Etnologia religii - pytania z kolokwium 2009-2010 semestr II.doc

wg szkoły ewolucjonistycznej pytanie o istotę to pytanie o:
--> genezę

w życiu szamana nie występuje: *
--> spokojna starość

mit o braciach Kalibob i Manupi   *
--> kulty Cargo

genotyp człowieka podobny do genotypu *
--> Szympansa

Halifax 'zranionym uzdrowicielem' nazwał   *
-->szamana

altruizm
-->powinnościowy    *

kultura megalityczna
--> 5 - 2,5 tys pne     *

Cesarz Etiopii uznany został za mesjasza przez wyznawców    *
--> rastafarianizmu

deszczowy taniec:
--> szympansy

10. Ruch Mau Mau
--> odrzucenie kultury zachodu, tajny religijno-polityczny ruch rozwijający się od 1947 roku w Kenii, doprowadził do antykolonialnego powstania (powstanie Mau Mau) w latach 1952-1956, które chociaż stłumione, przyczyniło się do zapoczątkowania ustępstw ze strony Wielkiej Brytanii

11. Australopitek   *
--> proteoantropy , żyli w południowej, wschodniej i centralnej Afryce od ok. 4,2  do ok. 1 mln lat temu, były boczną gałęzią ewolucyjną, która nie ma związku z rodzajem Homo

12. Nowe ruchy religijne Australii cechują się
--> niewielką liczbą ruchów milenarystyczncyh - pogląd religijny głoszący bliskie nadejście tysiącletniego panowania Królestwa Bożego, oparta na Biblii wiara w Millenium, czyli Tysiąclecie, które ma być okresem zbawienia i szczęśliwości na Ziemi. Również określenie ruchów religijnych uznających to przekonanie. premillenaryzm - powrót Chrystusa zapoczątkuje Millenium, które zakończy się Sądem,

postmillenaryzm - Tysiąclecie zakończy się powrotem Chrystusa i Sądem Ostatecznym,

amillenaryzm - Millenium pojmowane symbolicznie,

13. Kompleks Pana Dzikiej Zwierzyny nie obejmuje kompleksu:   *
--> astralnego

14. Święto Ajnów:    *
--> święto Niedźwiedzia

15. Leroi-Gurhan w grupie A umieszcza:    uszeregowac *
--> zwierzęce symbole męskie

16. Malowidło tzn 'wielki czarownik' znajduje się w:
--> jaskini Les Trois Freres Francja

17. Eliade za czysty szamanizm uznał szamanizm    *
--> bez użycia halucynogenów

18. wg Levi-Strauss podtsawową opozycją binarną jest:    *
--> natura/kultura

19. Podstawowe wyróżniki szaman wg Eliadego:    *
--> magiczny lot i władza nad ogniem
 

Menhir to:
- w kulturze celtyckiej nieociosany lub częściowo obrobiony głaz (najczęściej zaostrzony od góry) ustawiony pionowo na grobie zmarłego. Spotykany w Anglii, Bretanii, Skandynawii, ale znany jest także w Afryce, Azji i Ameryce, gdzie pełnił prawdopodobnie funkcje kultowe. Głownie neolit i wczesna epoka brązu
W okolicy miasta Carnac we Francji znajduje się "aleja" wyznaczona menhirami

Megalit- duży, nieobrobiony lub częściowo obrobiony kamień stanowiący samodzielną budowlę lub element większej budowli z takich kamieni (wykonanej bez użycia zaprawy), o charakterze kultowym, grobowym lub (prawdopodobnie) związanymi z obserwacjami astronomicznymi, wzniesiony w czasach prehistorycznych

Słup megalityczny w kształcie litery T z płaskorzeźbą wyobrażającą rękę ludzką i lisa w Göbekli Tepe, Turcja

Dolmen - to prostokątny grobowiec, składający się z trzech lub czterech płyt ustawionych pod kątem prostym do podłoża i przykrytych od góry jednym masywnym blokiem. Długość boku dolmeny rzadko przekracza 3 metry, zdarzają się jednak dolmeny większe, wręcz monumentalne. Przykładem może być dolmen z Bagneux we Francji

Synonimem kosmicznego ładu nie jest: *
- Bigmen

Przykład zabytku megalitycznego:
- Silbury Hill

C.Turnbull - procesy rozpadu społ. :
- Inków

Inkulturacja to:
- konwersja na chrześcijaństwo społ. Tubylczych, w teologii oznacza proces zakorzenienia Ewangelii w różnych kulturach, m.in. z wykorzystaniem narzędzi językowych tych kultur

Faza okolo porodowa u Grofa:
- III

Tajnym stowarzyszeniem u Jorubów nie jest:
- Awa

Korelacja między trybem życia a strukturą systemów rel. określana jest jako:
- teza adaptacyjna

21. Kto twierdzil, ze minimum religii to wiara w duchy?   *
--> E. B. Taylor

22. J. Cambell ideologiczna ekspansje kultury kretenskiej nazywa dyfuzja
--> polnocno-zachodnia

23. Epipaleolit to inaczej   *
--> Mezolit

24. Teoria negujaca fakt pochodzenia czlowieka od neandertalczyka to
--> Teoria kladogenetyczna

25. Na bazie pszczelego plastra zbudowane bylo   *
--> Catal Huyuk

26. Podstawowa jednostka spoleczna wsrod pasterzy jest   *
--> Ród

27. Opowiesc o Hainuwele - "Ogonku orzecha kokosowego" to   *
--> Znany przyklad mitu kreatywnego morderstwa

28. Cykl swinski KAIKO opisany zostal przez
--> Rappaporta
 

29. Pojecia "matriarchat" zostalo wprowadzone przez pana o nazwisku    *
--> J. Bachofen

30. Kult boginii matki to kontynuacja wierzen w   *
--> Potnia Theron

W wyobrażeniach kultur miejskich społ. uznawane jest za:
- mezokosmos
 

Kimbangizm to religijny ruch afrochrześcijański o charakterze profetycznym, który powstał w Kongu w 1921. Jego założycielem był S. Kimbangu, wychowany w schrystianizowanej rodzinie narodowości Bankongo w okolicach Leopoldville. Naczelną ideą kimbangizmu było proroctwo, że Afrykańczycy staną się znów gospodarzami własnej ziemi, gdy zmartwychwstaną przodkowie. Stąd ruch rozumiał zmartwychwstanie przodków jako konieczność przywrócenia kultu zmarłych. Powracając do kultu zmarłych kimbangizm starał się zachować takie elementy chrześcijaństwa, jak chrzest i spowiedź

*Arioi to sekretny związek religijny, głownie na Tahiti (wyspy Polinezyjskie) z hierarchiczną strukturą, z ezoteryczną    doktryną zbawienia o funkcjach kultowych i kulturowych. Czcili głownie boga wojny Oro, którego uważali za założyciela swojego stowarzyszenia .
Struktura stowarzyszenia była odbiciem hierarchicznej struktury społecznej Tahiti (najwyżej szlachetnie urodzeni ARIKI, właściciele ziemscy nad nimi znajdował się ARIKI RAHI – suweren, który był wybierany ze straych rodów. Na Tahiti było ich 8 odpowiadających każdemu plemieniu, Primogenitura. Poniżej byli RAATIRA, rzemieślnicy, budowniczy łodzi, występowała płynność miedzyni nimi a niższymi warstwami lepiej urodzonych. Najniżej byli niewolni chłopi MANAHUNE)  . Była kilka rang. Morenhout opisuje 8, które można było osiągnąc przez inicjacje
Każda z wysp miałą swoją grupę Arioi która była związaną z konkretnym miejscem modłów czyli Marae i posiadała własnych liderów.
Istniały specjalne domy dla członków, w których mieszkali, spotykali się i które służyły jako domy gościnne dla członków stowarzyszenia z innych wysp na Tahiti udokumentowana 27 takich domów.
Członkowie żyli w wolności seksualnej do czasu gdy nie zawarli małżeństwa. „Reputacja” przechodziła w lini męskiej z ojca na syna.

*Burchanizm to Na początku XX wieku na Ałtaju rozwijał się nowy ruch religijny – Burchanizm (często nazywany jest ak dziang - biała wiara), oprócz duchowego miał również charakter „narodowowyzwoleńczy” – celem było wyzwolenie od jarzma rosyjskiego. Przede wszystkim to szamanizm, i elementy buddyjskie czy lamajskie. I trochę chrześcijaństwa. Synkretyzm

Mana stworzona przez
- Moosa à Wszystko co tabu jest mana, nie wszystko ca mana jest tabu. Nadaje skuteczność dzialaniu. Wyrwana z życia społecznego i przemieszana w sfere sacrum. To co dziala w magii jest mana. Uniwersalne dla wszystkich społeczeństwa tylko inaczej się nazywa lub objawia.
wg. Straussa – wprowadza mana substancjalne. Dodaje negatywna wartość. Trwała forma myslenia wszystkich ludzi na niskim stadium rozwoju.

Jutro to inaczej
-ger

Tajne stowarzyszenia Komo ludu Bambara z Mali
-33 stopniowy system inicjacji, Jeśli chodzi o taniec, to wystarczy powiedzieć, że w święta Nowego Roku tańczono całe stworzenie świata - przez 3 dni i noce 33 grupy tancerzy, odpowiadające 33 kręgom kręgosłupa, tańczyło całą kosmogonię i każdy gest i krok coś znaczył

Nagualizm
-totemizm indywidualny

oficjalna nazwa pejotystów w USA
-Native American Chuch, synkretyczna religia Indian Ameryki Północnej; powstała w końcu XIX w.; łączy elementy trad. wierzeń indiań. i chrześcijaństwa; gł. częścią obrzędu jest spożywanie pejotlu.

kulturą jest całokształt
-zobiektywizowanych
Historyczna definicja kultury Stefana Czarnowskiego- Kultura jest dobrem zbiorowym i zbiorowym dorobkiem, owocem twórczego i przetwórczego wysiłku niezliczonych pokoleń (...) Jest nią całokształt zobiektywizowanych elementów dorobku społecznego, wspólnych szeregowi grup i z racji swej obiektywności ustalonych i zdolnych rozszerzać się przestrzennie

Tylor teoria
- animizm

potlaczu
- Aborygeni

Umysłowość prelogiczna
= Levy Bruhl

myślenie mityczne i strukturalistyczne (?)
- na systemie opozycji binarnych

Tudera
-Triobrandczycy

Watumna
-sakralny cykl kosmogoniczny Indian Mekowitaze (?)

Alczeringa
- czas snu

4 funkcje mitu Campbell *
- mistyczna, kosmologiczna, społeczna, pedagogiczna

zarys ogólnej teorii magii
- Mauss

Fratria to część plemienia powstała prawdopodobnie z podziału z jednego rodu na kilka rodów. Termin wprowadzony przez L.H. Morgana na oznaczenie związku rodów składających się na plemię Pełni ona często funkcje polityczne i religijne. Uważana jest za grupę krewniaczą gdyż jej członkowie wywodzą swe pochodzenie od jednego przodka

Słupy totemiczne
- Indian pin-zen wybrzeża Pacyf. (?)

Ośrodek Broki - obszar w mózgu odpowiedzialny za generowanie mowy

Kaplica sykstyńska paleolitu, jaskinia w Kantabrii Hiszpania, rysunki wołów i odbite dłonie
- Altamira

Kulty cargo - ruchy religijne szerzące się głównie na wyspach Oceanu Spokojnego, głoszące nadejście nowego porządku: równości wszystkich ludzi, białych i czarnych, oraz powszechnego dobrobytu. Początkowo rozwinął się na Fidżi w XIX wieku.

Labirynt w neolicie
- ciało Bogini Matki

Kromlech - krąg zbudowany z ustawionych pionowo kamieni, często wokół grobowca. Stawiane były w neolicie oraz w epoce brązu, najczęściej na terenach Bretanii, Anglii i Irlandii. Było to najprawdopodobniej miejsce kultu i zebrań plemiennych. Do najbardziej znanych należy Stonehenge.

Religia to system symboli... Clifford Geertz: Religia to system symboli, kształtujących mocne, wszechobejmujące, trwałe nastroje i motywacje, za pośrednictwem najogólniejszego ładu istnienia, którym nadano status takiej faktyczności, że nastroje te i motywacje wydają się osobliwie rzeczywiste

Tajne stowarzyszenia
- Afryka Zach.

Symbol wybrania przez Nyamę
- narodu Aszantów

Archetyp wielkiej macierzy nie zawiera
- wyobrażenia

5 stopni inicjacji szzmanskiej

Co to jest kivu, sipapu, psychopompos, nagualizm, manizm,

Związek KOMO i Arioi

Opisac deszczowy taniec

Święto ofiary z konia, uczta totemiczna, święto niedzwiedzia.

Mit kreatywnego morderstwa co to

Przeciwenstwa kogos tam do postaci bogini matki i młodej czarownicy

Wiercińskiego bipolarna budowa człowieka

Ludy pasterskie

Rodzaje społeczności

Mit wylonienia z  ziemi co to

Fazy Groffa

Roznice miedzy teoria kladogenetyczna a anagenetyczna

Co to SA domy mężczyzn

Zwierzęta kojarzone z boginia matka

Połączyć religie z ich zrodlem i miejscem: Jorubowie, Fon…..à Santoria, Szango itd.

Połączyć plemiona z bogami przez nich wyznawanymi

Pytania prawda falsz: witchcarft, mamut pierwszym panem dzikiej zwierzyny ?, australopitek od paleoantropa ?,

Funkcje mitu wd cambella 

3 sposoby rozumienia mitu przez tomickiego