ściągJAMAJKA.doc

65. KRAJE AMERYKI CENTRALNEJ I BASENU MORZA KARAIBSKIEGO

MEKSYK  (Republika Związkowa); Am. Pn. i Środk., nad O. Spokojnym na zach. i pd. oraz nad Zat. Meksykańską i M. Karaibskim na wsch.; granica z USA, Belize i Gwatemalą;

Stolica : m. Meksyk   ;    Ludność :                  ; Pow. : 1958,2 tys km²    ;   j.u. : hiszpański;

Warunki natur. : Kraj wyżynno-górzysty, ok. 80% leży >1000m; góry i wyżyny należą do systemu Kordylierów; pn. i środk. część zajmuje Wyż. Meksykańska, ograniczona od zach. górami Sierra Madre Zach., od wsch.- Sierra Madre Wsch., od pd.-Kordylierą wulkaniczną z licznymi czynnymi wulkanami. Na pd kraju ciągną się góry Sierra Madre Pd., a na pd.-wsch. od przesmyku Tehuantepec-Sierra Madre de Chiapas i wyż. Chiapas; w pn.-zach. części M. , oddzielonej Zat. Kalifornijską, leży Płw. Kalifornijski; niziny rozciągają się wzdłuż wybrzeży, gł. nad Zat. Meksykańską i M. Karaibskim; w środk. i pd. części silne trzęsienia ziemi; półwyspy : Kalifornijski, Jukatan; wyspy : Tiburón, Ange de la Guarda, Carnen, San Jose i in. w Zat. Kalifornijskiej; Cedros, Santa Margarita, archipelag Islas Marias i in. na O. Spokojnym ; Klimat w pn. i środk. części zwrotnik., w pd. – podrówn. wilgotny; największe opady 2500-4000mm występują na krańcach pd., 500-1000mm nad O. Spokojnym i
Zat. Meksykańską, 200-500mm w środk.M., pn.-zach. część 50-100mm; wyróznia się piętra klimatyczne; Obszar M. należy do 2 zlewisk : O. Spokojnego i Atlantyckiego; gł. rz. : Rio Grande,Rio Grande de Santiago, Balsas, Yaqui, Usumacinta, Grijalva; jeziora : najw. Chapala; 0k. 27%-lasy, na wybrzeżu wsch. –lasy kolczaste i wiecznie zielonelasy podzwrotnikowe, na wybrzeżu pd.-zach.suche lasy kolczaste, w górach lasy typu strefy umiarkow., na Wyż. Meksykańskiej i Płw. Kalifornijskim roślinność półpustynna i pustynna;

Ludność : gł. Metysi, 7% to Indianie, mieszkańcy pochodzenia europejskiego; 90%- rzymskokatolicy, 5%  - protestanci; gł. m. : Guadalajara, Monterrey, Puebla, Ciudad;

Gospodarka : surowce : ropa naft., gaz ziemny, miedź, cynk, ołów, srebro, rtęć, żelazo, antymon, arsen, uran, złoto, siarka; uprawa : trzcina cukr., kukurydza, sorgo, pszenica,

fasola, ziemniaki, soja, drzewa cytrus., banany, pomidory, jęczmień, ryż ; turystyka odgrywa duże znaczenie; Gł. porty mor.: Tampico, Veracruz, Coatzacoalcos nad Zat. Meksykańską oraz Manzanillo, Mazatlan i Guamas nad O. Spokojnym; gł. porty lotn. : Meksyk, Guadalajara, monterrey, Merida, Tijuana, Hermosillo, Acapulco

NIKARAGUA (Republika Nikaragui); Am. Centr., nad O. Spokojnym na zach. i M. Karaibskim na wsch.; graniczy z Salwadorem, Hondurasem i Kostaryką; Stolica : Managua  ;  pow. : 130 tys km² ;  ludn. :                    ;  j.u. : hiszpański; Warunki natur. : Zach. i środk. część zajmują pasma młodych gór fałdowych Kordylierów; w zach. aktywnej sejsmicznie części górskiej, rozległe śródgórskie zapadlisko tektoniczne z największymi w Am. Środk. jeziorami(N.- pow.8400 km², Managua-1050 km²); liczne czynne wulkany; we wsch. części płaska, miejscami zabagniona nizina-Wybrzeże Moskitów; Klimat równikowy, na wsch. wilgotny z całorocznymi opadami(3000-5000mm na Wyb. Moskitów), na zach. suchszy z porą deszczową od maja do listopada (od 1000mm w kotlinach do >2000mm w górach); śr. temp. miesięczna 26-27°C na nizinach i ok. 20°C w górach; Sieć rzeczna dobrze rozwinięta; do M. Karaibskiego uchodzą rzeki : Coco, Grande de Matagalpa i San Juan; Lasy-25% pow., na Wyb. Moskitów lasy równikowe, na pozostałym obszarze podzwrotnikowe wiecznie zielone i okresowo zrzucające liście, w kotlinach roślinność sawannowa i zbiorowiska kolczastych krzewów; Ludność : 77% Metysi, 10% ludn. pochodzenia eur., 9% Murzyni, 4% Indianie; >90% to katolicy ; gł. m. : Managua, León, Granada, Masaya, Chinandega;

Gospodarka : podstawą gospodarki jest rolnictwo; uprawy : bawełna, kawa, trzcina cukr., banany, kakao, kukurydza, ryż, fasola; rozwinięte gł. przetwórstwo; niewielkie wydobycie złota i srebra; gł. porty mor. : Corinto i San Juan dej Sur nad O. Spokojnym oraz Bluefields
i Puerto Cabezas nad M. Karaibskim; gł. porty lotn. : Managua

PANAMA (Republika Panamy); Am. Centr., nad O. Spokojnym i M. Karaibskim; graniczy z Kostaryką i Kolumbią; Stolica : Panama;    pow.: 77,1 tys.km²   ;  Ludn. :                  ;  j.u. : hiszpański; Warunki natur. : jest to wąski pas lądu (od ok. 50km do ok. 200km), łączący Am. Pn. z Pd.; w najwęższej części, zw. Przesmykiem Panamskim, znajduje się Kanał Panamski. Ponad 50% pow. kraju zajmują wyżyny i góry Kordylierów Centr.; na zach. Cordiera de Veragaus z licznymi syożkami wulkanów (m.in. Chiriqui, najw. Szczyt kraju 3478 m); na wsch.-Serrania del Darien; na wybrzeżach – aluwialne niziny; wybrzeża rozczłonkowane (łączna dł. ok. 2000km); liczne zatoki, największa: Panamska (O. Spokojny); obszar leży w strefie aktywnej sejsmicznie; Klimat równikowy na pn. wybitnie wilgotny (opady całoroczne do 4000mm), na pd. wilgotny (opady gł. w półroczu letnim, 1500-2500mm rocznie); śr. temp. miesięczna: 26-28°C na nizinach i ok. 17-10°C w górach; gęsta sieć krótkich  rzek, wpadających gł. do O. Spokojnego; lasy-44% pow.; równikowe wilgotne na pn. i zrzucające okresowo liście na pd. oraz namorzynowe na wybrzeżu m. Karaibskiego; w kotlinach roślinność sawannowa; Ludność: ok. 60%-Metysi, 20%-Mulaci i Murzyni, 10%- ludność pochodzenia eur.; wyznania: 84%-katolicy, 5%-protestanci ; gł. m.: San Miguel, David, Penonome; wydobycie : sól kam.,  rudy żelaza, mangan, złoto, miedź, węgiel kam. ;  uprawa trzciny cukr., bananów, drzew cytrus., kawy, kakaowca, kukurydzy, ryż, maniok, tytoń, palma kokos., owoce.; gł. port mor.: Panama, Cristóbal, Colón, Balboa; gł. port lotniczy : Panama

KUBA     (Republika Kuby); Am. Środk., w Indiach Zach., na wyspie K. (największa w Mielkich Antylach) i ok. 1600 rozsianych wokół niej drobnych wyspach, między M. Karaibskim a Zat. Meksynańską; od Florydy, Bahamów i Haiti oddzielona cieśninami morskimi; Stolica : Hawana;  pow.: 110,9 tys.km²   ;  Ludn. :                  ;  j.u. : hiszpański; Warunki natur. : większa część pow. nizinna, na wybrzeżach miejscami zabagniona; na wsch. góry Sierra Maestra z najw. Szczytem K. – Turquino (1974m); w części środkowej silnie rozczłonkowany masyw górski Macizo de Guamuhaya ( San Juan, wys. 1140m), na zach. niewysokie Cordillera de Guaniguanico (pan de Guajaibón, wys. 699m), rozwinięte formy krasowe; Klimat równikowy wilgotny, na pn.-zach. wybrzeżu zwrotnikowy wilgotny; śr. temp. stycznia 22,5°C, w sierpniu-28°C ; roczna suma opadów od 600-1200mm na nizinach do 2000-2200mm w górach; w końcu lata i jesienią silne cyklony; sieć rzeczna najlepiej rozwinięta we wsch. części; najw. rz.: Cauto (uchodzi do M. Karaibskiego); naturalną szatę roślinną tworzą gł. sawanny, kserofityczne zarośla, lasy z dużym udziałem palm i sosny kubańskiej; wsch. K. częściowo pokrywają wiecznie zielone lasy; wzdłuż wybrzeży pd. występują namorzyny;

Ludność: ok. 66%-biali pochodzenia eur. (zwł. hiszp.), 22%-Mulaci, Murzyni-12%, Chińczycy-1%; wyznania: katolicy, protestanci ; najw. m.: Hawana, Santiago de Cuba

Gospodarka : kraj rolniczo-przemysłowy; wydobycie : nikiel, ropa naft., sól kam.,  rudy żelaza, mangan, złoto, miedź, marmur, gips ;  uprawa trzciny cukr., bananów, drzew cytrus., kawy, kakaowca, kukurydzy, ryż, bataty, ziemniaki, pomidory, maniok, tytoń, owoce.;
gł. port mor.: Hawana; gł. port lotniczy : Hawana, Santiago de Cuba

JAMAJKA     ;Am. Środk., w Indiach Zach.;  na wyspie Jamajka w Wielkich Antylach, na M. Karaibskim; Stolica : Kingston   ;    pow.: 11,4 tys.km²   ;  Ludn. :                  ;  j.u. : angielski; Warunki natur. : Pow. wyżynno-górzysta, wys. do 2256 m w G. Błękitnych we wsch. części wyspy; na pn.-zach. zjawiska krasowe; wybrzeża nizinna; trzęsienia ziemi;

Klim. równikowy wilgotny, śr. roczna suma opadów ok. 2000mm, na pn.-wsch.– 7000mm

sieć rzeczna dobrze rozwinięta; gorące źródła mineralne; na wsch. lasy zrzucające liście na okres suszy oraz miejscami wilgotne lasy równikowe, na zach. roślinność sawannowa, na wybrzeżach namorzyny; Ludność: ok. 75%-Murzyni, ok. 15 %-Mulaci, pozostałą część–Indusi, Arabowie, Chińczycy; wyznanie : protestantyzm 56 % ludności ; gł. m. : Kingston, Spanosh Town, Montego Bay; Gospodarka : wydobycie : boksyty, gips;  uprawa trzciny cukr., bananów, drzew cytrus., kawy, kakaowca, palmy kokos, kukurydzy;  podstawę gospodarki stanowi górnictwo, turystyka i rolnictwo; gł. port mor.: Kingston; na płw. Palisadoes k. Kingston. port lotniczy