Rynek walutowy – miejsce w którym dochodzi do konfrontacji popytu i podaży na instrumenty finansowe o najwyższym stopniu płynności pochodzące z dwóch różnych krajów.
r.w. jest rynkiem rozproszonym, zdecentralizowanym, największym na świecie, 24h/dobę.
Różnica pomiędzy r. walutowym a r. finansowym polega na tym, że o ile przedmiotem transakcji walutowej są instrumenty finansowe o najwyższym stopniu płynności denominowane w jednostkach pieniężnych dwóch różnych krajów to w transakcji finansowej chodzi o instrumenty finansowe o różnym stopniu płynności denominowane w jednostkach pieniężnych jednego kraju. Istota transakcji finansowej polega więc na zamianie instrumentu finansowego o najwyższym stopniu płynności (pieniądz) na mniej płynny, ale dochodowy instrument finansowy lub odwrotnie. Obydwa instrumenty muszą być denominowane w tej samej jednostce pieniężnej.
Rynek finansowy –
a/ rynek pieniężny – tworzą transakcje instrumentów finansowych charakteryzujących się największym bezpieczeństwem i których termin spłaty nie przekracza 1 roku. Uczestnicy: wielcy klienci instytucjonalni, rządy, banki, niebankowe inst. finansowe, korporacje międzynar. Instrumenty, weksle własne lub trasowane, certyfikaty depozytowe, akcepty bankowe, pożyczki międzynarodowe, pożyczki „call” spłacane na żądanie wierzyciela.
b/ rynek kapitałowy – tworzą transakcje instrumentów finansowych których termin realizacji jest dłuższy niż 1 rok, a które równocześnie mają dużą płynność i wysokie bezpieczeństwo; instrumenty: dłużne (rynek obligacji), kapitałowe (rynek akcji); funkcje r. kapitałowego: a/ zapewnia transfer wolnych funduszy pieniężnych od podmiotów dysponujących nadwyżkami do tych pomiotów, którym brakuje środków na rozszerzenie lub rozpoczęcie działalności gospodarczej; b/ stwarza mechanizm alokacji zasobów w gospodarce; c/
rynek pierwotny
II. rynek wtórny
c/ rynek kredytowy – na tym rynku zawierane są transakcje między bankami handlowymi a klientami o różnej wiarygodności, którzy nie mają dostępu do żadnego z w/w/ rynków otwartych.; Główna funkcja polega na umożliwieniu zaciągania pożyczek tym podmiotom, które nie mają dostępu do innych źródeł funduszy; instrumenty: kredyt bankowy lub niebankowej instytucji finansowej (hipoteczny, konsumpcyjny – między kredytodawcą a kredytobiorcą jest bezpośredni kontakt a każda umowa jest indywidualnie negocjowana)
d/ rynek pozabilansowych instrumentów finansowych – tworzą instrumenty finansowe, które powodują powstawanie klasycznie rozumianych wierzytelności i zobowiązań, w związku z czym transakcje te są zapisywane poza bilansem. Transakcje: futures, obcyjne na stopy procentowe, swat dot. stó procentowych, futures i obcyjne dotyczące głównych wskaźników..
Funkcje: dostarczanie instrumentów umożliwiających ochronę przed ryzykiem.
System walutowy: s. złoty, s. dewizowo-złoty; s. wielodewizowy.
Opozycji $ zadecydowały:
wymienialność $ na złoto dla zagranicznych banków centralnych
dostępność $ na rynku światowym dzięki polityce pożyczkowej USA
mała podaż złota
USA było centrum finansowym świata do 1958r. kiedy to została przywrócona zewnętrzna wymienialność walut zachodnioeuropejskich.
Rynek eurodolarowy polega na tym, że fundusze w USA lokowane są jako wkłady w bankach europejskich, głównie ze względu na wysoką stopę procentową w porównaniu ze stopą proc. w USA.
19.03.1973 USA, WB, Japonia, Włochy, Kanada i Szwajcaria zrezygnowały z utrzymywania stałych kursów swoich walut.
01.1976 w Kingston na Jamajce zostały podjęte ustalenia odnośnie polityki kursowej, a ich formalizacji dokonała Rada Gubernatorów 30.IV.1976r poprzez wniesienie poprawki do umowy o MFW.
1.06.1979 weszły w życie zmiany:
kraje członkowskie otrzymały swobodę systemu kursowego jaki uważają dla siebie odpowiedni
jeden raz wybrane reguły winny być przestrzegane, a ich ewentualne zmiany wymagają ratyfikacji przez MFW
zerwano z dotychczasową rolą złota jako formalną podstawą światowego systemu walutowego. Zlikwidowano złote parytety walut i parytet kursowy SDR. Złoto zostało formalnie zdemonetyzowane.
3 klasyfikacje reguł kursowych (popyt i podaż na rynku decydują o kursie walutowym)
kurs stały (sztywny) a/ w odniesieniu do 1 waluty; b/ w odniesieniu do kosztyka walut
kurs swobodny – pływający, zmienny
rozwiązania pośrednie: a/ kurs sztywny korygowany skokowo; b/ k. pełzający; c/ k. płynny sterowany
Aktualnie na świecie istnieje system wielodewizowy (bo: dywersyfikacja rezerw walutowych, rozwój międzynarodowego rynku kredytowego, oraz eurorynku pieniężnego i kapitałowego)
System wielodewizowy – składa się z różnych rodzajów pieniądza międzynarodowego: złoto, waluty międzynar. SDR-y
SDR – specjalne prawo ciągnienia – międzynarodowa jednostka walutowa o charakterze pieniądza bezgotówkowego, emitowana przez MFW od 1970 r.
W systemie wielodewizowym o tworzeniu pieniądza decydują:
1/ producenci i eksporterzy złota
2/ władze pieniężne USA
3/ władze walutowe innych krajów których waluty są w obiegu międzynarodowym
4/ władze MFW
5/ rynek eurowalut
1/ rezerwowa – waluty są składnikiem rezerw walutowych danego kraju
2/ interwencyjna – waluta w której BC lub inna instytucja monetarna przeprowadzają operacje na rynku walutowym w celu niedopuszczenia do nadmiernych odchyleń kursów walutowych
3/ lokacyjna – waluta w której nierezydenci utrzymują swoje należności i zobowiązania i w której są dokonywane emisje międzynarodowych akcji i obligacji przez inwestorów indywidualnych i instytucjonalnych
4/ transakcyjna – waluta występująca w obrotach na rynkach walutowych oraz waluta używana do fakturowania eksportu i importu
Regionalny system walutowy
1978 na szczycie w Kopenhadze rozpatrywano możliwość ustabilizowania sytuacji walutowej EWG
Wprowadzenie EURO , jako wspólnej europejskiej waluty, poza spodziewanymi skutkami ekonomicznymi, jakimi są:-zwiększenie zatrudnienia-ułatwienie przepływu kapitału pomiędzy państwami członkowskimi-ożywienie gospodarek państw członkowskich- wyeliminowanie problemów wynikających z wahań kursów walut i kosztów wymiany walut-ułatwienia podczas podróży Europejczykówjednoczy narody europejskie. W średniowieczu środkiem płatniczym w całej Europie były dukaty, teraz staje się nim EURO.
Regionalne systemy walutowe:
Europejski System Walutowy (Traktat z Maastricht p. 107)
Celem ESW miało być ustanowienie strefy stabilnych walut. . Stabilność walutowa miała być osiągnięta przez stabilność kursów walutowych.
3 zasady: 1. stały kurs walutowy; 2. podział kosztów interwencji kursowych; 3. rozwój współpracy między krajami członkowskimi.
Mechanizmy i instrumenty: 1. wspólna jednostka walutowa ECU; 2. system interwencji kursowych; 3. system kredytowy.
Ważna sprawą dla funkcjonowania było dążenie do dopuszczalnego marginesu wahań kursów walutowych dla stałego kursu walut. Każda waluta miała oddzielny max. kurs w stos. do ECU i innych walut. Max. wahanie wynosiło +/- 2,25, a dla walut mających okresowe trudności +/- 6.
System stabilizacji kursów walutowych oparty był na siatce kursów bilateralnych, w tym systemie automatycznie wyznaczana była waluta interwencji. Obowiązek interwencji spoczywał na banku centralnym kraju, którego waluta osiągnęła minimalny pułap wahań, jak i na kraju którego waluta osiągnęła maksymalny pułap wahań.
Są 3 formy interwencji finansowo-walutowej:
a/ bardzo krótko terminowa z terminem spłaty do 60 dni
b/ krótkoterminowa od 3-9 m-cy dla przezywciężenia chwilowego deficytu w bilansie płatniczym
c/ długoterminowa 2-5 lat
Europejski System Walutowy, European Monetary System, EMS, system stabilizacji kursów między walutami krajów członkowskich Unii Europejskiej, powstał w 1979. Sprawne funkcjonowanie EMS miały zapewnić: europejska jednostka monetarna (ECU), mechanizm kursowy i system kredytowy. W każdym dniu publikowany jest oficjalny, kalkulowany przez Komisję Europejską kurs ECU w stosunku do walut narodowych. Oprócz tego każda waluta ma wyznaczony centralnie kurs w stosunku do pozostałych walut uczestniczących w EMS.
W razie odchyleń wartości rzeczywistej waluty od kursu centralnego konieczna jest interwencja systemu kredytowego, opartego na środkach wniesionych przez kraje członkowskie do Europejskiego Funduszu Współpracy Walutowej.
Cele:stabilność kursów wymiany walut
pomoc przy kontroli inflacji
współpraca w zakresie polityki gospodarczej
Mechanizm kursów dewizowych (ERM)
waluty podlegają wahaniom +/- 2,25% centralnego kursu ECU
szerszy zakres wahań dla Włoch, Hiszpanii, Wlk. Brytanii
sztuczna stabilizacja waluty utrzymywana za pomocą interwencji stopy procentowej i kontroli kapitału.
Kryzys 1992-1993 (Włochy, Wlk. Brytania opuszczają ERM; zakres wahań zostaje rozszerzony do +/- 15%)
Droga do wspólnej waluty:
1950 – Eur. Wsp. Węgla i Stali
1957 – 6 państw podpisuje Traktaty Rzymskie i ustanawiają Europejską Wspólnotę Gospodarczą i Euroatom
1979 – zainicjowanie Eur. Sys. Walutowego
1990 – Zjednoczenie Niemiec
1991 – traktat z Maastricht powołuję UE i pierwsze wprowadzenie wspólnej waluty do 1999r.
1992 – Eur. Obszar Gospodarczy rozszerza się o wspólny rynek. 6 krajów nie należy do UE
3. etapy dojścia do wspólnej waluty:
1.07.1990-31.12.1993 – urzeczywistnienie przepływu kapitału
1.01.1994 – początek poziomu 2-ego; utworzenie Eur. Instytutu Walutowego którego zadaniem jest przygotowanie do 3 etapu. Dostosowanie ustawodawstwa poszczególnych państw do nowych warunków. Początek kontrolowania budżetu państw UE; grudzień 1995 szczyt w Madrycie – ustalenie szczegółów procedur przejścia do Unii Gospodarczo-Walutowej i ustalenie nazwy waluty EURO
1999. – początek UE, przeliczenie kursu euro oraz wejście w życie dekretu o pozycji prawnej nowej waluty.
Kryteria konwergencji z Maastricht, inaczej kryteria spójności, zbieżności. Kryteria dotyczące długu publicznego, deficytu budżetowego, inflacji, długoterminowych stóp procentowych oraz uczestnictwa w Europejskim Systemie Walutowym, które muszą być spełnione przez państwa biorące udział w tworzeniu Unii Gospodarczej i Walutowej w Unii Europejskiej.
Szczegółowe warunki określone są następująco: inflacja – średnia stopa inflacji w roku poprzedzającym badanie nie powinna być wyższa niż 1,5 punktu procentowego średniej inflacji w trzech najlepszych pod tym względem krajach UE, deficyt budżetowy – udział deficytu w Produkcie Krajowym Brutto (PKB), w roku poprzedzającym badanie, nie powinien przekroczyć 3%, dług publiczny – nie może przekraczać 60% PKB w roku poprzedzającym badanie, stopy procentowe – średnia stopa procentowa nie powinna być wyższa niż o 2% w stosunku do średniej stopy procentowej liczonej w trzech krajach UE o najniższej inflacji w roku poprzedzającym badanie, udział w mechanizmie kursowym ESW – kraj członkowski powinien respektować normalny przedział wahań kursów walut przewidziany w ramach mechanizmu kursowego przynajmniej w ciągu 2 ostatnich lat przed badaniem. Dewaluacja może być dokonana tylko w razie konieczności i za zgodą pozostałych państw członkowskich. Polska dotychczas spełnia jedynie dwa kryteria spójności – długu publicznego i deficytu budżetowego. Największym problemem może się okazać obniżenie inflacji do odpowiedniego poziomu.
Skąd pakt o stabilności euro?
unikanie nadmiernych deficytów
zgodność jednolitej polityki walutowej z krajowymi politykami dotyczącymi budżetów
zabezpieczenie stałego, niskiego poziomu oprocentowania
cele operacyjne ( deficyt nie wyższy niż punkt wyjściowy zgodności 3% PKB; budżety znacznie zrównoważone w średnim okresie)
Euro, wspólna waluta krajów Unii Europejskiej, wprowadzana obecnie w wyniku postanowień traktatu z Maastricht (1992) o utworzeniu Unii Gospodarczej i Walutowej (EMU, Economic and Monetary Union). Proces wprowadzenia euro podzielony został na 3 etapy. W pierwszym ustalono listę państw zakwalifikowanych do EMU (maj-grudzień 1998). Znalazły się na niej: Austria, Belgia, Finlandia, Francja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Luksemburg, Niemcy, Portugalia i Włochy.
Szwecja, Wielka Brytania i Dania nie wyraziły chęci przystąpienia do EMU, Grecja - nie spełniła warunków konwergencji. Należą do nich: stopa inflacji nie wyższa niż 1,5 punktu procentowego od średniej inflacji w trzech krajach Unii o najniższej inflacji, stopy procentowe (dla 10-letnich obligacji skarbowych) nie wyższe niż 2 punkty procentowe od średniej stopy dla trzech krajów Unii o najniższej inflacji, wahania kursu walutowego w przedziale 15%, przy braku dewaluacji w ostatnich dwóch latach, deficyt budżetowy nie wyższy niż 3% PKB, dług publiczny nie większy niż 60% PKB.
W EMU uczestniczyć mogą jedynie kraje UE, mające niezależny bank centralny i zakwalifikowane przez Komisję Europejską. W etapie tym utworzono Europejski Bank Centralny oraz ustalono wzajemne kursy walut tych państw. W drugim etapie wprowadzono euro jako jednostkę rozliczeniową w operacjach bezgotówkowych przy równoczesnym funkcjonowaniu walut narodowych oraz ustalono kursy pomiędzy euro a walutami narodowymi (styczeń 1999 - grudzień 2001). W trzecim etapie do obiegu wprowadzone zostaną banknoty i monety euro, emitowane przez Europejski Bank Centralny przy jednoczesnym wycofaniu walut narodowych (styczeń - lipiec 2002). Relację wartości euro do ecu ustalono w proporcji jeden do jednego.
Europejska jednostka walutowa, European Currency Unit, ECU, międzynarodowa jednostka walutowa stosowana w rozliczeniach z Europejskim Funduszem Współpracy Walutowej oraz pomiędzy krajami zrzeszonymi w Europejskim Systemie Walutowym (Unia Europejska). W coraz większym zakresie stosowana także do ustalania wartości międzynarodowych papierów wartościowych.
Jej wartość określana jest na podstawie koszyka walutowego, składającego się z 10 walut krajów Unii Europejskiej, proporcjonalnie do ich udziału w obrotach towarowych wewnątrz Unii.
Europejski Bank Centralny we Frankfurcie nad Menem otwarty został 1 czerwca 1998 w celu kierowania polityką pieniężną państw Unii, w których obowiązuje waluta euro Do strefy euro należą państwa Unii oprócz Szwecji, Danii i Wielkiej Brytanii. Od 1 stycznia 2001 roku do "eurolandu" dołączyła Grecja. EBC zarządza rezerwami walutowymi 12 państw członkowskich, ustala poziom stóp procentowych w strefie euro, przeprowadza operacje dewizowe i dba o sprawne działanie systemów płatniczych, decyduje o emisji banknotów euro, pełni również funkcje doradcze: może wyrażać opinię wobec organów UE i organów narodowych w kwestiach należących do zakresu jego kompetencji. EBC ma być niezależny od jakichkolwiek wpływów politycznych. Wraz z narodowymi bankami centralnymi tworzy Europejski System Banków Centralnych (ESBC) o strukturze dwustopniowej (analogicznie do modelu niemieckiego: bank federalny i banki landów). Najwyższym organem decyzyjnym jest Rada EBC (prezes , wiceprezes, 4 członków zarządu i 12 prezesów narodowych banków centralnych - po jednym z każdego państwa). Prezesem EBC jest były minister finansów i były dyrektor Banku Centralnego Holandii Wim Duisenberg . Kadencja prezesa EBC trwa osiem lat, kadencje prezesów narodowych banków centralnych - pięć lat. Rada EBC podejmuje decyzje zwykłą większością głosów. Wyjątek stanowią głosowania w sprawie rezerw walutowych, kapitału i wykorzystywania zysków EBC. W tych przypadkach głos mają jedynie prezesi narodowych banków centralnych. Ich głosy ważone sš udziałem narodowych banków centralnych w kapitale założycielskim EBC (5 mld euro). Za realizację decyzji odpowiedzialny jest zarząd, mianowany przez ECOFIN (Radę Ministrów Gospodarki i Finansów). Prócz prezesa i wiceprezesa w jego skład wchodzi czterech członków, pochodzących z państw UGiW.
Międzynarodowe organizacje finansowe:
Międzynarodowe Organizacje Finansowe powstały w wyniku przemian zachodzących w światowym systemie gospodarczym. Potrzeba współpracy międzynarodowej w dziedzinie stosunków finansowych ujawnia się wraz z rozwojem rynku światowego i koniecznością rozliczania transakcji międzynarodowych. Przyczyną był również kryzys systemu waluty złoty oraz kryzys światowego systemu walutowego. Międzynarodowa organizacja Finansowa jest to forma współpracy niezależnych państw w dziedzinie finansów. MFW został utworzony na konferencji Bretton Woods w 1944r. a swoją działalność rozpoczął 01.03.1947r.
Przyczyny powstania:
wzrost popytu na pieniądz międzynarodowy, który wynika z rozwoju handlu międzynarodowego
wzrost ryzyka niestabilności międzynarodowego systemu
wzrost współzależności poszczególnych państw i ich sytuacji gospodarczej
Funkcje:
kredytowa
regulacyjna – są odpowiedzialne za pewien zakres
integracyjna – część suwerenności poszczególnych krajów jest dobrowolnie przekazywane
konsultacyjna – udzielają porad
Bank Rozrachunków Międzynarodowych, Bank for International Settlements, międzynarodowy bank z siedzibą w Bazylei (Szwajcaria). Powstał w 1930 roku w celu koordynacji i powiernictwa w sprawach rozliczeń związanych z niemieckimi reparacjami wojennymi wynikającymi z...
dasa1