Projekt2006.pdf

Praca semestralna:

âZarys koncepcji badawczejÒ

Zadawanie studentom wykonania projektu badawczego uczy prowadz Ģ cego

kilku rzeczy. Przede wszystkim tego, Ň e sama istota takiej pracy domowej

mo Ň e zosta ę zrozumiana przynajmniej na kilka sposobów. By uchroni ę si ħ

przed konfuduj Ģ c Ģ sytuacj Ģ , kiedy to trzeba oceni ę zarówno po Ļ piesznie

spisane dzie ı przed oddaniem pomysły, jak i kilkudziesi ħ ciostronicowe

elaboraty poparte przeprowadzonymi ju Ň badaniami, postanowiłem wytyczy ę

Ļ cisły (w miar ħ ) schemat skróconego projektu badawczego, wedle którego

maj Ģ zosta ę sporz Ģ dzone prace domowe. Jakkolwiek u Ļ ci Ļ lone zostaj Ģ reguły,

nie ograniczy to (mam nadziej ħ ) pomysłowo Ļ ci wykonawców, a ułatwi (ech,

egoizm…) ocen ħ wyniku Waszej pracy.

Jak napisaę (skrcony) projekt z metod iloĻciowych?

Po prostu uzupełnij – punkt, po punkcie – przedstawiony poni Ň ej schemat.

Łatwe, prawda? Jest wszak Ň e jeden szkopuł. By cieszy ę si ħ maksymaln Ģ

liczb Ģ punktów, autor projektu musi wło Ň y ę we ı przynajmniej odrobin ħ

intelektualnej pracy, tak by spełniał on pewne wymogi.

Jakie b ħ d Ģ kryteria oceny takiego skróconego projektu?

Po pierwsze – pomysłowo Ļę , oryginalno Ļę , innowacyjno Ļę . Postaraj si ħ

podej Ļę do wybranego zagadnienia niekonwencjonalnie, nie kopiuj znanych

sobie rozwi Ģ za ı . Je Ļ li Twój gł ħ boki podziw dla strategii badawczych innych

socjologów nie pozwala Ci na stworzenie czego Ļ całkiem nowatorskiego 1 ,

postaraj si ħ w sposób twórczy rozwin Ģę lub zmodyfikowa ę to podej Ļ cie.

Upewnij si ħ jednak, Ň e nawet o cal nie przekraczasz granicy pomi ħ dzy

inspiracj Ģ a plagiatem.

Po drugie – poszczególne elementy powinny z siebie wynika ę . Projekt musi

stanowi ę logicznie spójn Ģ konstrukcj ħ . Podobnie jak w przypadku projektu

architektonicznego, wszelkie niespójno Ļ ci i bł ħ dy („hmm… zróbmy solidny,

lity dach”) prowadz Ģ do pora Ň ki przedsi ħ wzi ħ cia („o… zawaliło si ħ …

ciekawe dlaczego?”). Tak jak Ņ le zaprojektowany strop Hagii Sofii w dawnym

Konstantynopolu sprawił, Ň e ju Ň po 21 latach od oddania tej Ļ wi Ģ tyni do

u Ň ytku, zaszła konieczno Ļę jego przeprojektowania i odbudowy 2 , tak Ņ le

zaprojektowane badania nie dostarcz Ģ przekonuj Ģ cych dowodów i trzeba

b ħ dzie je powtórzy ę według nowego planu. Ujmuj Ģ c to w mniej

architektoniczny sposób: pytania w kwestionariuszu sporz Ģ dzone na

podstawie pomysłu na owska Ņ nikowanie konstruktów teoretycznych musz Ģ

pozwoli ę na weryfikacj ħ hipotez, co w efekcie doprowadzi ę ma do

sformułowania odpowiedzi na naczelne pytanie badawcze (ufff…).

Byle nie były to pomysły z projektów Twoich starszych kolegów. My Ļ l ħ , Ň e z moj Ģ

pami ħ ci Ģ nie jest jeszcze tak Ņ le… (zreszt Ģ krótka analiza zysków i strat powinna skutecznie

zniech ħ ci ę do podj ħ cia próby przetestowania mojej pami ħ ci).

