PREZENTACJA MATURALNA.doc

„Bestsellery ostatnich lat. Zanalizuj wybrany tekst, wykazując przyczyny jego popularności. „

Słownik języka polskiego mówi, że bestseller, to książka ciesząca się rekordowym popytem, popularnością, niezależnie od swoich wartości literackich i artystycznych. Powyższe warunki zawarte w definicji „bestselleru” bez wątpienia spełnia saga „Zmierzch” autorstwa Stephenie Meyer, w skład której wchodzą cztery książki: „Zmierzch”, „Księżyc w Nowiu”, „Zaćmienie” oraz ostatnia część  serii „Przed Świtem”. Każda z wymienionych książek osiągnęła niebywały sukces, a cała kultowa saga rozeszła się do tej pory w ponad 54 milionach sprzedanych egzemplarzy. Prawa do przekładu książek z cyklu zostały sprzedane już do 43 krajów na świecie. Seria przez 47 tygodni zajmowała 1 miejsce m.in. na liście amerykańskich bestsellerów według magazynu New York Times oraz  otrzymała wiele prestiżowych nagród. Jest to niebywały sukces na skalę światową. Sukces serii przyczynił się także do wielkiej popularności jej autorki- Stephenie Mayer. Z nikomu nie znanej żony i matki, w bardzo krótkim czasie stała się jedną z najbardziej poczytnych i rozpoznawalnych autorek na świecie. W mojej prezentacji chciałabym zastanowić się, jakie były główne przyczyny tak wielkiej popularności sagi. Dlaczego nie tylko nastolatki, ale także miliony osób na całym świecie, którzy nastolatkami już dawno nie są, poddali się fali „zmierzchomani”? Jak to się dzieje, że z drżeniem dłoni i serca sięgamy po kolejne tomy z serii? Zanim jednak spróbuję udzielić odpowiedzi na te postawione sobie pytania, postaram się przybliżyć losy bohaterów tej jakże popularnej sagi, która podbiła serca czytelników na całym świecie.

„Zmierzch” opowiada historię Belli, która przeprowadza się do małego i deszczowego miasteczka Forks w stanie Waszyngton. Zamieszkuje ze swoim ojcem, z którym nigdy nie spędzała zbyt wiele czasu. Bardzo trudno jest jej przyzwyczaić się do nowego miejsca, w którym przyszło jej zamieszkać. Mimo, że ludzie z nowej szkoły bardzo szybko ją zaakceptowali, ona nie ma zamiaru przywiązywać się do nikogo. Jest swego rodzaju „outsiderką”. Jednak wszystko się zmienia, gdy poznaje Edwarda Cullena. Jest on tajemniczy i niewyobrażalnie przystojny. Jednakże się, że bohater żywi mieszane uczucia do dziewczyny. Pomimo faktu, że koleżanki ostrzegają ją przed nim i jego rodziną, Bella i tak zakochuje się w chłopaku. Niestety, nie jest świadoma tego, że skrywa on tajemnice, która może narazić ja i jej najbliższych na ogromne niebezpieczeństwo. Wkrótce dziewczyna dowiaduje się, że zarówno Edward, jak i jego rodzina są wampirami. Ten fakt nie zmienia jednak nastawienia Belli do Cullena, zwłaszcza, że on również pokochał ją najbardziej na świecie. Pragną być razem mimo wielu przeciwności losu i zagrożenia ze strony innych przedstawicieli krwiopijców, takich jak wampir James, który przybywa do Froks wraz ze swoimi kompanami Victorią i Laurentem i decyduje się zapolować na Bellę „dla sportu”. Całe szczęście w ostatniej chwili udaje się uratować dziewczynę, a James zostaje zgładzony. W końcowych fragmentach „Zmierzchu: Bella po raz pierwszy prosi ukochanego, by ten przemienił ją w wampira, ponieważ pragnie połączyć się z nim na wieki. Edward kierując się jej dobrem, odmawia.

Z drugiej części sagi- „Księżyc w Nowiu” dowiadujemy się, jak potoczyły się dalsze losy głównych bohaterów. Wydaje się, że między Edwardem, a Bellą wszystko zaczyna się świetnie układać. Po dramatycznych wydarzeniach z niedalekiej przeszłości pozostały tylko wspomnienia, a para jest szczęśliwa. Jednakże tę sielankę niszczy mały, ale znaczący incydent. Na swoich urodzinach gdy Bella zacina się w palec zostaje zaatakowana przez brata Edwarda- Jaspera. Nikomu nic się nie dzieje, lecz ta sytuacja wpływa na zachowanie chłopaka. Zostawia on swoją ukochaną i przekonuje, iż nic do niej nie czuję, choć te zapewnienia, to tylko kłamstwo z jego strony, by uchronić Bellę przed kolejnymi niebezpieczeństwami na jakie może zostać narażona podczas przebywania z wampirami. Bohaterka załamuje się i przez kilka miesięcy nie ma z nią kontaktu. Wszystko się zmienia, gdy odnawia znajomość ze swoim przyjacielem z dzieciństwa- Jacobem. Dziewczyna znowu zaczyna się uśmiechać i coraz częściej daje z siebie więcej niż tylko potrzebne minimum. Niestety i ta znajomość przechodzi ogromne perturbacje, gdy okazuje się, że jej przyjaciel jest wilkołakiem. Zostaje on włączony do watahy i coraz rzadziej widuje się z Bellą, która zaczyna zachowywać się tak, jakby nie interesowało ją czy przeżyje, czy też doprowadzi do własnej śmierci. W skutek fatalnego nieporozumienia Edward jest przekonany, że Bella nie żyje. Postanawia wyjechać do Włoch i sprowokować Volturi- wampirze, królewska rodzinę, by pozbawili go życia, ponieważ utraciło dla niego jedyny sens. Bella i siostra Edwarda- Alice, a zarazem najlepsza przyjaciółka dziewczyny wyruszają w podróż do Włoch, by powstrzymać Edwarda, co szczególnie rani Jacoba, który miał nadzieje, że Bella czuje do niego coś więcej, niż tylko przyjaźń. W ostatniej chwili dziewczynie udaje się powstrzymać ukochanego od jego zamiarów. Edward długo nie może uwieżyć, że jego jedyna miłość żyje. Po powrocie do Forks wyznaje Belli prawdziwą przyczyne swojego wyjazdu i obiecuje, że już nigdy jej nie zostawi. Oboje znów są szczęśliwi. Książka kończy się głosowaniem Cullenów w kwestii przemiany Belli w wampira. Większość członków rodziny staje po jej stronie i wkrótce ma dojść do jej przemienienia.

W trzeciej części sagii- „Zaćmienie” Bella coraz częściej wywiera presję na swoim ukochanym, aby ten przemienił ją w wampira. Niestety, nie jest to największy problem dziewczyny. Od kiedy Edward znów zawitał w jej życie musi ona wybrać między nim, a Jacobem, który za wszelką cenę stara się zdobyć serce głównej bohaterki. Na domiar złego coraz częściej słychać w prasie i telewizji o tajemniczych morderstwach w Seatlle, niedaleko Forks, które są bezpośrednio związane z dziewczyną oraz rodziną Cullenów. Wszystkim wydaje się, że zła wampirzyca Victoria tworzy armię podobnych sobie, po to, aby zniszczyć osobniki, które odpowiadają za śmierć jej ukochanego- James’a. Wszyscy zaczynają przygotowywać się do najważniejszego starcia w ich życiu. Przewodnikiem i trenerem staje się Jasper, który już wcześniej miał do czynienia z podobnymi walkami. Jednakże przyjaciołom zostaje coraz mniej czasu, a coraz więcej nauki. Na domiar złego Bella ma problem z Edwardem i Jacobem i nie ma pojęcia, jak pogodzić posiadanie chłopaka i przyjaciela, którzy nienawidzą siebie nawzajem i walczą o jej względy. Bella, choć uświadamia sobie, że jest zakochana w Jacobie, wie że uczucia, którym darzy Edwarda nie da się z niczym porównać. Podczas walki Victoria wraz ze swoją armią zostaje pokonana. Bella wyznaje Jacobowi miłość, ale równocześnie dodaje, że nie może się ono równać miłości do Edwarda. Ten załamany postanawia zniknąć z jej życia i na zawsze pozostać wilkołakiem. Edward oświadcza się Belli, a ta zgadza się przyjąć jego oświadczyny, pod warunkiem, że zostanie przez niego przemieniona. Po dojściu do zadawalającego kompromisu, zaczynają nowy rozdział w swoim życiu.

W ostatniej części- „Przed Świtem” wielkimi krokami zbliża się ślub dwójki bohaterów. Mimo iż Bella nie jest do tego przekonana chce to zrobić, gdyż to jedyny warunek jaki postawił przed nią ukochany, po spełnieniu którego, w końcu zostanie przemieniona w wampira. Niestety, jedna sprawa nie daje jej spokoju, a mianowicie zniknięcie Jacoba. Po ślubie i hucznym weselu Bella i Edward wybiera się na wyspę należącą do rodziny Cullenów. Tam para przeżywa najcudowniejsze chwile swojego życia. Jednakże nagle dowiadują się, że dziewczyna jest w ciąży. Chłopak chce usunąć to dziwne stworzenie, które rośnie we wnętrzu jego żony, jednak bohaterka nie zgadza się i chce urodzić „dziecko”. Płód wykańcza ją fizycznie i cała rodzina stara się temu zaradzić. Życie Belli jest zagrożone, a jej stan pogarsza się. Wkrótce na świat przychodzi córeczka głównych bohaterów- pół człowiek- pół wampir- Renesmee. Edward chcąc uratować Bellę przemienia ją w wampira wstrzykując swój jad w jej serce. Wszystko jest dla Belli nowe, ale szybko okazuje się, że ma niecodzienną samokontrolę, która u wszystkich wywołuje szok i podziw. Również Renesmee jest wyjątkowa. Rozwija się w bardzo szybkim tempie i jest nadzwyczaj inteligentna. Wkrótce okazuje się, że mała jest obiektem wpojenia Jacoba. Gdy obcy wampir- Irina dostrzega Renesmee w lesie, bierze ją za nieśmiertelne dziecko, które jest niezgodne z prawem ustanowionym przez Volturi. Cullenowie zwołują swoich znajomych z całego świata, którzy mają potwierdzić, że dziecko Belli i Edwarda się rozwija i nie jest tym, za kogo uważają je Volturi. Dochodzi do spotkania z wampirze rodziną królewską. Nagle pojawia się Alice z Jasperem oraz półwampir- półczłowiek. Z jego pomocą Cullenowie przekonują ich, że Renesmee nie jest jedynym takim przypadkiem i nie stanowi niebezpieczeństwa dla reszty wampirów. Volturi nie mając argumentów by ukarać Cullenów, zawieszają broń i rozstają w pokoju. Rodzina świętuje. Bella udaję się z Edwardem i córką do ich domku nad rzeką, gdzie wiodą szczęśliwą wieczność.

Moim zdaniem saga „Zmierzch” od początku była skazana na sukces. Już same okładki książek niewątpliwie przyciągają wzrok, dzięki niebanalnym i tajemniczym  ilustracją. Aż chce się odkryć co skrywają w swoim wnętrzu. Jeśli już o wnętrzu mowa, to mimi tego, iż tematyka zmierzchowej sagi nie jest może zbyt oryginalna, ponieważ już dużo wcześniej powstało wiele powieści o wampirach, język prosty, a historia naciągnięta, to jednak ma w sobie coś, co nie pozwala czytelnikowi pozostać obojętnym. Ma prawdziwą moc przyciągania. Dzięki serii „Zmierzch” na chwile można poczuć się jak w innym wymiarze i oderwać od codzienności, zwłaszcza, że ta przedstawiona w książkach jest dużo bardziej atrakcyjna. Te pozycje, to fantastyczna przygoda dla każdego, kto ma ochotę zanurzyć się w świat nierealnych wampirów oraz nastoletnich uniesień.

Myślę, że kolejnym czynnikiem, który przyczynił się do popularności sagii jest fakt, że wiele dziewczyn odnajduje w postaci głównej bohaterki- Belli kawałek siebie. W literaturze dla nastolatek istnieje obecnie zalew wzorców osobowości niezależnych, przedsiębiorczych dziewczyn. Wiele z nas nie potrafi doskoczyć do tekiej poprzeczki. Bella uosabia poczucie wyobcowania i zagubienia współczesnych nastolatek, które sią mniej energiczne i przebojowe. Jest zwykłą, przeciętną dziewczyną, której daleko do ideału.

W sadze „Zmierzch” wyróżnia się także śmiertelna powaga z jaką traktuje się uczucia. W wieku lat nastu człowiek ma na ogół dość niskie poczucie humoru na własny temat i traktuje siebie bez dystansu, właśnie śmiertelnie poważnie. Tęskni się wtedy za intensywnymi uczuciami, a miarą intensywności jest stan: ‘nie mogę bez niego żyć/tylko on”. Nastolatki nie boją się słów typu: „moje przeznaczenie/miłość po grób/dusza pokrewna”. Im człowiek starszy, tym trudniej mu one przychodzą, bo rozumie jak łatwo ich nadużywać. Nie bez powodu Bella rozczytuje się właśnie w romantycznych powieściach przedstawiających miłość beznadziejną, a za to intensywną, a w każdym razie taką, jaką ona uważa za intensywną. Nie dostrzega innych typów miłości, nie widzi, że takie emocjonalne zaangażowanie jest dość powierzchowne. Myślę, że współczesne książki dla nastolatek pomijają ten fatalno-intensywny aspekt miłości i to jest jedna z przyczyn, przez które saga „Zmierzch” zaczeła znikać z księgarnianych półek.

Równie istotna jest postać Edwarda- idealny, ale nie ma w nim grama sztuczności, ironiczny, opiekuńczy, skłonny do poświęceń. Kocha Belle miłościa romantyczną, wielbi i chroni(także przed samym sobą) zaś ona jest dla niego (w przeciwieństwie do każdego innego człowieka lub nie- człowieka) zagadką, bo jego nadprzyrodzone zdolności( tj, czytanie w myślach) nie dotyczą jej jako jedynej na świecie, co czyni ją dla niego jeszcze bardziej wyjątkową. A czegóż jeśli nie wyjątkowości i „inności” pragnie każda z nas?

Uważam także, że w dużym stopniu do popularności cyklu przyczniła się ekranizacja losów książkowych bohaterów. Do tej pory możemy już obejrzeć ekranizacje dwóch pierwszych pozycji” Zmierzchu” oraz „Księżyca w Nowiu”. Oba filmy dzięki ogromnej machinie promocyjnej we wszystkich środkach masowego przekazu spotkały się z niesamowitym zainteresowaniem nie tylko fanów książek, ale także osób, które do tej pory nie śledziły książkowych losów Belli i Edwarda. Dzięki filmowej adaptacji duża grupa z nich zdecydowała się sięgnąć po sagę „Zmierzch”, by poznać całą historię książkowych bohaterów oraz ich przyjaciół i wrogów, jak również zagłębić się w wątki pominięte podczas ekranizacji.

Saga „Zmierzch” to nie tylko romans z wampirem. To czterotomowa powieść, która dzięki swoim częstym i niespodziewanym zwrotom akcji, a także innemu spojrzeniu na świat wampirów trzyma czytelnika w napięciu do ostatnich stron.