PAC 1.doc

PODRĘCZNIK

DO INWENTARZA PAC-1 H.C. GUNZBURGA

DO OCENY POSTĘPU W ROZWOJU SPOŁECZNYM

OSÓB Z UPOŚLEDZENIEM UMYSŁOWYM

TADEUSZ WITKOWSKI

Oprać, według H.C. Gunzburg. The PAC MANUAL.

Birmingham 1974. 3rd Ed., rozdz. III. The PAC-1

Lublin 1996

UWAGI ADAPTUJĄCEGO

PAC-1 jest narzędziem użytecznym w dokonywaniu oceny postępu w zakresie umiejętności społecznych (kompetencji społecznej) dzieci, młodzieży i dorosłych, zwłaszcza z umiarkowanym i znacznym upośledzeniem umysłowym, a równocześnie programem społecznej rehabilitacji. Poza wersją angielską posiada on wersję amerykańską, francuską, niemiecką, flamandzką, szwedzką oraz prezentowaną tu polską. W naszym kraju metody PAC (PPAC, PAC-1, PAC-2 i skala PAS) zostały opublikowane, za zgodą autora wersji oryginalnej i autora opracowania polskiego, przez Centralny Ośrodek Metodyczny MEN (Nowowiejska 4, Warszawa).

Podręcznik PAC-1 dotyczy tylko części zagadnień, które Gunzburg porusza w PAC MANUAL. Są to zagadnienia, których znajomość jest nieodzowna do tego, by można było prawidłowo stosować Inwentarz PAC-1. Nie jest to tylko tłumaczenie części PAC MANUAL. Szereg zadań wymagało wprowadzenia modyfikacji, np. w dziale II. KOMUNIKOWANIE SIĘ część 2) Liczby i wielkości opracowano kilka zadań dotyczących rozpoznawania i liczenia monet. Także w innych działach PAC-1 trzeba było wprowadzać niekiedy zmiany, przynajmniej w poszczególnych zadaniach. Są one oznaczone skrótem „adapt." Wprowadzono ponadto numerację czterech podstawowych działów i ich części. Działy oznaczono cyframi rzymskimi, a ich części - cyframi arabskimi z nawiasem. W ten sposób łatwiej jest odszukać dane zadanie w Inwentarzu lub w Diagramie.

WPROWADZENIE

Różne umiejętności społeczne wymienione w Inwentarzu PAC-1 były dobierane i uzgad­niane z dobrze znanymi narzędziami oceny, jak Skala Terman-Merrill, Skala dojrzałości spo­łecznej Doiła (Vineland), Skala metryczna (rozwoju psychoruchowego) Oziereckiego i wieloma innymi. Dzięki praktykowanemu przez konstruktorów narzędzi zwyczajowi wykorzystywania w tworzonych przez siebie narzędziach zapożyczanych zadań powstają nowe skale, użyteczne w realizacji nowych celów.

Dobór każdego zadania w celu włączenia go do PAC-1 wymagał najpierw stwierdzenia jego związku z rozwojem społecznym, a następnie jego szczegółowej wagi i miejsca w skali, do której miało być wprowadzone. Należało stworzyć taką listę zadań w zakresie kompetencji społecznej, która byłaby w miarę kompletna i równocześnie posiadała określone wagi (stopnie trudności), pozwalające uzyskać zróżnicowane wyniki końcowe.

Możliwość ułożenia zadań według wzrastającego stopnia trudności przyczynia się do większej użyteczności niniejszego narzędzia, obejmującego umiejętności społeczne, i dlatego uwzględniono to przy doborze zadań.

Wiele zadań o znaczeniu społecznym pominięto w Inwentarzu PAC-1, dlatego że nie dało się ich wkomponować z uwzględnieniem odpowiedniego ich stosunku do innych zadań. Dlatego PAC-1 jest z pewnością narzędziem mniej treściowo pełnym, wyczerpującym niż moglibyśmy sobie tego życzyć. Jednak zadania PAC-1 prezentują przynajmniej wymagane minimum umiejętności społecznych, które należy uwzględnić w społecznej rehabilitacji. Załączona tabela podaje korelacje PAC-1 z innymi narzędziami.

Tab. l. Korelacje dla poszczególnych działów PAC-1 i całego PAC-1 oraz Skali inteligencji Stanford-Binct w badaniach Elliott i Mackay N = 57 (A) oraz w badaniach Marshall N = 165 (B)

KRYTERIA

I.   OBSŁUGIWANIE SIEBIE (Self-Help)

l) Zachowanie się przy stole

1. Używa łyżki przy jedzeniu bez pomocy innych              A

Zaliczamy, gdy badany je łyżka przygotowany odpowiednio pokarm i bardzo rzadko potrzebuje pomocy.

2. Pije trzymając szklankę w jednej ręce, nie rozlewa.              A

Zaliczamy, jeżeli dziecko potrafi trzymać filiżankę lub szklankę (odpowiednia dla niego) w jednej ręce i pić nic rozlewając.

18. Używa bez trudności widelca (pokarm może być pokrojony i przygotowany).              B

Zadanie to zaliczamy także wtedy, gdy pokarm jest pokrojony i przygotowany, ale dziecko umie właściwie posługiwać się widelcem (choćby przystosowanym dla siebie).

19. Samo, bez pomocy, potrafi pić.              ...