Cz&stochowskiej w K tach; kapliczka w Rowiskach; nagrobek

Aleksandry Holder-Egger, cmentarz w Korytnicy; ZoÞa z Kami#skich W&gierska

(fotograÞe Leszek Kulik)

Druk i oprawa: www.kozakdruk.pl

Przedmowa

Kolejny, czwarty ju tom „Zeszytów Korytnickich”, a zarazem drugi w tym

roku, móg! ujrze" #wiat!o dzienne dzi$ki funduszom z Unii Europejskiej

oraz niezwyk!emu zaanga owaniu i pracowito#ci kilku osób, których imiona

i nazwiska, wbrew wcze#niejszym zwyczajom, wymieni$ w kolejno#ci

alfabetycznej: Gra yna Chrupek, Izabella Derlatka, Leszek Kulik, Jolanta

Litka, Agnieszka Ka!uska, Miros!aw Z. Roguski, Iwona Salach, Agnieszka

Szwed, Ewa %elazowska.

Tytu! sygnalizuje zawarto#" tomu; nie chcia!bym wi$c streszcza"

poszczególnych artyku!ów, by nie pozbawi" Czytelników przyjemno#ci

lektury i odkrywania mniej znanych kart z dziejów ziemi korytnickiej. Nale y

jednakowo nadmieni", i WIELCY KORYTNICZANIE zaprezentowani

w „Zeszytach Korytnickich” to osoby, które zapisa!y si$ nie tylko w historii

naszej ma!ej ojczyzny, ale te , co z przyjemno#ci& podkre#lam, zaznaczy!y

swoj& obecno#" w szerszym wymiarze: w historii Polski. Sylwetki i dokonania

Wojciecha Wiel&dka, Ludwika Kami'skiego, Zoi W$gierskiej czy Adama

Ma!kowskiego s& warte przypomnienia. My#l$, e ka dy, kto zapozna

si$ z artyku!ami im po#wi$conymi, zgodzi si$, e to osoby nieprzeci$tne,

a ich losy i koleje ycia mog!yby pos!u y" jako podstawa scenariusza do

niejednego lmu lub kanwa przygodowej powie#ci. Chcia!bym zwróci"

uwag$ na najbli sze mi, jako poloni#cie, postaci Ludwika Kami'skiego i Zoi

z Kami'skich W$gierskiej. Ojciec i córka z Górek Borzych. On – o!nierz,

patriota, poeta, t!umacz, ziemianin. Ona – Entuzjastka, wspania!a felietonistka

i prekursorka literatury dla m!odzie y, znajoma S!owackiego i Norwida

(autor W Weronie prawdopodobnie by! w ziemi korytnickiej). Pozosta!e dwie

sylwetki: Wojciecha Wiel&dka – heraldyka, t!umacza i wydawcy Kucharza

doskona ego i dr. Adama Ma!kowskiego – lekarza, spo!ecznika, dzia!acza

politycznego z Woli Korytnickiej, te s& godne uwagi. Rozprawy T. Jaszczo!ta

(o osadnictwie rycerskim w ziemi korytnickiej w XV w.) oraz A. Rogalskiego

(o mieszka'cach Korytnicy w czasach napoleo'skich) prezentuj& ciekawe

i dotychczas ma!o znane aspekty korytnickich dziejów. Tytu!em uzupe!nienia

chcia!bym doda", i publikujemy w niniejszym numerze ,,Zeszytów

Korytnickich” dwa artyku!y (P. Prof. Arkadiusza Ko!odziejczyka, które

zosta!y napisane i z!o one do druku jeszcze przed Jego niespodziewanym

odej#ciem. Szkic po#wi$cony dr. Adamowi Ma!kowskiemu mia! zosta"

rozszerzony, w zasadzie napisany od nowa – niestety, nie dosz!o to do

skutku. Doboru fotograi do obu tekstów dokonali Andrzej Kruszewski

i Leszek Kulik.

Ponadto polecam wspomnienia Ireny Stankiewicz – to dla tych

z Czytelników, którzy chc& si$ dowiedzie" wielu szczegó!ów o Korytnicy z lat

mi$dzywojnia oraz wojny i okupacji niemieckiej. Poetycki tekst H. Kalaty

o modrzewiowym dworku w Paplinie, trudach jego renowacji i aktualnym

pi$knie – ucieszy nie tylko mi!o#ników zabytków.

Dope!nieniem tego tomu „Zeszytów Korytnickich” s& sprawozdania

z realizowanego od lutego do ko'ca czerwca przez Towarzystwo Przyjació!

Ziemi Korytnickiej projektu pt. „Mnie ta ziemia od innych dro sza” w ramach

Europejskiego Funduszu Spo!ecznego PO KL.07.03.00-14-220/10-00

oraz informacje na temat projektów z Poakcesyjnego Programu Wsparcia

Obszarów Wiejskich, które w latach 2008-2010 mia!y miejsce na terenie

naszej gminy.

Jest te co# dla mi!o#ników poezji – tym razem to utwory uczniów Szko!y

Podstawowej im. Henryka Sienkiewicza w Korytnicy z lat 1991-2011. Mo e

kto# odnajdzie tu swój wiersz?

W ka dym razie – w imieniu ca!ej Redakcji – ycz$ mi!ej lektury.

Andrzej Kruszewsk i

Wojciech Wincenty Wiel&dko vel Wiel&dek (ok. 1744-1822)... 5

ARTYKU Y I ROZPRAWY

„Zeszyty Korytnickie”

t. 4, 2011

Miros!aw Z. Roguski

Wojciech Wincenty Wiel"dko vel

Wiel"dek (ok. 1744-1822) - heraldyk,

wydawca i t!umacz Kucharza

doskona ego

W niektórych publikacjach na temat spo!ecze'stwa oraz ycia

politycznego i literackiego w czasach panowania Stanis!awa Augusta

Poniatowskiego podkre#lane s& ró nice mi$dzy sytuacj& w Warszawie

a na szlacheckiej prowincji. Stolica, a szczególnie dwór królewski,

skupiaj&cy liczn& grup$ polityków, publicystów i artystów oraz kilka

dworów #wiat!ych magnatów prezentowane s& jako o#rodki odgrywa-

j&ce kluczow& rol$ w kreowaniu zmian politycznych, spo!ecznych i oby-

czajowych w kraju. W ich przyspieszaniu coraz wi$kszego znaczenia

nabiera tak e grupa zamo nych mieszczan i bankierów warszawskich.

W wielu pracach aktywno#" i post$powo#" tych kr$gów przeciwstawia-

na jest pasywnym i na ogó! konserwatywnym elitom prowincjonalnym.

Podkre#la si$ ich podatno#" na wp!ywy i manipulacje stronnictwa

dworskiego lub magnackiej opozycji. Niezwykle barwny i interesuj&cy

obraz ycia politycznego, w tym walki o poparcie szlacheckiej prowincji

przed sejmem 1788-1792 roku, przedstawi! J. Michalski 1 .

Zgadzaj&c si$ z opini& o szczególnej roli elit politycznych i inte-

lektualnych dzia!aj&cych w stolicy, nale y podkre#li", e tak e liczna

grupa szlachty zwi&zanej z ziemi& liwsk& #wiadomie i bardzo aktywnie

uczestniczy!a w kreowaniu zachodz&cych wówczas zmian politycznych,

spo!ecznych i obyczajowych. Wielu z jej reprezentantów odgrywa wa -

n& rol$ polityczn& oraz wspiera skutecznie plany króla i reformatorów.

Zdobywaj& oni uznanie i popularno#" nie tylko na terenie ziemi liwskiej.

Dzi$ki swoim mowom politycznym, utworom literackim i drukowanym

1 J. Michalski, Sejmiki poselskie 1788 roku , „Przegl&d Historyczny”, Warszawa 1960, z. 1, 2, 3.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: