2005_05___dzieje_zlotego_zaglowiec.pdf

Monety kolekcjonerskie

Narodowy Bank Polski

Monety

kolekcjonerskie

nomina¸ 10 z¸

metal 925/1000 Ag

stempel lustrzany

ærednica 32,00 mm

masa

nomina¸

2 z¸

metal

stop CuAl5Zn5Sn1

stempel

zwyk¸y

ærednica

27,00 mm

14,14 g

masa

8,15 g

wielkoæ emisji (nak¸ad)

61.000 szt.

wielkoæ emisji (nak¸ad)

950.000 szt.

Awers: U gry: z prawej strony wizerunek or¸a ustalony dla

god¸a Rzeczypospolitej Polskiej, z lewej strony p¸kolem napis:

RZECZPOSPOLITA / POLSKA. Poniýej z lewej strony wizerunek

awersu monety 5 z¸ z 1936 r., z prawej strony wizerunek

ýaglowca ãDar PomorzaÓ. Poniýej ýaglowca oznaczenie roku

emisji: 2005. U do¸u napis: 10 Zü. Pod lew ¸ap or¸a znak

mennicy: .

Awers: Wizerunek or¸a ustalony dla god¸a Rzeczypospolitej Polskiej,

po bokach or¸a oznaczenie roku emisji: 20-05, pod or¸em napis: Zü 2 Zü,

w otoku napis: RZECZPOSPOLITA POLSKA, poprzedzony oraz zakoÄczony

szeæcioma pere¸kami. Pod lew ¸ap or¸a znak mennicy: .

Ð w

Rewers: Na tle ozdobnego reliefu wizerunek rewersu monety

2 z¸ z 1936 r. z ýaglowcem. U do¸u z lewej strony p¸kolem

napis: DZIEJE ZüOTEGO.

Rewers: Wizerunek rewersu monety 5 z¸ z 1936 r. z ýaglowcem.

Na tle ozdobnego reliefu fragment stylizowanej rýy wiatrw

i trzy gwiazdy. U do¸u, z lewej strony p¸kolem napis: DZIEJE

ZüOTEGO.

Na boku: Oæmiokrotnie powtrzony napis: NBP, co drugi

odwrcony o 180 stopni, rozdzielony gwiazdkami.

Projektant awersu: Ewa Tyc-KarpiÄska

Projektant rewersu: Andrzej Nowakowski

Na boku napis: 75-LECIE CHRZTU ãDARU POMORZAÓ,

rozdzielony gwiazdk.

Projektant monety: Andrzej Nowakowski

Monety zosta¸y wyprodukowane w Mennicy PaÄstwowej SA

w Warszawie.

Ð DZIEJE ZüOTEGO Ð

ûaglowiec

Sk¸ad i druk: Drukarnia NBP

Monety kolekcjonerskie

W dniu 27 kwietnia 2005 r. Narodowy Bank Polski

wprowadza do obiegu monety kolekcjonerskie z serii

ãDzieje z¸otegoÓ o nomina¸ach:

zas¸uguj monety srebrne. Spoærd nich wyrýniaj

si« dwie ãmonety morskieÓ. Maj nomina¸y 5 z¸otych

i 2 z¸ote i prezentuj ãDar PomorzaÓ. Dlaczego

w¸aænie ãDar PomorzaÓ?

Monety, ktre zosta¸y wyemitowane w 1936 roku,

wed¸ug projektu znanego medaliera Mennicy War-

szawskiej, J. Aumillera, trzeba zaliczy do bardzo

udanych z artystycznego punktu widzenia. Ich

wartoæ kruszcowa by¸a jednak doæ skromna. Z¸oty

po dewaluacji w 1927 roku zawiera¸ mniej z¸ota,

a w monetach obiegowych by¸o mniej srebra.

Po zmianach wprowadzonych w latach 1927 i 1932

iloæ srebra w monetach zmniejszy¸a si« do 44%

pierwotnej zawartoæci z 1924 roku. Jednak ich si¸a

nabywcza by¸a bardzo duýa. Deflacja w okresie

wielkiego kryzysu w pierwszej po¸owie lat trzydzie-

stych wyranie wzmocni¸a wartoæ wczesnego

z¸otego. ãDar PomorzaÓ o nominale 2 z¸ by¸by dziæ

odpowiednikiem aý 15 z¸. Stosownie wi«ksza by¸aby

wartoæ pi«cioz¸otwki z ýaglowcem (37,50 z¸otych

obecnie).

¥ 10 z¸ Ð wykonan stemplem lustrzanym w srebrze,

¥ 2 z¸ Ð wykonan stemplem zwyk¸ym w stopie

CuAl5Zn5Sn1, zwanym Nordic Gold.

Polska, odrodzona po pierwszej wojnie æwiatowej,

mia¸a co prawda dost«p do morza, ale nasza granica

morska ogranicza¸a si« do 140 kilometrw. Rol«

ãokna na æwiatÓ mg¸ wwczas odgrywa tylko

GdaÄsk. Jednak na mocy traktatu wersalskiego

GdaÄsk uzyska¸ status Wolnego Miasta i wkrtce

okaza¸o si«, ýe Polska ma wysoce utrudniony dost«p

do us¸ug portu gdaÄskiego. Podj«to bardzo æmia¸

decyzj« o budowie portu w Gdyni. Ta ma¸a wieæ

rybacka, ktr na pocztku lat dwudziestych

zamieszkiwa¸o tylko 1300 osb, szybko przekszta¸ci¸a

si« w duýy oærodek portowy, jeden z najwi«kszych

w Europie. W 1936 roku liczba mieszkaÄcw Gdyni

przekroczy¸a juý 83 tysice. Od rozpocz«cia budowy

portu min«¸o 15 lat. Ten w¸aænie jubileusz uczczono

w 1936 roku emisj srebrnych monet z ãDarem

PomorzaÓ.

W 2004 roku, dok¸adnie rok temu, zosta¸a zapoczt-

kowana emisja monet kolekcjonerskich z serii ãDzieje

z¸otegoÓ. Obecnie Narodowy Bank Polski wprowadza

do obiegu nast«pne monety z tej serii, reprezentujce

kolejny etap historii monetarnej Polski i funkcjono-

wania z¸otego.

Trudnoæci gospodarcze w 1924 roku, a potem 1925

roku, za¸ama¸y kurs z¸otego. Dopiero poprawa sytu-

acji budýetowej i w bilansie p¸atniczym, wynikajca

z lepszej koniunktury, umoýliwi¸a stabilizacj« pozycji

polskiego pienidza. W padzierniku 1927 roku zo-

sta¸a dokonana ustawowa zmiana parytetu z¸otego,

respektujca rynkowe notowania polskiej waluty.

Obniýono ambitny parytet z 0,2903 grama z¸ota

do 0,1688 grama z¸ota, co oznacza¸o dewaluacj«

o 42%. Dalsz stabilizacj« i wymienialnoæ polskiej

waluty wspar¸a dwudziestoletnia poýyczka mi«dzy-

narodowa. Parytet z¸otego nie zmienia¸ si« juý do wy-

buchu wojny w 1939 roku.

Obie monety przesz¸y juý do historii, podobnie jak

ãDar PomorzaÓ. Fregata zosta¸a internowana w 1939

roku i sp«dzi¸a ca¸ drug wojn« æwiatow w Szwe-

cji. Potem przez d¸ugi okres s¸uýy¸a m¸odym polskim

ýeglarzom. W latach 1972 i 1980 wygrywa¸a presti-

ýowe regaty Operacja ûagiel. Od 1982 roku stacjonu-

je w Gdyni, kontynuujc sw morsk s¸uýb« jako

obiekt muzealny.

Ta trjmasztowa ãbia¸a fregataÓ przez oko¸o 50 lat

by¸a statkiem szkolnym Polskiej Marynarki Handlo-

wej dla 150 praktykantw kaýdorazowo zabieranych

na jej pok¸ad. Jej historia jest wyjtkowo bogata.

Ta trjmasztowa ãbia¸a fregataÓ by¸a ãkolebk nawi-

gatorwÓ. W czasie swej wieloletniej s¸uýby

nauczy¸a ýycia na morzu ponad 13 tysi«cy marynarzy.

ûaglowiec zbudowano w 1909 roku w stoczni Blohm

und Voss w Hamburgu i nadano mu imi« ãPrinzess

Eitel FriedrichÓ. W 1920 roku ýaglowiec zosta¸

przekazany Francji w ramach reparacji wojennych

od Niemiec. Pod now nazw ãColbertÓ mia¸ s¸uýy

jako francuski statek szkolny. Jednak w 1927 roku

fregata znalaz¸a si« w posiadaniu barona M. A.

de Foreste, jako rekompensata za jego utracony

w czasie wojny jacht, podobno niezwykle luksuso-

wy. W 1929 roku od barona jacht odkupi¸a Polska

dzi«ki sk¸adkom zebranym od obywateli Pomorza.

Ich godn szacunku ofiarnoæ nagrodzono kolejnym,

nowym imieniem fregaty. Rozg¸os ãDarowi

PomorzaÓ przynis¸ rejs dooko¸a æwiata w latach

1934-1935, a potem op¸yni«cie przyldka Horn

w 1937 roku.

Gospodarka polska rozwija¸a si« pomyælnie do 1929 roku.

Potem przyszed¸ okres wielkiego kryzysu, ktry trwa¸

do 1935 roku. Produkcja obniýy¸a si« o ponad 20%.

G¸«boki spadek popytu konsumpcyjnego i inwestycyjnego

spowodowa¸ drastyczne obniýki cen. Katastrofalna

deflacja wynosi¸a od 40% do 67%. Mimo powaýnych

trudnoæci z rwnowaýeniem bilansu p¸atniczego do

1936 roku utrzymywano swobod« obrotw z zagranic.

W koÄcu zdecydowano si« na zaostrzenie polityki

i wprowadzenie ograniczeÄ dewizowych. Dzi«ki regla-

mentacji uda¸o si« obroni kruch rwnowag« p¸atnicz

oraz z¸otego do wybuchu drugiej wojny æwiatowej.

ãDar PomorzaÓ jest bezspornie uwaýany za jeden

z najpi«kniejszych ýaglowcw w æwiecie, a przedwo-

jenne srebrne monety z ãbia¸ fregatÓ bez wtpienia

naleý do naj¸adniejszych polskich monet, stanowic

ozdob« kolekcji numizmatycznych.

dr Grzegorz Wjtowicz,

Narodowy Bank Polski

Z monet emitowanych w koÄcu okresu mi«dzywojen-

nego, juý po wielkim kryzysie, na szczegln uwag«

Wszystkie monety kolekcjonerskie s prawnym ærodkiem

p¸atniczym w Polsce.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: