Zagadnienia do kolokwium/egzaminu 1. Relatywizm norm – przykłady 2. Typologia indywidualnego przystosowania według Merona (cele, środki) 3. Makrospołeczne przyczyny patologii w Polsce 4. Uwarunkowania bezdomności 5. Wady polskiego systemu pomocy bezdomnym ( dlaczego lepsi są Czesi i Węgrzy?) 6. Cykl przemocy w rodzinie (jaka tkwi w nim pułapka) 7. Przyczyny przemocy (sytuacja-czynniki, sprawca, ofiara) 8. System pomocy ofiarom przemocy w Polsce 9. Główne zagrożenia związane z konsumpcją narkotyków (typy-działania, nielegalne) 10. Narkomania w Polsce (okresy, ustawodawstwo) 11. Polityka redukcji szkód (przykłady działań) 12. Alkoholizm w Polsce (uwarunkowania, model, skala) 13. Sposoby ograniczania spożycia alkoholu na świecie 14. Typy samobójstw 15. Społeczno-kulturowe czynniki warunkujące samobójstwa 16. Samobójstwa a depresja 17. Problem samobójstw w Japonii (uwarunkowania, zapobieganie) 18. Metody agitacji i uzależniania stosowane przez sekty 19. Przyczyny powstania/wzrostu subkultury „szalikowców” wśród kibiców 20. Przyczyny anoreksji 21. Przestępczość w Polsce - główne tendencje 22. Statystyki przestępstw, ciemna/złota liczba, badania wiktymizacyjne 23. Polskie więziennictwo – ocena sytuacji 24. Przestępstwa gospodarcze typowe dla: socjalizmu, transformacji, kapitalizmu 25. Handel ludźmi - Afryka 26. Zapobieganie HL – model belgijski 27. Prostytucja – uregulowania prawne (argumenty zwolenników i przeciwników legalizacji, metody działania w różnych modelach) W oparciu o wiedzę z zajęć z patologii społecznych student powinien też umieć wyjaśnij, co oznaczają podane poniżej przykładowe pojęcia, które pojawiły się podczas wykładów: probacja pasywny tyran syndrom/ efekt Wertera leczenie awersyjne żarłoczność psychiczna szlachta syndrom sztokholmski metadon PARPA postawa zasadnicza/ celowościowa profilaktyka kryminalistyczna/ kryminologiczna/ karna/ penitencjarna Akademickie Stowarzyszenie Urzeczywistniania Wartości Uniwersalnych (jaka organizacja kryje się za tą nazwą) chuligani (skąd się wzięło określenie)
PROBACJA
ogólna nazwa instytucji służących resocjalizacji i prewencji kryminalnej. Opierają się one przede wszystkim na kontrolowanej wolności, pieczy nad sprawcą przestępstwa pozostającym pod dozorem kuratora, nadzorem wyspecjalizowanego organu - kuratora sądowego lub innych podmiotów, o których mowa w art. 38 kodeksu karnego wykonawczego [stowarzyszenia, fundacje, oraz organizacje i instytucje, których celem jest społeczna readaptacja skazanych]. W ramach tej pieczy powołany organ podejmuje odpowiednie działania kontrolne, ale także działania wychowawczo-resocjalizacyjne, diagnostyczne, profilaktyczne. Wolność kontrolowana - tak inaczej nazywana jest probacja, czyli system pozwalający na odbywanie kary poza więzieniem. Szacuje się, że probacja jest tańsza o połowę od kosztów wykonania kary bezwzględnego pozbawienia wolności. Upowszechnienie kar nieizolacyjnych oznacza, że więcej skazanych pozostanie w dotychczasowym środowisku, w rodzinie, w zakładzie pracy, a więc nie znajdzie się poza społeczeństwem, co gwarantuje wyższą skuteczność resocjalizacyjną kary.
PASYWNY TYRAN
Jest to osoba, która wie, że dzieje się przemoc, ale nic w tym kierunku, nie dopuszcza pewnych faktów do swojej świadomości. Często oskarża ofiarę.
EFEKT WERTERA
znaczący wzrost samobójstw spowodowany nagłośnieniem w mediach samobójstwa znanej osoby. Efekt Wertera to po prostu fakt związany z "zaraźliwością" samobójstw. Dotyczy to także małych społeczności (np. szkół) i rodzin (samobójstwo w rodzinie zwiększa prawdopodobieństwo tego, że kolejna osoba popełni samobojstwo).
Efekt Wertera związany jest z konformizmem informacyjnym.
LECZENIE AWERSYJNE
Przez wiele lat, w lecznictwie odwykowym w Polsce, powszechną a często jedyną "metodą", było "leczenie uczulające" lub "leczenie awersyjne" polegające na wymuszaniu abstynencji poprzez podawanie pacjentom disulfiramu w formie doustnej (Anticol, Antabus) lub w formie implantu (Esperal, Disulfiram).
ŻARŁOCZNOŚĆ PSYCHICZNA
Bulimia (gr. βουλῑμια, łac. būlīmia nervosa) - żarłoczność psychiczna, chorobliwe objadanie się.
• brak bliskiej osoby, z czym chory nie potrafi sobie poradzić
• brak samoakceptacji
• konflikty rodzinne
• zaburzenia mechanizmów samoregulacji i samokontroli
• uszkodzenie ośrodka sytości w mózgu
• emocjonalne zaniedbanie dziecka w dzieciństwie
• brak akceptacji przez grupę rówieśniczą (wiążący się często ze zmianą środowiska)
Badania przeprowadzone w 2003 roku ujawniły powiązanie powstawania bulimii z miejscem 10p chromosomu. Ten dowód popiera tezę, że podatność na rozwinięcie zaburzeń w odżywianiu jest silnie powiązana z czynnikami genetycznymi[1]. Predyspozycje rodzinne występują, gdy członkowie rodziny cierpieli na otyłość i zaburzenia depresyjne.
Schorzenie to należy odróżnić od zaburzeń związanych z objadaniem się. Chorzy na bulimię, choć zdają sobie sprawę z utraty kontroli nad własnym zachowaniem związanym z odżywianiem się, przejadają się bardzo często, a następnie stosują sposoby kontrolowania wagi ciała, które mogą być niebezpieczne dla zdrowia.
Jest to choroba o podłożu psychicznym, a chorzy na nią zwykle czują się głodni nawet bezpośrednio po jedzeniu. Czasami po wymiotach odczuwają tak wielką ulgę, że przejadają się po to by ponownie je wywołać. Większość pacjentów dotkniętych bulimią to kobiety. Dzielą one dni na "dobre", gdy nie odczuwają przymusu objadania się, i "złe" kiedy nie mogą powstrzymać łaknienia. Są świadome tego, że niepokój, nuda, stres i uczucie przykrości mogą wyzwalać okresy obżarstwa.
Bulimia bardzo często dotyka osoby, które nie akceptują swojego wyglądu, wagi, nie czują się dobrze w swoim ciele i pragną za wszelką cenę polepszyć swoje samopoczucie. Według Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego, pracującego nad uściśleniem kryteriów rozpoznawania bulimii, występuje ona od 4 do 6 razy częściej niż anoreksja.
SYNDROM SZTOKHOLMSKI
stan psychiczny, który pojawia się u ofiar porwania lub u zakładników, wyrażający się odczuwaniem sympatii i solidarności z osobami je przetrzymującymi. Może osiągnąć taki stopień, że osoby więzione pomagają swoim prześladowcom w osiągnięciu ich celów lub w ucieczce przed policją.
Syndrom ten jest skutkiem psychologicznych reakcji na silny stres oraz rezultatem podejmowanych przez porwanych prób zwrócenia się do prześladowców i wywołania u nich współczucia.
Nazwa syndromu wiąże się z napadem na Kreditbanken w Norrmalmstorg, dzielnicy Sztokholmu, podczas którego napastnicy przez kilka dni (między 23 a 28 sierpnia 1973) przetrzymywali zakładników. Po złapaniu napastników i uwolnieniu przetrzymywanych przez nich osób, te ostatnie broniły przestępców pomimo sześciodniowego uwięzienia. W czasie przesłuchań odmawiały współpracy z policją. Termin został użyty przez szwedzkiego kryminologa i psychologa, Nilsa Bejerota, który współpracował z policją podczas tego napadu i który przedstawił swoje obserwacje dziennikarzom. Termin wkrótce przyjął się wśród psychologów na całym świecie.
Inne opisane przypadki syndromu sztokholmskiego dotyczą zakładników uprowadzonych samolotów oraz porwanych osób. Najbardziej znany przypadek dotyczy Patty Hearst, wnuczki amerykańskiego wydawcy Williama Randolpha Hearsta, która została uprowadzona 4 lutego 1974 przez wyznającą utopijne koncepcje socjalne grupę Symbionese Liberation Army. Porwana przyłączyła się do grupy i uczestniczyła m.in. w napadzie na bank. Została aresztowana w 1975 i rok później skazana za współpracę z terrorystami, wyrok zmniejszono później do 7 lat, w końcu zastosowano wobec niej prawo łaski.
METADON
opioidowy lek przeciwbólowy, pochodna difenylopropylaminy. Działanie przeciwbólowe metadonu jest zbliżone, ale kilkukrotnie silniejsze od morfiny. Mimo że budowa metadonu znacznie się różni od innych opioidowych leków przeciwbólowych również oddziałuje na receptory opioidowe. Metadon jest najprostszym chemicznie, znanym lekiem opioidowym.
Podawany jest doustnie, sprzedawany w formie syropu. Używany jest w formie chlorowodorku. Efekt przeciwbólowy utrzymuje się około 4-8 godzin. Metadon metabolizowany jest w wątrobie, charakteryzuje się czasem połowiczej eliminacji wynoszącym 20-35 godzin. Czas ten może być jednak znacznie wydłużony w pewnych przypadkach wynosząc 100, 130, a nawet 190 godzin. Względnie długi czas działania leku wykorzystano w programach leczenia zespołu abstynencji u osób uzależnionych od opioidów (głównie heroiny) oraz w programach substytucyjnych(substytucja).
PARPA – PAŃSTWOWA AGENCJA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH
Postawa zasadnicza to bezpośrednia, spontaniczna akceptacja bądź negacja pewnej reguły, odnoszącej się do wyobrażonego lub rzeczywistego zachowania. Natomiast postawa celowościowa to postawa, w przypadku której akceptacja lub negacja wyobrażonego lub rzeczywistego zachowania zależy od specyficznego rozważenia kalkulacji różnych możliwych wariantów zachowania oraz od oceny ich skutków[1].
Profilaktyka kryminalistyczna to zespół metod i środków mających na celu uniemożliwienie albo utrudnienie dokonania przestępstwa. W metodach profilatyki kryminalistycznej dominują elementy obiektywne, sprowadzające się przede wszystkim do fizycznego przeciwdziałania zamiarowi realizacji akcji przestępczej. Przykładem może być: zabezpieczenie obiektów przed włamaniem, bankomatów i innych papierów wartościowych przed fałszerstwem, obserwacja osób podejrzanych, wzmocnienie patroli w godzinach wieczornych, nocnych itp. Profilaktyka kryminalistyczna obejmuje bezpośrednie działanie zarówno organów ścigania...
Kaaroollcia