Zgodnie z artykułem 26 Karty Praw Podstawowych „Unia uznaje i szanuje prawo osób niepełnosprawnych do korzystania ze środków mających zapewnić im niezależność, integrację społeczną i zawodową oraz udział w życiu społeczności”. Osoby niepełnosprawne stanowią ponad 15 proc. ogółu ludności UE.
Osoby niepełnosprawne mają takie same prawa jak inni obywatele europejscy. Aby zapewnić poszanowanie tych praw, zdaniem Unii Europejskiej należy przywiązywać szczególną uwagę do różnych aspektów niepełnosprawności. Osobom niepełnosprawnym należy przede wszystkim umożliwić korzystanie z praw i obowiązków przysługujących wszystkim obywatelom, a także podejmowanie indywidualnych decyzji i samodzielne kierowanie swoim życiem. Osoby niepełnosprawne powinny móc prowadzić normalne życie, dlatego tak ważne jest zapewnienie im dostępu do wszelkiego rodzaju usług oraz ich integracja z resztą społeczeństwa. W pierwszej kolejności należy zagwarantować im dostęp do długotrwałej opieki oraz usług wsparcia. Należy również wziąć pod uwagę kwestie związane z odszkodowaniami z tytułu niepełnosprawności, rehabilitacją, zmniejszeniem ekonomicznych i społecznych skutków niepełnosprawności oraz nierówności w dostępie do służby zdrowia. W tym celu należy przede wszystkim działać na rzecz zwiększania integracji społecznej, usuwania przeszkód i barier fizycznych oraz zwiększania mobilności, a także wykorzystywać technologie informacyjne.
Osoby niepełnosprawne jako pełnoprawni obywatele mają takie same prawa jak inni ─ prawo do poszanowania godności, równego traktowania, niezależnego życia i pełnego uczestnictwa w życiu społecznym. Głównym celem długoterminowej strategii UE na rzecz aktywnej integracji społecznej jest umożliwienie tym osobom korzystania z przysługujących im praw. Szczególne miejsce w strategii UE w sprawie niepełnosprawności (2004–2010) zajmuje plan działania w sprawie niepełnosprawności. Komisja Europejska ma nadzieję, że do 2010 r. dokonają się zauważalne postępy w zakresie perspektyw zatrudnienia, niezależnego życia oraz likwidacji barier funkcjonalnych. Osoby niepełnosprawne są zaangażowane w ten proces zgodnie z europejską zasadą: „Nic o niepełnosprawnych bez niepełnosprawnych”.
Zgodnie z opartym na prawach człowieka podejściem do problematyki niepełnosprawności UE wspiera aktywną integrację i pełne uczestnictwo w życiu społecznym osób niepełnosprawnych. Niepełnosprawność jest kwestią dotyczącą praw, a nie kwestią uznaniową. Również takie podejście leży u podstaw Konwencji praw osób niepełnosprawnych ONZ, której sygnatariuszem jest Wspólnota Europejska.
Osoby niepełnosprawne stanowią około jednej szóstej ogółu ludności UE w wieku produkcyjnym, ale ich stopa zatrudnienia jest stosunkowo niska. Osoby niepełnosprawne są prawie dwukrotnie częściej dotknięte bezrobociem niż osoby w pełni sprawne. Tymczasem przy nieco większym wsparciu miliony niepełnosprawnych obywateli UE mogłyby znaleźć swoje miejsce na rynku pracy lub też wrócić do pracy.
Strategia lizbońska UE na rzecz wzrostu gospodarczego i zatrudnienia ma na celu zwłaszcza poprawę stosunkowo niskich wskaźników zatrudnienia osób niepełnosprawnych w Europie.
Na podstawie wytycznych europejskiej strategii zatrudnienia poszczególne państwa członkowskie opracowują własną politykę zatrudnienia. Co roku przedkładają Komisji Europejskiej sprawozdania na temat krajowych inicjatyw w obszarze zatrudnienia, w tym z działań na rzecz osób niepełnosprawnych.
Polityka UE w zakresie ochrony socjalnej i integracji społecznej wspiera państwa członkowskie w opracowywaniu własnej polityki integracji społecznej, opieki zdrowotnej i usług socjalnych, poprawiając tym samym szanse osób niepełnosprawnych na znalezienie i utrzymanie zatrudnienia.
Równy dostęp do wysokiej jakości edukacji i do uczenia się przez całe życie umożliwia ludziom niepełnosprawnym pełne uczestnictwo w życiu społecznym i przyczynia się do poprawy ich jakości życia.
Komisja Europejska wspiera obejmowanie dzieci niepełnosprawnych systemem powszechnej edukacji i jest inicjatorem licznych inicjatyw oświatowych na rzecz osób niepełnosprawnych. Należy do nich Europejska Agencja Rozwoju Edukacji Specjalnej, a także specjalna grupa badawcza ds. niepełnosprawności i uczenia się przez całe życie. Wspólnotowe programy, takie jak program „Uczenie się przez całe życie”, wspierają włączanie kształcenia i szkolenia osób niepełnosprawnych do głównego nurtu systemu edukacji.
UE dąży do tego, aby osoby niepełnosprawne mogły decydować o swoim życiu i samodzielnie wykonywać codzienne czynności – tak samo jak osoby w pełnosprawne. Opieka i pomoc powinny być lepiej dostosowane do specyficznych potrzeb osób niepełnosprawnych. Komisja Europejska promuje niedrogie, łatwo dostępne i wysokiej jakości usługi socjalne przez konsolidację przepisów w zakresie ochrony socjalnej i integracji społecznej.
Ponadto dąży do umożliwienia osobom niepełnosprawnym życia poza zakładami opieki. Komisja Europejska finansuje badania nad rozwojem usług na szczeblu społeczności lokalnej, których potrzebują osoby niepełnosprawne do prowadzenia bezpiecznego, spokojnego i niezależnego życia.
akler