Z WŁASNEGO DOŚWIADCZENIA –JAK UŁATWIĆ DZIECKU PIERWSZE DNI W PRZEDSZKOLUWiek przedszkolny obejmuje okres życia dziecka od 3 – 7 lat. Należy pamiętać, że granice chronologiczne tego okresu są względne, ponieważ każde dziecko rozwija się w innym tempie, w odmiennych warunkach środowiskowych, każde jest odrębną indywidualnością, różni się od swoich rówieśników cechami fizycznymi i psychicznymi.Podczas pobytu w przedszkolu dziecko osiąga kolejne stadia dojrzałości fizjologicznej organizmu oraz rozwoju intelektualnego, buduje podstawowe struktury osobowości, uczy się i bawi a także zdobywa doświadczenia społeczne – wśród nich również te, które służą przystosowaniu się do życia w grupie oraz nabywaniu umiejętności komunikacyjnych i interpersonalnych.Pierwszym krokom dziecka w przedszkolu często towarzyszy lęk, niepewność i tęsknota za domem i rodziną. Początkujący przedszkolak przeżywa niezwykle silne emocje, które nierzadko przejawiają się poprzez płacz, krzyk, zachowania agresywne, bądź też przez wycofywanie się, „zamykanie się w sobie”. Pojawiają się czasem objawy somatyczne, np.: moczenie nocne, zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego, obniżenie odporności na choroby, zaburzenia mowy itp. Objawy te zależą w dużej mierze od sytuacji oraz indywidualnych cech osobowości dziecka.W związku z tym warto podjąć próbę ułatwienia dziecku przystosowania się do nowego środowiska, pokonania obaw, frustracji i leków. Dobry start jest bowiem szczególnie ważny – to od niego zależy dalszy prawidłowy rozwój dziecka. Niezbędna jest w tym celu współpraca na poziomie przedszkole – rodzice dziecka. Przemyślane, dobrze zorganizowane oddziaływania przedszkola maja służyć przekroczeniu przez dziecko pewnej bariery psychologicznej związanej z nową sytuacja, stymulacji procesów rozwojowych i socjalizacji.W pierwszym etapie pobytu dziecka w przedszkolu praca nauczyciela skupia się na:· stopniowym przyzwyczajaniu dziecka do rozłąki z rodzicami;· wdrażaniu do samodzielności w zakresie czynności samoobsługowych, higienicznych i spożywania posiłków;· przyswajaniu elementarnych zasad kulturalnego zachowania się;· przestrzeganiu określonych zasad zgodnego funkcjonowania w grupie, podczas różnych form aktywności i odpoczynku dzieci;· zgłaszaniu nauczycielowi swoich dolegliwości, trudności i problemów oraz reagowaniu na problemy innych dzieci;· właściwym przejawianiu emocji pozytywnych i negatywnych oraz odpowiednim reagowaniu na emocje innych;· rozumieniu znaczenia takich wartości, jak: koleżeństwo, dobroć, uprzejmość, życzliwość, prawdomówność, współczucie, odpowiedzialność itp.;· umacnianiu wiary dziecka we własne siły i możliwości;· podawaniu pozytywnych wzorów do naśladowania;· przezwyciężaniu dziecięcych lęków i uprzedzeń;· wdrażaniu elementarnych zasad bezpieczeństwa i zdrowego trybu życia.PROPOZYCJE ZADAŃ DO REALIZACJI Z DZIEĆMI W PIERWSZYM MIESIĄCU POBYTU W PRZEDSZKOLUPrzedstawione propozycje mogą stanowić pewną inspirację, szczególnie dla początkujących nauczycieli. Zasadniczo przeznaczone są dla dzieci młodszych, ale wiele z nich można zastosować w grupach starszych.I TYDZIEŃ1. Wzajemne zapoznanie się rodziców, dzieci, nauczycieli i innych pracowników przedszkola – np. podczas spotkania organizacyjnego; zapoznanie z pomieszczeniami przedszkola.2. Przydział znaczków rozpoznawczych lub ich samodzielny wybór przez dzieci.3. Zabawa „Powitanie” – nauczyciel rzuca piłkę kolejno do dzieci siedzących w kole, przedstawia się i prosi o przedstawienie się dzieci; może też recytować rymowankę:4. Wszyscy są, witam was, zaczynamy – już czas;5. Jestem ja, jesteś ty – raz, dwa, trzy!6. Wręczenie dzieciom wizytówek ułatwiających zapamiętanie ich imion: wizytówki mogą mieć formę breloczka, medalu lub inną; powinny być wykonane w trwały i estetyczny sposób; dzieci starsze mogą samodzielnie ozdobić swoje wizytówki.7. Zabawy w kole i ze śpiewem, integrujące grupę – np. „Balonik”, „Hej, niteczko”.8. Wykorzystanie utworu M. Kownackiej „Kukuryku na ręczniku” do wdrażania podstawowych zasad higieny osobistej – teatrzyk sylwet i ćwiczenia praktyczne.9. Wybór nazwy grupy, wspólne wykonanie tabliczki na drzwi.10. Zabawy wdrażające do poszanowania zabawek, zachowania porządku i przestrzegania ustalonych reguł zabawy.11. Zabawy orientacyjno – porządkowe i kształtujące umiejętność określonego reagowania na sygnał– np. „Znajdź parę”, „Dzieci w domkach”, „Pająk i muchy”, „Co mówi bębenek? (jedno uderzenie – stań wyprostowany, dwa – usiądź skrzyżnie, trzy – zwiń się w kłębek).12. Nauka masażu relaksacyjnego – wykonywanie określonych ruchów dłońmi na plecach partnera; wszystkie ruchy należy wykonywać w kierunku do serca – czyli od dołu kręgosłupa w górę, dziecko poddane masażowi może leżeć na brzuchu lub siedzieć:Tędy płynie rzeczka (wodzenie palcem wskazującym po linii kręgosłupa kolegi),· Idzie pani na szpileczkach (delikatne kłucie palcami wskazującymi obu dłoni na przemian, również po linii kręgosłupa),· Tędy biegły konie (delikatne uderzanie pięściami obu dłoni na przemian),· Tędy przeszły słonie (lekkie uderzanie otwartymi dłońmi obu rąk na przemian),· Tędy idzie szczypaweczka (lekkie szczypanie kciukiem i palcem wskazującym obu lub jednej dłoni),· Zaświeciły dwa słoneczka (okrężne ruchy otwartymi dłońmi obu rąk równocześnie na wysokości łopatek kolegi, z lekkim uciskiem),· Spadł drobniutki deszczyk (delikatne ruchy wszystkimi palcami obu rąk – jak podczas gry na pianinie),· Czy cię przeszedł dreszczyk? (połaskotanie kolegi w odkryty kark).· Zabawy tematyczne – np. „Gotujemy obiad dla lalek”, „W domu”, „U lekarza” itp.II TYDZIEŃ1. Powitanie inaczej – np. posyłanie całusa, pomachanie ręką, przybicie piątki itp. według pomysłów dzieci. 2. Zabawy integrujące – np. „Pajączek”: dzieci siedzą w kole; nauczycielka toczy kłębek włóczki do wybranego dziecka , które przedstawia się i mówi kilka słów o sobie; następnie dziecko to toczy piłkę do wybranego kolegi itd.3. Słuchanie wiersza Cz. Janczarskiego „Miś” – rozmowa na temat konieczności poszanowania zabawek, dzielenia się nimi i odkładania na wyznaczone miejsce.4. Zajęcia plastyczne pod hasłem „Nasze ulubione zabawki”: kolorowanie obrazka, rysunek tematyczny, wydzieranka, układanie sylwet zabawek z figur geometrycznych itp. Uwaga: każda rozmowa na tematy bliskie dziecku ułatwia mu adaptację w przedszkolu, więc warto posłuchać, co ma do powiedzenia. Wiele informacji o dziecku można uzyskać na podstawie analizy jego prac plastycznych, szczególnie spontanicznie wykonanego rysunku.5. Ekspresja ruchowa: zabawy ilustrowane do znanych piosenek, zagadki pantomimiczne – np. „Moja ulubiona zabawka”, improwizacja ruchowa do wybranego utworu muzycznego.6. Ćwiczenia w klasyfikowaniu i liczeniu zabawek.7. Spacer po okolicy – poznanie najbliższego otoczenia przedszkola, omówienie lub przypomnienie zasad bezpieczeństwa.8. Wyjście do ogrodu przedszkolnego – omówienie lub przypomnienie zasad bezpiecznej i zgodnej zabawy.9. Zabawy rozwijające różne rodzaje percepcji – np.:· wyszukiwanie różnic na dwóch obrazkach, rozpoznawanie przedmiotów na podstawie ich konturu lub cienia, układanie obrazków pociętych na części – percepcja wzrokowa;· rozpoznawanie źródła i kierunku pochodzenia dźwięku, rozpoznawanie piosenki na podstawie fragmentu melodii lub rytmu – percepcja słuchowa;· dotykowe rozpoznawanie przedmiotów na podstawie ich kształtu, faktury powierzchni itp. bez udziału innych zmysłów. – percepcja dotykowa;· rozpoznawanie smaku znanych owoców, warzyw i innych pokarmów bez udziału innych zmysłów – percepcja smakowa;· rozpoznawanie zapachów bez udziału innych zmysłów – percepcja węchowa.III TYDZIEŃ1. Powitanie inaczej – „witają się” dłonie, policzki, kolana itd.2. Zabawa tematyczna „Dom” – podział ról, przestrzeganie ustalonych reguł, przygotowanie potrzebnych rekwizytów.3. Swobodne wypowiedzi dzieci na temat „Moja rodzina” na podstawie przyniesionych fotografii lub rysunku tematycznego.4. Loteryjka obrazkowa „Co jest mamy a co taty?” lub „Gdzie znajdziesz te przedmioty?” – przyporządkowywanie przedmiotów według kryterium przynależności.5. Zabawy integrujące – np.:6. „Jeżyk”(dzieci siedzą w kole, jedno dziecko w środku koła; mówią wierszyk: „na dywanie siedzi jeż, co on zrobi, to my też”; dziecko siedzące w środku wykonuje jakiś ruch – np. stanie na jednej nodze, inne dzieci naśladują go; potem „jeżyk” wybiera do zabawy kolejne dziecko.7. „O kim mówię?” – rozpoznawanie kolegów i koleżanek z grupy na podstawie opisu słownego nauczycielki ( opis powinien uwzględniać charakterystyczne cechy wyglądu i charakteru danego dziecka).8. Teatrzyk sylwet na podstawie utworu L. Krzemienieckiej „Dobra to chatka, gdzie mieszka matka” – rozmowa na temat wartości rodziny, ról poszczególnych jej członków, szacunku należnego osobom starszym itp.9. Zestaw zabaw ruchowych w formie opowieści ruchowej „Pomagamy rodzicom” – zabawy i ćwiczenia uwzględniające ruchowa ilustracje sytuacji rodzinnych i ról członków rodziny.10. Twórcza zabawa słowna „Dokończ zdanie” – np.;· „Nie lubię...(czego?), nie lubię, gdy...”, · „Gdybym miał czarodziejską różdżkę, to...”,· „Kiedy mi smutno...” itp. Zabawy te służą pogłębieniu wiedzy o dzieciach oraz ich samopoznaniu, otwarciu się i integracji .IV TYDZIEŃ1. Słuchanie wiersza J.Tuwima „Zosia Samosia” – rozmowa przy ilustracji , zwrócenie uwagi na humor.2. Ubieranie lalek – poprawne nazywanie poszczególnych części garderoby, zachowanie właściwej kolejności.3. Ćwiczenia w samodzielnym ubieraniu się – np. przy okazji wyjścia na spacer.4. Zabawa ilustrowana do piosenki „Czyścioszki”, rozmowa na temat potrzeby dbania o higienę osobistą, ćwiczenia praktyczne.5. Zabawa tematyczna „Przyjęcie dla lalek” – stosowanie zwrotów grzecznościowych, kulturalne zachowanie się przy stole, posługiwanie się w prawidłowy i bezpieczny sposób sztućcami.6. Nauka na pamięć wiersza: „Stoły pięknie nakryte,rączki czysto umyte.Każdy cichutko czeka na swój kubeczek mleka.Nie ma plam na fartuszkach,nie ma resztek w garnuszkach.Pod stołem nie ma śmieci,bo tutaj jadły dzieci!7. Zabawy rozwijające sprawności poznawcze (pamięć, uwagę, spostrzegawczość)- np.:Jaki przedmiot schowałam?Kto się zamienił miejscami?Zapamiętaj kolejność obrazków i ułóż tak samo.8. Integracja grupy, lepsze poznanie się – np. podczas zabawy słownej „Mój kolega z prawej strony jest...(jaki?).9. Odczytywanie graficznych symboli uczuć i stanów, przyporządkowywanie ich do odpowiednich obrazków.10. Zabawa inscenizowana oparta na opowiadaniu M. Kownackiej „Nowy” – uświadamianie dzieciom wartości przyjaźni i życzliwości.
annmari1