2 Dla Ļ cisło Ļ ci: dach zawalił si ħ w roku 558, co stanowi po dzi Ļ dzie ı przestrog ħ dla adeptów

architektury.

Po trzecie – autor powinien wykaza ę si ħ efektywnym wykorzystaniem wiedzy

zdobytej w trakcie kursu, np. poprzez zastosowanie okre Ļ lonych metod

pomiaru. Wszak wytrawne znawstwo rzemiosła badawczego stanowi samo w

sobie doskonały dowód zapoznania si ħ z literatur Ģ fachow Ģ (tj. lektur Ģ

obowi Ģ zkow Ģ ).

Pami ħ taj, Ň e kolejno Ļę elementów zaproponowanego tu planu badawczego

jest konsekwencj Ģ ich wzajemnego logicznego wynikania. Nie oznacza to

jednak, Ň e pomysł musi rozwija ę si ħ wedle tego samego schematu równie Ň w

Twojej głowie. Wspominam o tym m.in. dlatego, Ň e konceptualizacja i

operacjonalizacja powinny by ę procesami równoległymi (u Ļ ci Ļ lenie znaczenia

poj ħ cia powinno zbli Ň a ę je do mo Ň liwo Ļ ci dokonania pomiaru).

Pami ħ taj, Ň e aby otrzyma ę maksymaln Ģ liczb ħ punktów nie musisz stara ę si ħ o

wypełnienie ka Ň dego z kryteriów w 100%, poniewa Ň odby ę si ħ to mo Ň e

kosztem nietuzinkowego pomysłu i wprowadzi ę siermi ħŇ n Ģ szablonowo Ļę .

Jednym z bł ħ dów nowicjusza bywa zbyt Ļ cisłe przestrzeganie

skodyfikowanych reguł ( don’t go strictly by the book, rookie! ) 3 .

Nie zdziwiłbym si ħ , gdyby po tej wskazówce cz ħĻę czytelników odmówiła dalszej lektury…

Schemat:

1. Problem badawczy

Problem badawczy jest niczym innym jak naczelnym pytaniem, na które

b ħ dziesz starał(a) si ħ udzieli ę odpowiedzi na podstawie swojego badania.

Powiniene Ļ (na Ļ ) zatem zacz Ģę od gł ħ bokiego namysłu nad wyborem tematu

docieka ı . Chodzi o to, by Ļ naprawd ħ był(a) zainteresowany(a) kwesti Ģ , której

badanie chcesz zaplanowa ę – nic tak nie wyzwala inwencji jak pewien stopie ı

osobistego zaanga Ň owania. Postaraj si ħ by temat ten był oryginalny, najlepiej

taki, który nie był jeszcze szeroko poruszany. Warto tu zauwa Ň y ę , Ň e im

bardziej nowatorska koncepcja, tym łatwiej o oryginalne wska Ņ niki, pytania

do kwestionariusza itp. (ju Ň w momencie wyboru tematu warto zastanawia ę

si ħ nad operacjonalizacj Ģ – tzn. jak zmierzy ę zjawisko, które pragniesz podda ę

naukowemu ogl Ģ dowi).

W tym punkcie stawiam tylko jeden wymóg – problem musi odnosi ę si ħ do

teoretycznego poj ħ cia socjologicznego, czyli tzw. konstruktu (w zeszłym roku

z pewno Ļ ci Ģ poznałe(a) Ļ ich całe mnóstwo, wi ħ c nie powinno by ę problemu z

wyborem 4 ). Poj ħ cie takie nie ma oczywistej, bezpo Ļ redniej denotacji, przez co

znakomicie nadaje si ħ do operacjonalizacji.

Przed rozpocz ħ ciem pracy nad projektem koniecznie skonsultuj ze mn Ģ

wybrany przez siebie temat!

Łopatologia stosowana:

W punkcie pierwszym formułujesz sam problem badawczy. Mo Ň na to zrobi ę na

dwa sposoby (je Ļ li wybierasz form ħ twierdz Ģ c Ģ , upewnij si ħ , Ň e da si ħ z niej

zrobi ę pytanie!).

Przykład 1. Czy studenci socjologii s Ģ grup Ģ dotkni ħ t Ģ problemem anomii?/

Problem anomii w Ļ ród studentów socjologii.

Przykład 2. Jaki jest poziom religijno Ļ ci w Białymstoku?/ Poziom religijno Ļ ci

mieszka ı ców Białegostoku.

Przykład 3. Jaki jest wpływ pochodzenia etnicznego na zasoby kapitału

społecznego w społeczno Ļ ciach postmigracyjnych?/ Wpływ pochodzenia

etnicznego na zasoby kapitału społecznego w społeczno Ļ ciach

postmigracyjnych.

4 Gdyby Ļ mimo wszystko miał(a) kłopot, proponuj ħ losowanie poj ħ cia ze słownika

socjologicznego. Przy okazji mo Ň na pozna ę fachow Ģ definicj ħ ;-).

2. Konceptualizacja

W ramach konceptualizacji musisz w miar ħ szczegółowo opisa ę wybrany

przez siebie problem i zdefiniowa ę wszystkie poj ħ cia, które tego wymagaj Ģ

(„dziwnym zbiegiem okoliczno Ļ ci” wybrany przez Ciebie problem zawiera

taki fachowy termin). Zawsze istnieje kilka sposobów rozumienia danego

konstruktu, dlatego w tym miejscu nale Ň y sprecyzowa ę jego znaczenie.

Innymi słowy w tym miejscu musisz napisa ę CO wła Ļ ciwie b ħ dziesz bada ę .

Oznacza to jednocze Ļ nie, Ň e nale Ň y równie Ň wskaza ę jednostki analizy.

Łopatologia stosowana:

Ma to by ę zwykły opis twojego pomysłu, czyli kilka(-na Ļ cie) zda ı o tym,

czego konkretnie ma dotyczy ę Twoje badanie. Dodatkowo po Ļ wi ħę troch ħ

miejsca na zdefiniowanie poj ħę , którymi si ħ posłu Ň yłe Ļ w naczelnym

problemie badawczym (ale nie definiuj rzeczy oczywistych, b Ģ d Ņ spoza naszej

dyscypliny! 5 ). Nast ħ pnie przejd Ņ do eksplikacji.

Przykład 1. Anomi ħ mo Ň na zdefiniowa ę tak jak zrobił to Durkheim, albo tak

jak zrobił to Merton. Mo Ň emy rozumie ę przez ni Ģ rozpad wi ħ zi albo

niemo Ň no Ļę d ĢŇ enia do realizacji kulturowo zdefiniowanych celów.

Wa Ň niejsze jest jednak sprowadzenie tego terminu do konkretów – np. słabej

integracji, albo nieumiej ħ tno Ļ ci radzenia sobie ze wspólnym problemem.

Przykład 2. Religijno Ļę mo Ň emy rozumie ę poprzez praktyk ħ religijn Ģ lub

przez gł ħ boko Ļę wiary. W pierwszym aspekcie interesuje nas, jak cz ħ sto kto Ļ

uczestniczy w mszy, w drugim – znaczenie religii w Ň yciu danego człowieka.

2.1. Eksplikacja

W ramach konceptualizacji nale Ň y dokona ę te Ň eksplikacji problemu

badawczego, czyli jego uszczegółowienia poprzez postawienie pyta ı

podporz Ģ dkowanych 6 i hipotez badawczych. Logiczna konstrukcja projektu

wymaga, by udzielenie odpowiedzi na pytania podporz Ģ dkowane pozwoliło

na sformułowanie odpowiedzi na pytanie naczelne. Hipotezy s Ģ za Ļ

przypuszczalnymi na nie odpowiedziami. Pami ħ taj te Ň , Ň e ka Ň d Ģ hipotez ħ

b ħ dziesz musiał(a) w jaki Ļ sposób uzasadni ę (na podstawie dost ħ pnej Ci

wiedzy, lektury fachowej, zracjonalizowanych intuicji etc.)

W praktyce nie ma potrzeby stawiania zarówno pyta ı podporz Ģ dkowanych,

jak hipotez (wystarcz Ģ te drugie), ale wykonanie zarysu projektu badawczego

trzeba potraktowa ę raczej jako ę wiczenie z konstruowania zamysłu

badawczego, ni Ň jako tworzenie pełnej koncepcji (oferty badawczej). Dlatego

uznałem, Ň e warto jasno wyrazi ę ka Ň dy szczebel wzajemnego wynikania

elementów projektu.

Zdarzyło mi si ħ w ramach lektury studenckich projektów pozna ę fachowe definicje

terminów: „policja”, „mieszkaniec”, „zaufanie”, „aborcja” i tym podobnych.

Wedle konwencji zaproponowanej przez Jana Luty ı skiego koncepcja badawcza powinna

ujmowa ę problem badawczy na dwóch poziomach szczegółowo Ļ ci: w postaci pytania

naczelnego i pyta ı podporz Ģ dkowanych. Wi ħ cej w: Jan Luty ı ski, 2000, Koncepcja badawcza.

Poj ħ cie, główne składniki i problemy , w: Metody bada ı społecznych. Wybrane zagadnienia,

Łód Ņ : Łódzkie Towarzystwo Naukowe, s. 77-109.

Przy eksplikacji szczególnie zalecane jest przejrzenie literatury na temat

podj ħ ty w problemie badawczym. Pozwoli to zorientowa ę si ħ jakie aspekty

okre Ļ lonego zjawiska trzeba/warto wzi Ģę pod uwag ħ przy formułowaniu pyta ı

i hipotez.

Łopatologia stosowana:

Pomy Ļ l o kwestiach zwi Ģ zanych z problemem badawczym. Postaw szereg

pyta ı na temat ró Ň nych jego aspektów. Spróbuj znale Ņę hipotetyczn Ģ

odpowied Ņ na ka Ň de z tych pyta ı . Ka Ň d Ģ z tych odpowiedzi uzasadnij.

Przykład 1.

Pytanie (1): Czy studenci interesuj Ģ si ħ Ň yciem wydziału? Hipoteza (1): Tylko

niewielka liczba studentów socjologii jest Ň ywo zainteresowana sprawami

swojego wydziału. Uzasadnienie hipotezy (1): W zeszłym roku na spotkania

koła naukowego przychodziło zaledwie kilku studentów(ek), zazwyczaj były to

te same osoby.

Pytanie (2): Jak cz ħ sto i w jakich ilo Ļ ciach studenci spo Ň ywaj Ģ alkohol i

za Ň ywaj Ģ narkotyki? Hipoteza (2): ... itd.

Przykład 2.

Pytanie (1): Czy poziom religijno Ļ ci zale Ň ny jest od cech społeczno-

demograficznych mieszka ı ców? Hipoteza (1): Wi ħ ksz Ģ religijno Ļ ci Ģ

odznaczaj Ģ si ħ osoby starsze, słabiej wykształcone oraz kobiety.

Uzasadnienie hipotezy (1): Takie wyniki przynosz Ģ zazwyczaj ogólnopolskie

badania nad religijno Ļ ci Ģ (tu-przypis).

Pytanie (2): Czy istnieje rozbie Ň no Ļę pomi ħ dzy wyznawaniem wszystkich

dogmatów religijnych a uczestnictwem w praktykach religijnych (rytualizm)?

Hipoteza (2): ... itd.

Przypominam: weryfikacja ka Ň dej z hipotez ma zbli Ň y ę Ci ħ do odpowiedzi na

pytanie naczelne! Warto wi ħ c, by Ļ na ko ı cu eksplikacji wyja Ļ nił(a) w jaki

sposób weryfikacja Twojego zestawu hipotez pozwala na rozwikłanie głównej

„zagadki”.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: