czynniki.pdf

Anna Muszak

Czynniki niebezpieczne, szkodliwe i uciążliwe w pracy pielęgniarki anestezjologicznej

Zakład Anestezjologii i Intensywnej Terapii Centrum Onkologii – Instytut w Warszawie

Bezpieczeństwo i ochrona zdrowia jest jednym z podstawowych celów polityki socjalnej Unii Europejskiej.

Punktem wyjścia jest definicja zdrowia według World Health Organization (WHO): ,, Zdrowie jest stanem

dobrego samopoczucia fizycznego, psychicznego oraz socjalnego, a nie tylko brakiem choroby ”.

Realizowanie tego celu jest formułowane w dyrektywie ramowej 89/391/WE w sprawie wprowadzenia

środków w celu poprawy bezpieczeństwa i zdrowia pracowników w miejscu pracy. Działania zespołu

anestezjologicznego w każdym miejscu powinno być sprawne i bezpieczne. Tylko takie podejście do

problemu umożliwia właściwą ocenę ryzyka zawodowego i umożliwia wprowadzenie niezbędnych działań

zapobiegawczych. Dobrze jest, jak wszystkie zasady, procedury, standardy są przestrzegane przez

wszystkich członków zespołu anestezjologicznego. Powinno to być, co pewien czas analizowane,

co do ich skuteczności i zmienione lub poprawione. Personel pielęgniarski pracujący w Bloku Operacyjnym

jest narażony w swoim środowisku pracy na występowanie czynników zagrożeń. Niejednokrotnie są one

powiązane ze sobą i nakładają się na siebie. Czynniki niebezpieczne oddziaływujące na organizm ludzki

mogą powodować uraz i/lub być przyczyną wypadku przy pracy.

Personel pielęgniarski

Pracujący w Bloku Operacyjnym jest narażony w swoim środowisku pracy na występowanie czynników

zagrożeń. Niejednokrotnie są one powiązane ze sobą i nakładają się na siebie.

Czynniki niebezpieczne oddziaływujące na organizm ludzki mogą powodować uraz i/lub być przyczyną

wypadku przy pracy.

Czynniki związane z przemieszczaniem się ludzi:

- śliskie, mokre, nierówne nawierzchnie, odklejona wykładzina, płytka terakoty lub jej brak,

- możliwość wystąpienia urazów w wyniku poślizgnięcia się, potknięcia i upadku zwłaszcza w sytuacjach

udzielania pomocy w nagłych przypadkach,

- zagrożenie zakłuciem ostrymi narzędziami, igłami, stłuczonym szkłem, skaleczenie ostrą krawędzią,

- możliwość urazów w wyniku ukłucia, przecięcia, przekłucia,

- zagrożenie poparzeniem na skutek zbyt wysokiej lub zbyt niskiej temperatury- gorące urządzenia

sterylizacyjne, gazy, podgrzewarki do płynów,

- zagrożenia porażenia prądem elektrycznym w przypadku użytkowania wadliwie działającego lub

uszkodzonego sprzętu,

- źle umocowany sprzęt lub aparatura medyczna daje możliwość urazów: głowy, nóg, stóp poprzez

spadające przedmioty,

- użytkowanie butli ze sprężonymi gazami np. tlen, podtlenek azotu- możliwość urazów na skutek wybuchu,

- stosowanie substancji chemicznych- płyny i środki do dezynfekcji, sterylizacji, odkażania- możliwość

ostrego zatrucia,

- podnoszenie ciężarów: pacjenci, sprzęt medyczny, leki (płyny infuzyjne)- możliwość wystąpienia nagłego

zespołu bólowego pleców, wypadnięcie lub przemieszczenie dysku w kręgosłupie.

Czynniki fizyczne

- promieniowanie jonizujące, laserowe,

- obciążenia stawów i kręgosłupa,

- kontakt z urządzeniami podłączonymi do prądu o wysokim napięciu (diaterma, monitory ekranowe,

aparaty do znieczulenia, koce grzewcze, pompy infuzyjne),

- klimatyzowane pomieszczenia- odpowiednia temperatura pomieszczeń i sal chorych,

- oświetlenie naturalne i sztuczne.

Czynniki chemiczne, pyły, dymy

- kontakt bezpośredni z niezidentyfikowanymi, rozlanymi, rozsypanymi, wyciekającymi substancjami

chemicznymi - możliwość zatrucia,

- opary i gazy uwalniane w procesie mieszania nieznanych substancji,

- mydła detergenty, środki do dezynfekcji- w wyniku częstego z nimi kontaktu możliwość wystąpienia

podrażnień, uczuleń i stanów zapalnych skóry,

- aerozole płynów myjących i czyszczących- możliwość wystąpienia podrażnienia spojówek, błony

śluzowej nosa i gardła,

- lateks - rękawiczki- możliwość uczulenia (wstrząs, zapalenie skóry, napad duszności- astmy) w zetknięciu

się z rękawiczkami lub innymi materiałami zawierającymi lateks.

Czynniki biologiczne

Możliwość zakażenia w wyniku kontaktu bezpośredniego z:

- krwią, płynami ustrojowymi i tkankami zakażonych pacjentów,

- mikroorganizmy chorobotwórcze – możliwość zakażenia w wyniku kontaktu bezpośredniego z

chorym podopiecznym,

- mikroorganizmy chorobotwórcze przenoszone drogą

naruszenia ciągłości tkanek: WZW typu B i C, wirus HIV.

Czynniki psychiczne

- wielogodzinny udział w znieczuleniu pacjenta i stała kontrola podstawowych parametrów życiowych,

- asystowanie i instrumentowanie w czasie zabiegu operacyjnego,

- praca wykonywana przez wiele godzin w wymuszonej pozycji ciała,

- nadmierny wysiłek przy przenoszeniu pacjenta ze stołu operacyjnego na łóżko, podczas podnoszenia,

podciągania podopiecznego,

- przenoszenie pakietów z narzędziami,

- dodatkowe obowiązki związane z uczestniczeniem w badaniach naukowych,

- bezpośredni kontakt z ludźmi przewlekle i nieuleczalnie chorymi,

- narażenie na agresywne zachowanie podopiecznych na skutek urazów i zmian chorobowych,

- konieczność pracy z różnymi zespołami lekarzy anestezjologów, chirurgów, jak i koleżanek pielęgniarek,

- praca zmianowa - świątek, piątek czy niedziela,

- warunki pracy- podopieczni w bezpośrednim i/lub nagłym stanie zagrożenia życia i/lub zdrowia,

- przeciążenie pracą związane z: absencją chorobową, sezonem urlopowym, minimalnym zatrudnieniem

personelu,

- niedostateczne wyposażenie stanowisk pracy w sprzęt i aparaturę medyczną, preparaty do dezynfekcji,

- występowanie konfliktów interpersonalnych,

- rozwiązywanie dylematów moralnych,

- częste narażenie na konflikty,

- nierzadkie konfrontowanie posiadanych cech osobowości i kompetencji,

- ryzyko popełnienia błędu,

- niskie wynagrodzenie za pracę,

- mały prestiż zawodu zaufania publicznego - pielęgniarek pracujących w Anestezjologii i w Bloku

Operacyjnym,

- anonimowość wobec pacjenta,

- świadomość posiadanych umiejętności i konflikt kompetencji między specjalnościami Blok Operacyjny-

Oddział Intensywnej Terapii- Anestezjologia,

- ciągła gotowość do działania, w każdym miejscu i o każdej porze dnia i nocy na terenie przychodni,

szpitala.

Inne obciążenia związane z wykonywaną pracą

- zmęczenie,

- dolegliwości bólowe ze strony układu kostno- mięśniowo- stawowego,

- częste przeziębienia i infekcje,

- żylaki kończyn dolnych i odbytu,

- bóle i zawroty głowy,

- zaburzenia snu,

- zaburzenia hormonalne- trudności z zajściem w ciążę, jak i donoszenie jej do rozwiązania,

- zaburzenia ze strony układu pokarmowego,

- zaburzenia ze strony układu krążenia: nadciśnienie tętnicze, choroba wieńcowa,

- wypalenie zawodowe.

Konsekwencjami wypalenia zawodowego w przypadku anestezjologicznego zespołu

pielęgniarskiego jest:

- zanik entuzjazmu do pracy,

- niestabilność uczuciowa,

- niedostateczne wykorzystanie posiadanej wiedzy i umiejętności,

- uczucie utraty tego, co stanowiło atrakcyjne wyzwanie,

- poczucie przymusu przy wykonywaniu dotychczasowych zajęć,

- zwlekanie lub odwlekanie dotychczas łatwo wykonywanych czynności,

- irytacja z powodu drobnych odchyleń od oczekiwań w zachowaniu pacjentów i ich rodzin lub

zespołu terapeutycznego,

- przenoszenie niezadowolenia z sytuacji z pracy do domu, rodziny, towarzystwa,

- zwiększanie dystansu fizycznego wobec podopiecznego lub zespołu terapeutycznego,

- unikanie pracy poprzez branie zwolnień lekarskich,

- przekonanie o daremności i bezsensowności podejmowanych działań terapeutycznych

i pielęgnacyjnych,

- skrajne reakcje na zachowania naszych podopiecznych i ich rodzin.

To może prowadzić do powstania zespołu wypalenia zawodowego.

Sposobami radzenia sobie ze stresem i przeciwdziałanie wypalaniu zawodowemu może być:

- umiejętne rozpoznawanie przyczyn i skutków,

- emocjonalne dystansowanie się,

- bycie asertywnym.

- prowadzenie odpowiedniego stylu życia

- kierowanie się optymizmem i humorem. Tego można się nauczyć!

Praca w tak trudnych warunkach może prowadzić do:

- zmniejszenia wydajności i efektywności przy dużym obciążeniu psychicznym,

- obniżenie progu tolerancji na trudne sytuacje i zdarzenia,

- obniżenie oceny samego siebie,

- nasilenie potrzeb takich jak:

* dominacja jako kompensata obciążenia psychicznego wypływającego z braku poczucia

kontroli nad procesem leczenia i pielęgnowania,

* prestiżu i uznania.

Działania profilaktyczne

- planowanie i realizacja cyklicznych szkoleń dla stałego personelu Bloku Operacyjnego,

- przestrzeganie zasad, norm, procedur, standardów obowiązujących w danej placówce,

- okresowa kontrola stanu technicznego urządzeń i aparatury medycznej,

- przestrzeganie przepisów BHP i P/POŻ

- stosowanie środków ochrony indywidualnej,

- przestrzeganie czasu pracy i norm zatrudnienia,

- nadzór inspektora ochrony radiologicznej,

- oznaczenie stref ochronnych,

- profilaktyczne badania lekarskie.

Obiektywnie, na środowisko pracy stałego personelu Bloku Operacyjnego

Składa się rzeczywistość materialna i społeczna. Fizyczne warunki pracy nie można zaliczyć do

sprzyjających zdrowiu i dobremu samopoczuciu.

Na stopień oddziaływania czynników niebezpiecznych, szkodliwych i uciążliwych w miejscu pracy

Ma wpływ wyposażenie techniczne stanowiska pracy. Jest to czynnik decydujący

o powodzeniu lub niezadowoleniu z pracy, wybranego zawodu, specjalizacji i miejsca.

Środowisko pracy

Jest to zbiór indywidualnych wyobrażeń o środkach zaspokajających potrzeby każdego z Nas, źródłem

wymagań. Ich spełnienie w oczach jednostki jest niezbędne do realizacji własnych celów, dążeń i pragnień.

Skutki niedopasowania objawiają się w wydajności i jakości pracy.

Pracownicy ochrony zdrowia są narażeni na działanie czynników środowiskowych występujących w

miejscu pracy. Niestety, nie zawsze przed podjęciem pracy w Anestezjologii lub w Bloku Operacyjnym

przyszli pracownicy są informowani o występowaniu czynników niebezpiecznych, szkodliwych i

uciążliwych w miejscu pracy.

Gdyby wiedzieli to, czy by podjęli tam pracę? Na to pytanie trudno odpowiedzieć jednoznacznie.

BIBLIOGRAFIA

1. Curuś M J: Pielęgniarstwo operacyjne. Adi, Łódź 1998.

2. Drobnik L, Jurczyk W /red/:Problemy anestezjologii i intensywnej terapii. PZWL1998(371-378).

3. Górski P, Pałczyński C: Zalecenia dotyczące profilaktyki i postępowania diagnostycznego alergii

natychmiastowej na lateks gumy naturalnej. Medycyna pracy 1999,5,(409-413).

i funkcjonowanie, materiały konferencyjne. Warszawa 2004(75)

4. Koradecka D: Bezpieczeństwo i ochrona zdrowia w odniesieniu do bloku operacyjnego w świetle wymagań

dyrektyw unii Europejskiej. Blok operacyjny- organizacja i funkcjonowanie, materiały konferencyjne i

naukowo- szkoleniowe. Warszawa 2005 (9-17).

5. Majchrzycka K. Środki ochrony indywidualnej dla personelu medycznego. Blok operacyjny- organizacja i

funkcjonowanie, materiały konferencyjne. Warszawa 2002 (89-96).

6. Nęcek S. Anestezjologia Intensywna Terapia Suplement I/2002.

7. Nęcek S: Ryzyko zawodu anestezjologa. Departament of Anaesthesia and Intensive Therapy, General

Hospitalin Linz, Uniwersity of Linz, Linz Austria 2002.

8. Ochocka B: zawodowe: Przede wszystkim zadbaj sama. Magazyn

Zagrożenia pielęgniarki i położnej, 3, Warszawa 2006 (28).

9. Szreter T: Standardy anestezjologiczne. Blok operacyjny-organizacja

10. Tomaszewska E: Zagrożenia zawodowe: Ekspozycja na krew i IPIM. Magazyn pielęgniarki i

położnej,3,Warszawa 2006 (26-27).

11. www.pip.gov.pl/prewen/zdrowo-Inter/05-4htm 2004-04-14

12. www.ciop.pl/ 2006- 06- 02

AKTY PRAWNE

Dyrektywa 90/679/EWG dotycząca ochrony pracowników przed ryzykiem związanym z narażeniem na działanie

czynników biologicznych

Dyrektywa 93/42/EEC z czerwca 1993 dotycząca urządzeń medycznych

Dz.U.03.169.1650 rozp. 2003.08.28 - Ogólne przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy.

Dz.U.97.109.704 rozp. 1997.09.02 - Służba bezpieczeństwa i higieny pracy.

Dz.U.98.79.513 rozp. 1998.06.17 - Najwyższe dopuszczalne stężenia i natężenia czynników szkodliwych dla zdrowia

w środowisku pracy.

Dz.U.02.21.180 rozp. 2002.12.20 - Badania i pomiary czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy.

Dz.U.03.36.314 rozp. 2004.01.06 - Czynniki rakotwórcze w środowisku pracy oraz nadzór nad stanem zdrowia

pracowników zawodowo narażonych na te czynniki.

Dz.U.96.62.285 rozp. 1996.05.28 - Szczegółowe zasady szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy.

Dz.U.96.69.332 rozp. 1996.05.30 - Przeprowadzanie badań lekarskich pracowników, zakres profilaktycznej opieki

zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczenia lekarskie wydawane do celów przewidzianych

w Kodeksie Pracy.

Dz.U.96.62.287 rozp. 1996.05.28 - Rodzaje prac wymagających szczególnej sprawności psychofizycznej.

Dz.U.96.62.288 rozp. 1996.05.28 - Rodzaje prac, które powinny być wykonywane przez co najmniej dwie osoby.

Dz.U.96.114.545 rozp. 1996.09.10 - Wykaz prac szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet.

Dz.U.98.148.973 rozp. 1998.12.01 - Bezpieczeństwo i higiena pracy na stanowiskach wyposażonych

w monitory ekranowe.

Dz.U.68.20.122 rozp. 1968.06.18 - Bezpieczeństwo i higiena pracy przy stosowaniu promieniowania jonizującego.

Dz.U.02.239.2029 rozp. 2002.12.17 - Szczegółowe warunki bezpiecznej pracy ze źródłami promieniowania

jonizującego.

Dz.U.02.207.1753 rozp. 2002.11.05 - Wymagania dotyczące rejestracji dawek indywidualnych.

Dz.U.04.7.59 rozp. 2004.07.20 - Bezpieczeństwo i higiena pracy przy magazynowaniu, przechowywaniu gazów,

napełniania zbiorników gazami oraz używaniu i magazynowaniu karbidu.

Dz.U.95.37.181 rozp. 1995.03.01 - Bezpieczeństwo i higiena pracy przy produkcji, stosowaniu, magazynowaniu i

transporcie wewnątrzzakładowym nadtlenków organicznych.

Dz.U.96.80.376 rozp. 1996.06.19 - Bezpieczeństwo i higiena pracy przy przygotowywaniu, podawaniu

i przechowywaniu leków cytostatycznych w zakładach opieki zdrowotnej.

Dz.U.92.74.366 rozp. 1992.09.21 - Wymagania, jakim powinny odpowiadać pod względem fachowym

i sanitarnym pomieszczenia i urządzenia zakładu opieki zdrowotnej.

Dz.U.00.26.313 rozp. 2000.03.14 - Bezpieczeństwo i higiena pracy przy ręcznych pracach transportowych.

Dz.U.90.58.341 rozp. 1990.08.08 - Bezpieczeństwo i higiena pracy przy produkcji, magazynowaniu

i transporcie wewnątrzzakładowym materiałów wybuchowych.

Dz.U.99.80.912 rozp. 1999.09.17 - Bezpieczeństwo i higiena pracy przy urządzeniach i instalacjach energetycznych.

Dz.U.57.34.148 rozp. 1957.05.23 - Bezpieczeństwo i higiena pracy przy stosowaniu promieniowania jonizującego.

Dz.U.01.112.1206 rozp. 2001.09.27 - Katalog odpadów.

Dz.U.00.15.179 ustawa 2000.01.22 - Ogólne bezpieczeństwo produktów.

Dz.U.01.57.602 ustawa 1996.07.05 - Zawody pielęgniarki i położnej.

Dz.U.97.116.750 rozp. 1997.09.02 - Zakres i rodzaj świadczeń zapobiegawczych, diagnostycznych, leczniczych i

rehabilitacyjnych, wykonywanych przez pielęgniarkę samodzielnie, bez zlecenia lekarskiego, oraz zakres i rodzaje

takich świadczeń wykonywanych przez położną samodzielnie.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: