Sofiści:
Dziedziny działalności sofistów:
-retoryka, erystyka (sztuka prowadzenia sporów)
-zwrot ku człowiekowi
-doradzali w sprawach polityki
-sensualizm
Sofiści starsi: naturalistyczno-indywiualistyczna
Sofiści młodsi: racjonalistyczno- relatywistyczny
Protagoras: człowiek miara wszech rzeczy
Agnostycyzm: nie możność poznania bogów
Eleaci głosili ze wszystko jest zmienne
Sofiści starsi:
Protagoras z Abdery:
-relatywizm poznawczy
-dzieło „o bogach”
-sztuka wymowy, potęga słowa (słowo może kształtować rzeczywistość)
-„człowiek jest miara rzeczy istniejących, ze istnieją i nieistniejących, że ich nie ma
-prawa ludzkie są sprzeczne z prawami natury
-niemożność poznania bogów
-minimalistyczna teoria poznania to: -sensualizm, relatywizm, praktycyzm, konwencjonalizm
Prodikos z Keos:
- był posądzony o ateizm
-uważał, że cnoty można się nauczyć
-Kakija ( życie przyjemne bez trosk, szczęśliwe)
-Arete (życie cnotliwe, pokorne)
-rozmowa Heraklesa z Kakiją i Arete
-pochwała eudajmonizmu utylitarystycznego (szczęście czerpane z praktyki) przeciwko hedonizmowi
Hippiasz z Elidy:
-samowystarczalność
-prawo zmusza do postępowania przeciwko naturze
-desakralizacja prawa ludzkiego
Sofiści młodsi:
Gorgiasz z Leontioj:
Triada gorgiasza:
1. nic nie istnieje
2. nawet gdyby istniało nie można byłoby tego poznać
3. nawet gdyby można było można było by poznać nie można było by tego przekazać
„słowo jest mocarzem”
podkreślenie mocy słowa, ważności, piękna słowa
Kallikles:
-prawo silniejszego
Antyfon z Aten:
-„o zgodzie”- zgoda z samym sobą i ludźmi
-krytyka ustroju, państwo jest umową
-sztuka umiarkowania
Trazymach:
-dyktatura, prawo silniejszego
Sokrates:
-krytykował sofistów
-syn rzemieślnika i położnej
-miał swoich zwolenników (Platon, Ksenofont)
-krytykował demokrację
-oskarżony o demoralizację młodzieży i złe mówienie o bogach
-przeciwnik elit władzy
-państwo Sokratesa o państwo w którym rządzą filozofowie- elity intelektualne
-Wiem, że nic nie wiem -> Oida hoti uk oida
-cnota + dobra = wiedza
-zło bierze się z niewiedzy, cnoty można się nauczyć, trzeba do niej dążyć
-summum bonum- dobro najwyższe
-dajmon- głos wewnętrzny Sokratesa
-szukał pojęć związanych z wiedzą prawdziwą (Episteme) i przeciwstawiał się mniemaniom (doxa)
-Metody nauczania:
1. ustalenie Widzy o faktach
2. elenktyka- pokazywanie sprzeczności, obalanie poglądów
3. metoda indukcji- od szczegółu do ogółu, szukanie cech wspólnych pewnych pojęć
4. zdobywanie wiedzy prawdziwej (maieutyka)
-posługiwał się ironią
-zbożne jest to, co lubią bogowie (stąd krytyka religii przez Sokratesa)
Szkoły po sokratejskie:
1.szkoła cynicka ( kynkoi- psy)
-należy ograniczać swoje potrzeby
-należy żyć jak najskromniej
-Diogenes mieszkał w beczce
-z tej szkoły wyrósł stoicyzm
2.szkoła cyrenejska ( hedonizm)
-Arystyp z Creny
-hednoniści zaspakajali swoje potrzeby
-z tego wyrósł epikureizm
-cel najwyższy-telos- przeciwstawny szczęściu
3.szkoła Megarejska
-Euklides z Megary
-odwrót od sofistów
-zwrot ku rozumowi i racjonalizmowi
-istnieje byt , byt jest jeden, ma niezmienna tożsamość
-dobro jest wielopostaciowe
-zło jest niebytem więc nie istnieje
-dobro jest jedno ale wielo postaciowe
emi_im