Leworęczność u dzieci.docx

Leworęczność u dzieci

Dziecko leworęczne nie jest gorsze! W świecie ludzi praworęcznych, którzy stanowią 90-procentową większość, jest po prostu inne.
Z tą innością nie trzeba walczyć, trzeba ją zaakceptować.


LEWORĘCZNOŚĆ - odwrócona w stosunku do większości ludzi funkcjonalność prawej i lewej ręki. Osoby leworęczne, w odróżnieniu od praworęcznych, piszą, jedzą i wykonują większość czynności wymagających dużej precyzji ruchów za pomocą ręki lewej.

Leworęczność wynika z silniejszego rozwoju prawej półkuli mózgowej, co objawia się nie tylko w częstszym używaniu lewej ręki lecz także w lepszym i sprawniejszym funkcjonowaniu całej lewej strony ciała ludzkiego. Tendencja do leworęczności pojawia się w niemowlęctwie i utrwala około 2 roku życia.

Jeszcze do niedawna, osoby leworęczne były stosunkowo rzadko spotykane, co wynikało głównie z przekonania społeczeństwa, że nie jest to cecha normalna i powodowało zmuszanie dzieci przez rodziców i nauczycieli do korzystania z ręki prawej, wbrew ich naturalnej skłonności. Dziś jest to coraz rzadziej spotykane, a miejsca publiczne są coraz częściej tak projektowane, by swobodnie mogli z nich korzystać wszyscy ludzie.

Co to jest LATERALIZACJA?
Lateralizacja – to przewaga jednej strony związana jest z dominowaniem jednej z półkul mózgowych podczas czynności ruchowych.

Lateralizację czynności nazywa się też „asymetrią funkcjonalną”.

Z asymetrią mamy do czynienia w budowie anatomicznej ciała.

Schemat ciała ludzkiego wydaje się być symetryczny: człowiek posiada dwoje uszu, oczu, dwie pary kończyn. Jest to jednak pozorna symetria.
Szczególnie ważną rolę odgrywa koordynacja ruchów rąk, która polega na tym, że ruchy obu rąk są odmienne, przy czym ręka wiodąca (prawa) wykonuje główną czynność, a ręka podporządkowana zapewnia tylko lepsze warunki pracy prawej ręce. Wysoki poziom precyzji ruchów jest osiągalny, gdy jedna z kończyn dominuje, druga zaś z nią współpracuje oraz gdy oko i ręka dominują po tej samej stronie ciała. Sprzyja to wytworzeniu się tzw. układu ręka – oko, który jest podstawą koordynacji wzrokowo – ruchowej, a więc wykonywania większości czynności manipulacyjnych i graficznych.

Większość ludzi prezentuje model lateralizacji jednorodnej prawostronnej: dominacja prawego oka (prawooczność), ręki (praworęczność), nogi (prawonożność).
Lateralizacja rozwija się w ciągu życia dziecka. Praworęczność zwykle ustala się około 2 – 3 roku życia, a leworęczność w wieku 3 – 4 lat.

Ostatecznie dominacja czynności ruchowych w większości przypadków ustala się do 6 roku życia. Proces lateralizacji zostaje zakończony w wieku szkolnym.

Modele lateralizacji
• Lateralizacja jednorodna prawostronna lub lewostronna
(np. prawooczność, praworęczność, prawonożność lub lewooczność, leworęczność, lewonożność).
• Lateralizacja niejednorodna – skrzyżowana
(dominujące narządy ruchu i zmysłów znajdują się po obu stronach osi ciała, np. dziecko praworęczne, lewooczne, prawonożne).
W tych przypadkach trudności spowodowane są głównie zaburzeniami współdziałania oka i ręki (koordynacji wzrokowo - ruchowej) ujawniają się podczas rysowania, pisania i czytania

• Lateralizacja nie ustalona (słaba) – brak funkcjonalnej dominacji jednej strony ciała.

Jest stanem przejściowym (po 6 r.ż. świadczy o opóźnieniu procesu lateralizacji) lub trwałym, oburęczność utrzymuje się do końca życia.

U dzieci tych często występują trudności w nauce. Dziecko ma trudności w orientacji lewej i prawej stronie własnego ciała, w orientacji w przestrzeni, trudności z odwzorowaniem figur geometrycznych, rozpoznawaniem i odwzorowywaniem liter i cyfr podobnych pod względem kształtu, lecz inaczej ułożonych w przestrzeni (p-b-d-g).
Nieprawidłowa lateralizacja nie musi być powodem niepokoju, dopóki nie towarzyszą jej dodatkowe zaburzenia tj. zaburzenia motoryczne, zaburzenia percepcji wzrokowej, orientacji w przestrzeni i wtórne zaburzenia emocjonalne.
Należy pamiętać o ogólnych zasadach postępowania z dzieckiem leworęcznym.
-Leworęczność powinna być traktowana jako jedna z wielu cech indywidualnych człowieka.
-Konieczne jest stwarzanie atmosfery akceptacji, wytworzenie motywacji do dodatkowych ćwiczeń, wprowadzenie podczas zajęć graficznych przerw na odpoczynek i ćwiczenia relaksacyjne.
Siedmioletnie dziecko jest pełne oczekiwań, kiedy podejmuje naukę w szkole. Pragnie osiągnąć swój sukces. Pragnie zdobywać nowe umiejętności. Jest ciekawe świata.
Niestety, u niektórych dzieci pojawiają się trudności, które stają się późniejszą przyczyną kłopotów w nauce, niechęci do szkoły, a nawet przyczyną fobii szkolnej. Warto przyjrzeć się tym trudnościom, których przyczyną są zaburzenia rozwojowe:
• zaburzenia rozwoju ruchowego:
- niezręczność manualna,
- niezręczność ruchowa całego ciała,
- zaburzenia lateralizacji
• fragmentaryczne zaburzenia funkcji poznawczych:
- zaburzenia percepcji wzrokowej,
- zaburzenia percepcji słuchowej,
- zaburzenia mowy i myślenia
• zaburzenia rozwoju emocjonalno – uczuciowego:
- dzieci infantylne,
- dzieci zahamowane
• zaburzenia dynamiki procesów nerwowych:
- dzieci psychoruchowo nadpobudliwe,
-dzieci o obniżonej pobudliwości
Charakterystyczne objawy występujące u dzieci z zaburzeniami lateralizacji
Warto obserwować dzieci podczas wykonywania codziennych czynności, podczas zabawy, kiedy są spontaniczne i działają bez nadzoru, kontroli. Tego typu obserwacja może dostarczyć nam wielu cennych informacji o dziecku i jego prawidłowym rozwoju. Istnieje podejrzenie o zaburzeniu lateralizacji u dzieci, u których zauważyliśmy następujące objawy:
• dziecko posługuje się sprawniej lewą ręką, czasami posługuje się na równi obiema,
• słaba sprawność manualna, której może towarzyszyć ogólna niezręczność ciała,
• trudność w przyswajaniu pojęć określających kierunki przestrzenne,
• trudność w orientacji w stronach swego ciała
Lateralizacja skrzyżowana w zakresie ręki i oka powoduje zaburzenia koordynacji wzrokowo-ruchowej. Utrudnia dziecku kontrolę wzrokową pracy ręki. Dzieci te mają trudności w pisaniu:
• niekształtne litery,
• w nierównych odstępach,
• opuszczają linijki.
W przypadku bardzo nasilonych zaburzeń, zwłaszcza u uczniów silnie lewostronnie zlateralizowanych, występuje czasami tzw. pismo lustrzane, które polega na kreśleniu znaków stanowiących zwierciadlane odbicie pisma normalnego.
Napotykają też na trudności w czytaniu:
• przeskakują litery,
• opuszczają sylaby,
• opuszczają wyrazy,
• zmieniają kolejność liter.
Jak ustalić lateralizację?
zwrócić uwagę na to, którą ręką dziecko myje zęby, czesze się, rysuje, trzyma łyżkę, sięga po zabawki na najwyższej półce. Często wyniki tych obserwacji nie dają jednoznacznej odpowiedzi. Warto wówczas podjąć inne próby i zaproponować dziecku różne zadania w formie zabaw:
• wkładanie koralików do pudełka w określonym czasie-raz jedną raz drugą ręką (sprawdzamy, w którym pudełku jest więcej koralików),
• podrzucanie i łapanie piłeczki na przemian prawą i lewą ręką (sprawdzamy, z której ręki piłka częściej wypada),
•ZAOBSERWOWANIE ,KTÓRĄ NOGĄ DZIECKO KOPIE PIŁKĘ
•zaobserwowanie którą nogą dziecko rozpoczyna schodzenie ze schodów
•poproszenie by poskakało na jednej nodze
•zwiń w rulon gazetę i powiedz dziecku by popatrzyło przez lunetę
•daj dziecku zegarek i poproś by posłuchało jak tyka.Zobacz do którego ucha go przykłada
Najprostszym sposobem ustalenia dominacji jest przeprowadzenie testu składającego się z kilku poleceń, które dziecko musi wykonać. Taki test można wykonać z dzieckiem w domu. Pamiętać należy jednak o tym, że podczas wykonywania ćwiczeń:
• należy dokładnie, obserwować dziecko,
• szczególną uwagę zwrócić na odruchową reakcje dziecka np. odruchowy wybór ręki czy oka,
• ćwiczenia tego typu można powtórzyć kilkakrotnie, jednak nie kilka razy pod rząd tę samą próbę, gdyż dziecko może zorientować się i wykonywać je nieprawidłowo,
• należy zwracać uwagę na tempo pracy podczas wykonywania prób,
• badanie należy przeprowadzić w formie zabawowej (badanie nie powinno nużyć dziecka):
Lp.

Badanie

Zadania

Obserwacje

I.Ustalenie dominacji ręki:
- Nawlekanie koralików na drucik (30 sztuk)
-Obrysowywanie szablonu koła.
Wybór ręki, sprawność rąk w wykonaniu prób, tempo pracy.

II.Ustalenie dominacji oka:
- Zaglądanie do butelki (z ciemnego szkła).
- Zaglądanie do kalejdoskopu
Wybór oka.

III.Ustalenie dominacji nogi:
- Skakanie na jednej nodze.
- Kopanie klocka na jednej nodze.
Wybór nogi, sprawność nóg.
Jeśli badania wykażą, że dziecko jest leworęczne:
• ustawmy lampę z prawej strony biurka, cień lewej ręki nie będzie utrudniał pisania (uwaga dla rodziców),
• dopilnujmy, by w szkole siedziało w ławce w środkowym rzędzie, gdzie światło jest najbardziej rozproszone. Powinno też zajmować miejsce z lewej strony ławki, by nie przeszkadzać w pisaniu praworęcznemu koledze (uwaga dla nauczyciela),
• nauczmy je, jak układać zeszyt, aby nie zasłaniało sobie pisanego tekstu i nie zamazywało go. Zeszyt powinien być ułożony ukośnie do krawędzi biurka. Jego lewy róg ma być skierowany lekko w górę, a prawy w dół (uwaga dla rodziców i nauczyciela).
Podczas pisania i rysowania obie stopy dziecka powinny być oparte o podłogę, a przedramiona o stół, plecy wyprostowane tak aby linia kręgosłupa była pionowa.
- W ławce szkolnej, dziecko leworęczne, powinno mieć sąsiada po swojej prawej stronie, pomoże to uniknąć przeszkadzania sobie nawzajem podczas pisania.
- Początki pisania dobrze jest zacząć od posługiwania się ołówkiem, pozwoli to dziecku uporać się najpierw z ułożeniem zeszytu, oraz organizacją ruchów ręki i przedramienia. Jeśli chcemy, aby nasze dziecko pisało piórem, kupmy mu, specjalne pióro dla osób leworęcznych.

Ćwiczenia dla dzieci z zaburzeniami lateralizacji
1. Orientacja w schemacie własnego ciała:
• wskazywanie lewej i prawej strony ciała:
- zabawy ruchowe związane z pokazywaniem lewej ręki, prawej ręki, lewej nogi, prawej nogi
- dotykanie naprzemienne: lewy łokieć, prawe kolano, prawy łokieć lewe kolano, prawa dłoń, lewa stopa, lewa dłoń prawa stopa, chwytanie prawą ręką lewego ucha i odwrotnie
• ćwiczenia równoważne:
- chodzenie po równoważni prostej, pochyłej ( plac zabaw)
- chodzenie po liniach prostych, krzywych, łamanych
- chwytanie piłki raz lewą, raz prawą ręką
• rytm
- rytmy jednostronne wybijamy stały wzorzec rytmu, w którym wszystkie uderzenia są równej długości i wykonywane w równych odstępach czasu jedną ręką, nogą, następnie zmiana) – dziecko powtarza
- rytmy obustronne: - wybijanie rytmów obu rękami, obu nogami itp.
Wzór: P – prawa L – lewa
P-L-P-L
P-P-P –L-L-P-P
P-P-P –L-L-P-P
L-L- P-P- L-L
Gdy opanowane zostały zasady regularne, możemy zademonstrować ruchy nieregularne. Zmierzamy do tego, aby dziecko uogólniało rytm wszystkich rodzajów czynności ciała:
- wybijanie rytmu nogami o podłogę
- wystukiwanie na bębenku
- wybijanie rytmu prawą ręką , prawą nogą, lewą ręką , lewą nogą, prawą ręką, lewą nogą, lewą ręką , lewą nogą
2. Percepcja wzrokowa
• składanie obrazka z części – puzzle
• wyodrębnianie różnic między podobnymi obrazkami
• zabawy, typu: co się zmieniło na stole - układamy kilka przedmiotów. Dziecko ma zapamiętać ich kolejność i sposób ułożenia. Odwraca się, zmieniamy ułożenie
• wybieranie, dobieranie identycznych obrazków
• odtwarzanie dwuwymiarowych geometrycznych układów przestrzennych na podstawie modelu:
- dziecko układa figury geometryczne według modelu, następnie przykleja je na papierze
- układa figury z zapałek, patyczków, modeluje z plasteliny
• odtwarzanie trójwymiarowych układów przestrzennych na podstawie modelu (bardziej złożone konstrukcje z klocków itp.)
• odwzorowywanie i komponowanie wzorów
3. Koordynacja wzrokowo – ruchowa
• kreślenie kształtów graficznych w powietrzu
• malowanie kształtów graficznych pędzlem na dużych arkuszach papieru
• wypełnianie pędzlem i farbą konturów,
• rysowanie, odrysowywanie, kalkowanie
• kreślenie kształtów graficznych za pomocą kreski:
- łączenie punktów,
- dokończenie schematu graficznego wzoru,
• zabawy typu loteryjki, nakładanki, układanki
• rysowanie symboli graficznych wg wzoru
• obserwacja śladu rysunku, obrazu graficznego,
• malowanie palcami
• kreślenie ruchów kolistych w powietrzu: koła, leniwe ósemki raz prawą ręką, raz lewą
• linie poziome, pionowe i ukośne
• rysowanie figur geometrycznych - omówienie wyglądu figury, odrysowywanie, kalkowanie,
po śladzie, łączenie kropek, rysowanie samodzielne wg wzoru, z pamięci
• podobne czynności wykonujemy z literami

PRZYKŁADOWY SCENARIUSZ ZAJĘĆW PRACY Z DZIECKIEM
Temat: Rozwijanie orientacji w schemacie własnego ciała
Cele :
• dziecko potrafi pokazać prawą i lewą stronę własnego ciała,
• kreśli wzory od lewej do prawej strony według podanego wzoru,
• potrafi podporządkować kontroli wzrokowej czynności ruchowe w schemacie własnego ciała.
Ćwiczenia:
1. Zabawy ruchowe z piosenką, np. „Ojciec Abraham” – gdzie występuje wskazywanie prawej ręki, nogi, lewej ręki, nogi, głowy
2. wystukiwanie rytmów do obrazu graficznego, np.:
PPPPP LLLLL PP LL PL
PP LL PP LL
3. Ćwiczenia równoważne: chodzenie po linii prostej, krzywej, łamanej
4. Zabawa „ Co się zmieniło na stole”
5. Kreślenie kół różnej wielkości w powietrzu lewą ręką, prawą ręką, obiema rękoma ze zwróceniem uwagi na kierunek kreślenia i płynność ruchów
6. Układanie schematów graficznych z patyczków według wzorów
7. Wyszukiwanie różnic w obrazkach
8. Wyszukiwanie różnic w wyrazach o podobnej pisowni i brzmieniu:
kura – góra lis – las lampa – mapa pole - port
9. Pisanie po śladzie wyrazów
10. Uzupełnianka: ....ura - ...óra l..s – l..s
11. Zapisywanie wyrazów w liniaturze


Rola ćwiczeń grafomotorycznych w edukacji wczesnoszkolnej.
Sześcioletnia Julka pod okiem mamy kreśli w powietrzu poprzeczne ósemki. To nie zabawa, a specjalne ćwiczenie, które pomaga leworęcznym dzieciom, piszącym prawą rączką, pokonać problemy z czytaniem, pisaniem i koncentracją. Jak to możliwe? Czy od tego, której rączki malec używa, zależą jego szkolne kłopoty?


Zdobywanie umiejętności pisania jest procesem długofalowym i interpretuje się ją nie tylko jako czynność polegającą właściwym kreśleniu liter, lecz także uwzględnia się poprawność ortograficzną, gramatyczna i stylistyczną.
Właściwa nauka pisania rozpoczyna się w klasie I szkoły podstawowej. Pisanie jest jedna z podstawowych sprawności, jaka dziecka ma opanować w pierwszych latach nauki.
Nauka pisania, począwszy od wiernego odtwarzania znaków graficznych, jakimi są litery, poprzez różnorodne ćwiczenia, aż do jej całkowitego zautomatyzowania, jest umiejętnością trudną. Wymaga od dziecka dużego wysiłku i zaangażowania.
Przed przystąpieniem do nauki pisania, konieczne jest usprawnienie motoryczne w zakresie szybkości, precyzji, melodii kinetycznej ruchów, koordynacji ruchowej całego ciała i rozwijanie koordynacji wzrokowo-ruchowej. Dlatego tez niezmiernie ważne w procesie kształcenia umiejętności pisania jest podniesienie poziomu czynności rysowania. Można tego dokonać poprzez stosowanie różnych ćwiczeń grafomotorycznych.
W ćwiczeniach grafomotorycznych czynności ruchowe odbywają się pod ścisłą kontrola wzroku kształcą, więc w najpełniejszej formie koordynację wzrokowo – ruchową. W ćwiczeniach tych konsekwencją ruchu są znaki graficzne: kropki, linie (pionowe, poziome, łamane, ukośne, krzywe, krzyżujące się) oraz figury geometryczne (koło, kwadrat, trójkąt, itp.). Ćwiczenia te dobrze przygotowują dzieci do czynności czytania i pisania, dlatego poprzedzają je w programie nauczania początkowego.
Ćwiczenia grafomotoryczne maja równe formy i stopnie trudności. Można wśród nich wyróżnić:
Zamalowywanie obrazków – jest to najprostsza forma ćwiczeń grafomotorycznych, polega ona na zamalowywaniu różnymi kolorami drobnych cząstek, na które została podzielona płaszczyzna rysunku.
Kalkowanie rysunków – przez folię, kalkę techniczną i ołówkową, szkło matowe. Jest to również prosta technika gdyż rysujący wodzi po wzorze ołówkiem, kredką lub pisakiem. Stopień trudności zależy od stopnia komplikacji rysunku.
Obrysowywanie przedmiotów i rysowanie z użyciem szablonów – obie formy wymagają dobrej koordynacji rąk i oka, ponieważ rysowanie odbywa się pod kontrolą wzroku i dzięki współpracy obu rąk. Zajęcia te można zacząć od obrysowywanie własnej dłoni lub konkretnego przedmiotu, a później przejść do obrysowywania np. figur geometrycznych.
Rysowanie po śladzie – rysowanie po śladach wyznaczających rysunek w sposób mniej lub bardziej dokładny. Uzupełniając brakujące elementy dziecko tworzy rysunek na nowo. Stopień trudności zależy od stopnia niekompletności rysunku, a więc od rodzaju śladu:
ślad jako szkic ma postać drobnych elementów (kropki, kreski) tworząc dość dokładny kontur rysunku
ślad jako plan rysunku wyznaczony przez numerowane kropki
ślad jako etap przejściowy do samodzielnego komponowania rysunku
Rysowanie "od ręki" linii i szlaczków, figur geometrycznych – ćwiczenia polegające na samodzielnym wykonaniu rysunku bez linii pomocniczych. Dziecko powinno powtarzać te ćwiczenia wielokrotni za pomocą różnych narzędzi, na płaszczyznach o różnej wielkości. Wzory powinny zawierać linie coraz bardziej złożone oraz bardziej skomplikowane figury geometryczne. Zadania te przyjmują różne tory:
kontynuowanie rozpoczętych linii
uzupełnianie rysunku
zakreskowywanie konturów rysunków liniami
ćwiczenia w liniaturze
szlaczki bez liniatury
Odwzorowywanie rysunków – czyli przerysowywanie ich zgodnie ze wzorem. Wielokrotne wykonywanie rysunków utrwala potrzebne podczas pisania stereotypy ruchowe umożliwiające swobodne kreślenie linii czy okręgów. Ważne jest by były wykonywane bez użycia pomocy np. linijki,kalki lub szablonu.
Ćwiczenia ruchowo-słuchowo – wzrokowe - ćwiczenia grafomotoryczne,którym towarzyszy muzyka stanowią zasadniczą część metody dobrego startu. Włączenie do ćwiczeń grafomotorycznych elementów słowno – muzycznych umożliwia jednocześnie usprawnienie wszystkich trzech analizatorów (wzrokowego, słuchowego i kinestetyczno - ruchowego) uczestniczących w czynności czytania i pisania. Ćwiczenie te kształcą koordynacje wzrokowo – ruchową, rozwijają motorykę rąk, kształcą prawidłowy uchwyt narzędzia graficznego, regulują napięcie mięśniowe, utrwalają nawyki ruchowe związane z kierunkiem pisania, orientację w schemacie ciała i przestrzeni.
Ćwiczenia grafomotoryczne prowadzone systematycznie pozwolą na:
-stymulowanie ogólnego rozwoju dziecka
-wyrównywanie dysharmonii rozwojowych
-usprawnienie koordynacji wzrokowo – ruchowej
-usprawnienie mięśni palców i zdolności współpracy palców ręki
-wyrabianie umiejętności prawidłowego posługiwania się narzędziem piszącym
-wdrażanie dokładności, staranności, kształcenie wrażliwości estetycznej
-likwidowanie napięcia mięśniowego
-wzmacnianie cech osobowości, wzbudzanie zainteresowań, wyrabianie właściwej motywacji do nauki
Ćwiczenia grafomotoryczne wykonywane na zmianę raz jedna raz drugą ręką mogą pomóc w ustaleniu, którą ręką będzie pisało dziecko oburęczne. Nie można, nawet w dobrej wierze wywierać zbyt dużego nacisku na dziecko, aby kontynuowało ćwiczenia w sytuacji gdy przestaje się nimi interesować i co najważniejsze, wszystkie rysunki akceptujemy. Przeżycie sukcesu w rysowaniu ma dla wielu dzieci bardzo istotne znaczenie i motywuje je do wysiłków związanych z rozpoczęciem trudnej sztuki pisania.

TRUDNOŚCI W ZERÓWCE I SZKOLE

1. Zwróćmy uwagę, że niezależnie od tego którą ręką się posługujemy, pisać musimy zawsze od lewej strony kartki, do prawej. Naturalnym sposobem pisania dla dzieci leworęcznych, jest rozpoczynanie od strony przeciwnej, czyli od prawej.
2. Dzieci pisząc literami drukowanymi, bardzo często posługują się pismem zwierciadlanym, czyli piszą wyrazy od prawej do lewej. Pismem tym najczęściej posługują się pięciolatki i świadczy ono o ich niedojrzałości w zakresie orientacji w przestrzeni. Zwykle przestają posługiwać się nim w 7-ym roku życia. (ciekawostka - pismem lustrzanym, robiąc notatki, posługiwał się np. Leonardo da Vinci).
3. Trudności podczas pisania, w pierwszym okresie nauki, dziecku leworęcznemu sprawiają również, ułożenie ręki i zeszytu w czasie pisania. Lewa ręka dziecka, pisząc ku prawej stronie popycha pióro do przodu, natomiast ręka dziecka praworęcznego ciągnie pióro po papierze, co jest łatwiejsze i mniej męczące.
4. Dziecko leworęczne pisząc, bardzo często zasłania sobie tekst piszącą ręką. Nie może więc, na bieżąco kontrolować tego co pisze! Wynika to, ze złego ułożenia zeszytu. Takiego, które jest typowe dla osób praworęcznych
5. Czasami dziecko próbując zobaczyć co pisze, przyjmuje nieprawidłową pozycję wykrzywiając kręgosłup, nadweręża nadgarstek wyginając rękę, bądź męczy mięśnie kurczowo zaciskając palce na piórze.
6. Samo pisanie piórem, też może sprawiać trudność, ponieważ wymaga zachowania stałego i określonego kąta nachylenia stalówki do papieru, a także określonej, optymalnej siły nacisku. Częste więc bywa, wyginanie lub łamanie stalówki, dziurawienie papieru czy pozastawianie kleksów.
7. Wszystkie te trudności, mają wpływ na niski poziom pisma, czyli dysgrafię (nieestetyczne i małoczytelne pismo). Dzieci często piszą wtedy wolniej niż reszta klasy, a odrabianie zadań domowych przeciąga się w nieskończoność.
Aby wzmocnić poczucie własnego ja dziecka, warto podpisane prace wywieszać w "galerii", czyli na lodówce, drzwiach, czy szafie. Dziecko dumne z własnej pracy, podziwiane przez otoczenie, z pewnością podejmie kolejną próbę, przezwyciężenia trudności w nauce pisania. A z kolei radość tworzenia, pokona powstałą niechęć.


ZABAWY RUCHOWE USPRAWNIAJĄCE PRACĘ OBU PÓŁKUL MÓZGOWYCH

1. wirowanie wokół własnej osi
2. chodzenie po krawężniku, niskim murku
3. naprzemienne wymachy ramion, nóg
4. wspinaczka po drabinkach
5. bieganie na czworakach
6. żonglowanie piłeczkami, woreczkami (np. z kaszą), kasztanami itp.
7. taniec
8. gra w piłkę
9. pływanie
10. jazda na rowerze i wiele innych.

KILKA ZABAW NA ZACHĘTĘ

Gdy dziecko zraziło się już do pisania i rysowania można zachęcić je zabawami, które przy okazji usprawniają motorykę (ruchy) rąk, wzbogacają wyobraźnię i podnoszą samoocenę.
Pozwól dziecku na:
1. rysowanie patykiem na piasku.
2. rysowanie palcem po papierze ? przy okazji zachęć je, do tworzenia opowiadań, ilustrowanych niewidzialnymi obrazkami.
3. malowanie palcami bez użycia pędzla - dasz dziecku poczucie wolności, braku ograniczeń.
4. pozostawianie na papierze odcisków (pieczątek) dłoni i stóp oraz tworzenie z nich kompozycji.
5. obrysowywanie dłoni i stóp oraz dorysowywanie im oczu, uśmiechów, włosów itp.
6. obrysowywanie całego ciała, na dużym kartonie lub papierze do pakowania prezentów, a później na "ubieranie" tak powstałych postaci.
7. obrysowywanie przedmiotów codziennego użytku (kluczy, łyżek, kubków...) lub zabawek.
8. pokrywanie farbami z pozoru białej kartki papieru, na której wcześniej białą świecą napisz imię dziecka, bądź coś narysuj.
9. lepienie plastelinowych literek własnego imienia
10. Ugniatanie papierowych kul i rzucanie nimi do celu.
11. Zwijanie sznureczka, włóczki.
12. Naśladowanie gry na pianinie, wkręcanie żarówki.
13. Jest taka gra " Po sznurku do celu - łamigłówka" , która doskonali zmysły dziecka, doskonali koordynację wzrokowo - ruchową, pobudza wyobraźnię dając możliwość samosprawdzenia.

Literatura:
Marta Bogdanowicz Ćwiczenia grafomotoryczne Hanny Tymichowej usprawniające technikę rysowania i pisania Wyd. " Topos" Gdańsk 1991
Marta Bogdanowicz Leworęczność u dzieci Wyd. "Topos" Gdańsk 2003
H. Spionek: " Dziecko leworęczne"
Jane M. Healey – „Leworęczność” -to można kupić w pasażu Onet.pl (księgarnia InBook.pl)