LEKCJA27.TXT

LEKCJA 27: O DZIEDZICZENIU.  
________________________________________________________________ 
W trakcie tej lakcji dowiesz si� na czym polega dziedziczenie.  
________________________________________________________________ 
 
Dziedziczenie (ang inheritance) jest pr�b� na�ladowania w  
technice programowania najcenniejszego bodaj wynalazku Matki  
Natury - zdolno�ci przekazywania cech. Je�li wyobrazimy sobie  
typy struktur konik, lew, s�o�, czy krokodyl, to jest oczywiste, 
�e struktury te b�d� posiada� wiele wsp�lnych cech. Wsp�lnymi  
cechami mog� by� zar�wno wsp�lne dane (parametry) - np. nogi =  
4; jak i wsp�lne wykonywane przez nie funkcje - np. jedz(),  
�pij(), oddychaj() itd.. Mog� wyst�powa� oczywi�cie i r�nice,  
ale wiele danych i funkcji oka�e si� wsp�lnych.  
 
LOGIKA DZIEDZICZENIA.  
 
Rozwijaj�c dalej my�l naszkicowan� we wst�pie, w kategoriach  
obiegowego j�zyka naturalnego mo�na rzec, �e s�o� Trombalski  
by�by tu struktur� typu formalnego S�o�. Funkcjami wewn�trznymi  
s�onia Trombalskiego i np. krokodyla Eugeniusza mog�yby by�  
wsp�lne czynno�ci tych struktur (lub obiekt�w): 
 
jedz()   
�pij()   
oddychaj()   
 
Projektanci C++ wpadli na pomys� na�ladowania mechanizmu  
dziedziczenia. Zamiast tworzy� te wszystkie struktury  
oddzielnie, mo�emy zdefiniowa� w C++ jeden og�lny typ struktur  
(ang. generic structure), nazywany inaczej STRUKTUR� BAZOW�  
(ang. base structure). Wszystkie wymienione wy�ej struktury  
(s�o�, krokodyl, itp.) sta�yby si� wtedy strukturami pochodnymi  
(ang. derived structures). Nasza struktura bazowa mog�aby  
nazywa� si� zn�w np. Zwierzak.  
 
Poniewa� niekt�re funkcje s� wsp�lne dla wszystkich struktur  
(wszystkie Zwierzaki musz� je��, spa�, itp.), mogliby�my  
przyj��, �e ka�da struktura pochodna od bazowego typu Zwierzak  
musi zawiera� funkcje jedz(), spij() i oddychaj(). Je�li  
zdefiniujemy struktur� bazow� Zwierzak i zadeklarujemy w tej  
klasie funkcje jedz(), spij() i oddychaj(), mo�emy spodziewa�  
si�, �e struktura pochodna s�o� powinna odziedziczy� funkcje -  
cechy po strukturze bazowej Zwierzak. . S�o� mo�e oczywi�cie  
mie� i swoje odr�bne cechy - dane i funkcje - np.:  
 
Slon.flaga_ssak 
Slon.trabie() 
Slon.tupie()  
 
"Gramatyka" C++ przy opisywaniu wzajemnego pokrewie�stwa  
struktur (i klas) wygl�da nast�puj�co:  
 
struct NazwaStrukturyPochodnej : NazwaStrukturyBazowej  
{   
private: 
    Lista danych i funkcji prywatnych   
public:   
    Lista danych i funkcji publicznych   
} Lista struktur danego typu;   
 
a dla klas i obiekt�w:  
 
class NazwaKlasyPochodnej : dost�p NazwaKlasyBazowej  
{   
    Lista danych i funkcji prywatnych   
public:   
    Lista danych i funkcji publicznych   
} Lista obiektow danej klasy;   
  
Bazowy typ struktur w C++ wygl�da�aby tak:   
  
struct Zwierzak  
{   
  void jedz();   
  void spij();   
  void oddychaj();   
};   
  
Je�li chcemy zasygnalizowa�, �e pochodny typ struktur Slon ma  
odziedziczy� co� po typie bazowym Zwierzak, musimy w definicji  
klasy pochodnej poda� nazw� klasy bazowej (je�li mamy  
dziedziczy� - nale�y wskaza� po kim): 
  
struct Slon : Zwierzak 
{   
  int trabie(); 
  int tupie();   
};   
  
Przed nazw� typu struktury (klasy) bazowej (tu: Zwierzak) mo�e  
pojawi� si� s�owo okre�laj�ce zasady dost�pu do danych i funkcji 
 
(tu: public).  
 
[!!!] RӯNIE MO�NA DZIEDZICZY�...  
________________________________________________________________ 
* Je�li u�yjemy w tym miejscu s�owa public (przy strukturach  
domy�lne), to atrybuty dost�pu zostan� odziedziczone wprost.  
Oznacza to, �e to, co by�o prywatne w strukturze bazowej  
zostanie przeniesione jako prywatne do struktury pochodnej, a  
to, co by�o publiczne w strukturze bazowej zostanie przeniesione 
 
jako publiczne do struktury pochodnej.  
* Je�li natomiast u�yjemy w tym miejscu s�owa private, to  
wszystko, co struktura pochodna odziedziczy po strukturze  
bazowej stanie si� w strukturze pochodnej prywatne.  
________________________________________________________________ 
 
Opracowanie przyk�adowego programu ilustruj�cego mechanizm  
dziedziczenia rozpoczniemy od zdefiniowania bazowego typu  
struktur i struktury pochodnej. 
 
struct Zwierzak  
{   
  int nogi;              <-- dane 
 
  void jedz();           <-- funkcje 
  void spij();   
  void oddychaj();   
};   
  
struct Slon : Zwierzak 
{   
  int flaga_ssak; 
  int trabie(); 
  int tupie();   
};   
 
Zdefiniujemy teraz wszystkie funkcje nale��ce do powy�szych  
struktur. Funkcje b�d� tylko zg�asza� si� na ekranie napisem, by 
 
prze�ledzi� kolejno�� ich wywo�ania. 
  
void Zwierzak::jedz(void) { cout << "Jem conieco...\n"; }   
void Zwierzak::spij(void) { cout << "Cosik mi sie sni...\n"; }   
void Zwierzak::oddychaj(void) { cout << "Dysz� cie�ko...\n"; }   
void Slon::trabi(void) { cout << "Tra-ta-ta...\n"; }   
void Slon::tupie(void) { cout << "Kroczem...na zach�d\n"; }  
 
Aby przekona� si�, co struktura typu Slon rzeczywi�cie  
odziedziczy "po przodku", zredagujemy program g��wny.  
 
# include <iostream.h>   
 ...  
void main()  
{  
   Slon Choleryk;                    //Deklaracja struktury  
 ... 
   cout << "\nNogi odziedziczylem: " << Choleryk.nogi; 
   cout << "\nA teraz kolejno funkcje:  \n";  
   Choleryk.jedz();  
   Choleryk.spij();  
   Choleryk.oddychaj();  
   Choleryk.trabi();  
   Choleryk.tupie();  
} 
 
Mimo, �e tworz�c struktur� S�o� nie zadeklarowali�my w jej  
sk�adzie ani funkcji jedz(), ani spij(), ani danych nogi, mo�emy 
 
zastosowa� funkcj� Choleryk.jedz(), poniewa� Choleryk  
odziedziczy� t� funkcj� po strukturze bazowej Zwierzak. Dzi�ki  
dziedziczeniu mo�emy pos�ugiwa� si� danymi i funkcjami  
nale��cymi do obu typ�w struktur - bazowego: Zwierzak i  
pochodnego: Slon.  
 
[???] A CO Z UNIAMI ?  
_______________________________________________________________ 
Unie nie mog� bra� udzia�u w dziedziczeniu. Unia nie mo�e by�   
ani typem bazowym ani typem pochodnym.   
_______________________________________________________________ 
 
Program w ca�o�ci b�dzie wygl�da� tak:  
 
[P099.CPP]  
 
# include <iostream.h>    
   
struct Zwierzak    
{     
  int nogi;   
  void jedz();  
  void spij();     
  void oddychaj();     
};     
void Zwierzak::jedz(void) { cout << "Jem conieco...\n"; }  
void Zwierzak::spij(void) { cout << "Cosik mi sie sni...\n"; }  
void Zwierzak::oddychaj(void) { cout << "Dysze ciezko...\n"; }  
    
struct Slon : Zwierzak   
{     
  int flaga_ssak;   
  void trabi();  
  void tupie();     
};     
  
void Slon::trabi(void) { cout << "Tra-ta-ta...\n"; }    
void Slon::tupie(void) { cout << "Kroczem...na wschod\n"; }   
  
void main()    
{    
   Slon Choleryk;     
   Choleryk.nogi = 4;   Choleryk.flaga_ssak = 1;       
   cout << "\nNogi odziedziczylem: " << Choleryk.nogi;   
   cout << "\nA teraz kolejno funkcje:  \n";    
   Choleryk.jedz();    
   Choleryk.spij();    
   Choleryk.oddychaj();    
   Choleryk.trabi();    
   Choleryk.tupie();    
   if(Choleryk.flaga_ssak == 1) cout << "SSak!"; 
}