Pytania na egzamin z historii
Definicja historii wychowania: Historia wychowania to nauka zajmująca się dziejami oświaty, praktyki szkolnej i myśli pedagogicznej.
STAROŻYTNOŚĆ
1. Pierwsza szkoła: leśna
2. Pierwszy egzamin: inicjacja
3. Wspólnota pierwotna to: formacja społeczno-ekonomiczna będąca pierwszą formą współżycia zbiorowości ludzkiej
4. Okres wspólnoty pierwotnej: grupa pierwotna, ustrój rodowy, demokracja wojskowa
5. Funkcjonująca forma wychowania: wychowanie naturalne
6. Najstarsze cywilizacje: Babilon, Sumer, Egipt, Chiny
7. Najstarsze miasta: Jerycho, Uhr, Eridu, Kisz, Umma
8. Religie w starożytności: Buddyzm, Islam, Chrześcijaństwo
9. Kto wymyślił pismo: Sumerowie
10. Pismo:
· Sumer-klinowe
· Egipt-obrazkowe
· Ameryka (Inkowie)-supełkowe
11. Typy szkół w Egipcie: kapłańskie, pisarzy, wojskowe, szkoły wytwórców(rzemieślników, rolników)
12. Etapy egzaminów w Chinach i tytuły: I etap kwitnący talent, II etap promowany uczony, III etap zdolny do urzędu
13. Konfucjusz: twórca systemu filozoficzno-moralnego Chin, pierwszy filozof świecki który proponował wiedzę opartą na podstawach naukowych.
STAROŻYTNA GRECJA
14. Kto napisał Iliadę i Odyseję: Homer
15. Grecja dzieli się na: Bliski Wschód(Egipt, Syria, Babilon, Iran, Turcja, Izrael) i Daleki Wschód(Indie, Chiny, Japonia)
16. Okresy w starożytnej Grecji: Homerycki- IV-V wiek, Klasyczny- IV-III wiek, Hellenistyczny- III- II wiek
17. Upadek Grecji: 146r. p.n.e.(nastąpił podbój Grecji przez Rzym)
18. Krypteja: szkoła przetrwania w starożytnej Grecji
19. Niewolnictwo: a)patriarchalne-pierwsza forma niewolnictwa, niewolnicy prowadzili gospodarstwa ludzi do których należeli, pracowali z właścicielami b)klasyczne-wykorzystywani niewolnicy fizycznie do produkcji, tylko w cywilizacjach zachodnich
20. Prawodawca Aten: Solon
21. Polis: państwo-miasto, pierwsze polis to Sparta
22. Nomos: styl życia w polis
23. Twórcy wychowania: Homer-uważa się go za wychowawcę w starożytnej Grecji
24. Prawodawca Sparty: Likurg-przypisywano mu organizację systemu wychowania w Sparcie
25. Cechy wychowania spartańskiego: charakter militarny, szkoły państwowe bez rozwoju umysłu, przyzwyczajano do znoszenia bólu, państwo decydowało o wychowaniu, dziewczynki też uczęszczały do szkoły, efebia obowiązkowa, ostatni etap wychowania to 10-letnia służba wojskowa
26. Cechy wychowania ateńskiego: wychowanie humanistyczne, harmonijny rozwój umysłu i ciała, szkoły prywatne, uczono czytania, pisania, potem gimnastyka, tylko chłopcy chodzili do szkoły, efebia początkowo dobrowolna, mając 20 lat stawał się pełnoprawnym obywatelem
27. Geruzja: rada starszych w Sparcie
28. Eforowie: najwyżsi urzędnicy państwowi, czuwali nad sprawami wychowania w Sparcie
29. Pajdonom: urzędnik państwowy w Sparcie, stał na czele wychowania całej edukacji spartańskiej
30. Efebia: wychowanie wojskowe
31. Kalokagatia: ideał człowieka w Atenach, wykształcony umysłowo i fizycznie
32. Solon: twórca Aten, autor pierwszych przepisów, reformator w Atenach
33. Gramatysta: uczył czytania, pisania, rachunków oraz literatury w Atenach
34. Kitarysta: (lutnista) uczył gry na lutni w Atenach
35. Palestra: (boisko sportowe) pierwszy stopień wychowania obywatelskiego
36. Pedotrib: nauczyciel w palestrze, Ateny
37. Kunszty: obejmowały naukę tańca, ćwiczenia gimnastyczne, skoki, biegi, musztrę wojskową, jazdę konną
38. Najważniejsze umiejętności w Atenach: czytanie i pływanie
39. Kim byli Sofiści i przedstawiciele: Sofiści to wędrowni mędrcy, nauczyciele, pedagodzy, uczyli mowy, dobierania argumentów. Filozofia Sofistów koncentrowała się wokół człowieka czyniąc go „miarą wszystkich rzeczy”. Działali w V-IV w. p.n.e. Przedstawiciele: Kryfiasz, Gorgiasz, Hippiasz, Protagoras, Alkidamos
