Wiedza potoczna

Nauka

Myślenie

Dotyczy reguł właściwego postępowania.

Jest neutralna wobec wartości, nie zajmuje się kwestią dobra.

Pyta o dobro.

Zatrzymuje się na poglądach właściwych dla środowiska, nie zgłębia ich, lecz powiela.

Dotyczy zjawisk dających się obserwować. Chce je jak najlepiej wyjaśnić.

Dotyczy rzeczy ostatecznych i nieobserwowalnych, np. dobra, wolności, nieśmiertelności.

Zadowala się codziennym poznaniem wystarczającym do w miarę skutecznego działania. Często rzeczywisty cel tego działania nie jest znany.

Poznaje świat, szukając logicznych związków między zdarzeniami, faktami. Nie szuka celu ostatecznego, jako niedostępnego żadnemu badaniu.

Nadaje światu znaczenie, szukając sensu. Szuka praprzyczyn i celu ostatecznego.

Komunikujący sądzi, że jego komunikat jest jednoznaczny i nie zastanawia się, czy został dobrze zrozumiany.

Wyniki poznania dają się komunikować w jednoznaczny sposób, zrozumiały dla społeczności uczonych.

Wyniki myślenia dają się komunikować w sposób metaforyczny.

Porusza się w obrębie jakiegoś „paradygmatu”, który pozostaje niejawny i nie jest poddawany refleksji.

Porusza się w obrębie paradygmatu, aktualnie uznanego przez społeczność uczonych. Wypracowała więc spójny zbiór teorii, metod i technik.

Nawiązuje do przeszłości, może sięgać do różnorodnych tradycji. Nie wytwarza metod ani technik, stara się zrozumieć i przekroczyć własne ograniczenia.

Technologie są stosowane, na ogół bez znajomości ukrytych mechanizmów.

Technologie są wytwarzane. Są one zawsze nastawione na osiąganie określonego i powtarzalnego rezultatu.

Nie wytwarza technologii, bowiem powtarzalność byłaby końcem myślenia. Myślenie ciągle odkrywa niewiedzę i nowość.