40. Najważniejsze przedmioty Sofistów: filozofia, dialektyka, retoryka
41. Relatywizm teoriopoznawczy: poznanie prawdy przez zmysły, relatywizm-względność
42. Isokrates: uczeń Sofistów, założył pierwszą formalną szkołę retoryki w Atenach ok. 390r. p.n.e.
43. Hellenizm: ideał arystokratycznego, wolnego i szlachetnego człowieka, wykształcony ogólnie, ale dość jednostronnie i powierzchownie, raczej językowo i literacko niż przyrodniczo
44. W okresie hellenistycznym ukształtował się podział szkół: a)elementarne-miasta i wsie, chłopcy i dziewczęta z rodzin mniej zamożnych b)średnie i wyższe-tylko dla chłopców, wiedza encyklopedyczna, język grecki obowiązkowy. W szkole średniej 7 sztuk wyzwolonych
45. Gimnazjarcha: dyrektor i mecenas szkoły średniej w okresie hellenistycznym
46. Platon: założył pierwszą Akademię w Atenach, stworzył teorię państwa, jego dzieła: „Obrona Sokratesa”; „Państwo”; „Prawo”; „Uczta”
47. Cztery cnoty Platona: sprawiedliwość(harmonia wewnętrzna duszy), mądrość(dusza rozumna), odwaga(dusza uczuciowa), umiarkowanie(dusza impulsywna)
48. Anamneza: przypominanie sobie przez duszę tego co widziała w świecie idei. Według Platona dzielił świat na świat idei i świat rzeczy realnych
49. Idealizm: kierunek przeciwstawny realizmowi, według którego idea, myśl, świadomość są pierwotne natomiast byt, rzecz-wtórne. Platon, uważał że pierwiastki idealne mają przewagę nad realnymi
50. Sokrates: był nauczycielem Platona, nie napisał żadnego dzieła
51. Pedagogikę Sokratesa nazywamy: heurezą
52. Metody Sokratesa:
· Heurystyczna(akuszerska)-powolne dochodzenie do prawdy
· Indukcyjna-od szczegółu do ogółu
· Dedukcyjna-od ogółu do szczegółu
· Negatywna(krytyczne, elenktyczna)-tępimy to co negatywne przez oczyszczanie umysłu
· Pozytywna(majeutyczne, odkrywcza)
53. Czego uczył Sokrates: uczył bezinteresownie cnoty każdego kto tego pragnął
54. Czyje są metody poznania: Sokratesa, nie pozostawił żadnych dzieł, jego słynne słowa to: „wiem że nic nie wiem”
55. Arystoteles: twórca teorii nauczania, jego dzieło to: „Polityka”; „Metafizyka”; „Etyka”
56. Pierwsze liceum: założył Arystoteles w 334r. p.n.e.
57. 3 dusze według Arystotelesa: roślinna, zwierzęca, myśląca
58. Etapy poznania Arystotelesa: etap pierwszy-od urodzenia do 7 roku życia; etap drugi-od 7 do 15 roku życia; etap trzeci-od 16 do 22 roku życia
59. Stopnie poznania Arystotelesa: postrzeganie, zapamiętywanie, uogólnianie
60. Dualizm: dwoistość, istnienie obok siebie dwóch odrębnych zjawisk, nurtów, pierwiastków, zasad działania lub poznania np. materii i ducha, ciała i duszy, zła i dobra. Arystoteles chciał pogodzić materializm z idealizmem
61. Twórca dialektyki: Piotr Abelard
62. Heureza: metoda nauczania mająca nakłonić ucznia do aktywnych, samodzielnych obserwacji, doświadczeń, poszukiwań
63. Kto napisał „Żywot” i „Moralność”: Plutarch
STAROŻYTNY RZYM
64. Powstanie miasta Rzym: 21.04.753r.p.n.e.(Remus i Romulus)
65. Okresy w starożytnym Rzymie: a)rodowy(królewski) do VI w. p.n.e. b)republikański od VI do I w. p.n.e. c)cesarski od I w .p.n.e. do V w. n.e.
66. Kto i kiedy podzielił Rzym na dwie części: Teodozjusz Wielki w 395
67. Terytorium Rzymu obejmowało: 15 diecezji
68. Sztuka przemawiania w Rzymie: retoryka
69. Państwo-miasto w Rzymie: civis
70. Supremacja: dominująca gospodarka (w Rzymie rolnictwo)
71. Pietas: zasady moralne w wychowywaniu młodzieży w Rzymie
72. Ludus: szkoła elementarna (gra, zabawa w której uczyli nauczyciele zwania literatorami)
73. Kalkulatorzy: nauczyciel rachunku na wyższym poziome w elementarnej szkole
74. Literator: nauczyciel w elementarnej szkole
75. Ekwici: stan wywodzący się z plebejuszów, który na dostawach wojennych, dzierżawach dorobił się dużego majątku
76. Pedagogie: szkoły dla niewolników, którzy było pedagogami
77. Cycero Marek: domagał się aby mówca znał 7 sztuk wyzwolonych, psychologię, prawo państwowe, geografię i filozofię. Główny nacisk kładł na życie moralne, teoretyk wykształcenia retorycznego
78. Katon Starszy: nauczyciel własnego syna, obrońca tradycyjnego ideału wychowania w starożytnym Rzymie
79. 7 sztuk wyzwolonych: gramatyka, retoryka, dialektyka, arytmetyka, geometria, astronomia, muzyka
80. „Dyscyplinae”: M. Terantius Varro- pierwszy w starożytnym Rzymie podręcznik 7 sztuk wyzwolonych
81. Marcjan Capella: w utworze „O zaślubinach Merkurego i Filologii” nadaje nazwy 7 sztuk wyzwolonych
82. Gallus: założył pierwszą szkołę retoryki w Rzymie-I w. p.n.e.
83. Cechy mówcy Kwintyliana: mówca musiał być wzorem wykształconego człowieka i obywatela, musiał umieć znaleźć się w każdej sytuacji
84. Rodzaje mów: doradcze, sądownicze, panegiryczne
85. Narodziny szkół średnich w Rzymie: ...
pielip