Instrukcja nt. wymiany danych DNA oraz praktyki - INTERPOL.pdf

(274 KB) Pobierz
Microsoft Word - DNA Handbook Polish - Web.doc
1
Instrukcja nt. wymiany danych DNA oraz praktyki
Zalecenia Grupy Ekspertw Interpolu ds. Monitorowania
DNA
Przedmowa Sekretarza Generalnego Interpolu
Poniższa instrukcja jest oficjalną publikacją Sekretariatu Generalnego
Interpolu. Została ona opracowana w odpowiedzi na liczne zapytania krajw
członkowskich Interpolu dotyczące możliwości wspomagania dochodzeń przy
wykorzystaniu techniki DNA. Instrukcja powinna stanowić materiał odniesienia w
sytuacjach, gdzie stosuje się metody badań DNA do zwalczania przestępczości w
kraju i za granicą.
Podczas redagowania instrukcji głwne źrdło odniesienia stanowił
áRaport końcowy Grupy Roboczej Interpolu na temat profilowania DNAÑ -
zaprezentowany po raz pierwszy w trakcie XXVII Konferencji Regionalnej
Interpolu w maju 1998 r.
Zalecenia zawarte w poniższej publikacji, sformułowane przez członkw
Grupy Roboczej ds. Monitorowania DNA, mają na celu rozpowszechnienie
wykorzystania standardowych metod profilowania DNA do wsparcia dochodzeń
kryminalnych. Profilowanie DNA powinno stanowić niezbędne uzupełnienie
tradycyjnych metod wykorzystywanych w tym celu.
Głwną intencją autorw było zachęcenie policji i instytucji świadczących
usługi kryminalistyczne do kompleksowego i skutecznego stosowania
profilowania DNA, zarwno na szczeblu krajowym, jak i międzynarodowym.
Instrukcja zawiera szereg zaleceń odnoszących się do praktycznego zastosowania
wynikw profilowania w dochodzeniach kryminalistycznych oraz ułatwienia
wymiany danych DNA w ramach tworzonych baz danych.
Aby zwiększyć optymalnie korzyści płynące z zastosowania wynikw
profilowania DNA, należy zdefiniować światowe standardy profilowania, a także
zagadnienia związane z zapewnieniem jakości, funkcjonowaniem baz danych i
szkoleniem. Wprowadzenie norm jest rwnie istotne jak przestrzeganie zasad
akredytacyjnych, czy też przeprowadzanie auditw krajowych i zagranicznych.
Ujednolicenie metod znacznie ułatwi skuteczną wymianę wynikw
profilowania DNA, służących do zwalczania przestępczości poprzez stworzenie
możliwości połączenia strategii oraz rozpoznania nowych zjawisk o charakterze
kryminalnym. Działania tego typu mają doprowadzić do skuteczniejszego
zarządzania policją i oszczędności w zasobach ludzkich, materialnych i
finansowych.
W instrukcji udało się zgromadzić doświadczenia rżnych krajw,
zarwno Federalnego Biura Śledczego w Stanach Zjednoczonych, jak i FSS w
Wielkiej Brytanii, czy też policji Victoria w Australii.
Kończąc, zwracam się do wszystkich z prośbą o nadsyłanie ewentualnych
spostrzeżeń i uzupełnień do tej publikacji; wszelkie merytoryczne uwagi będą
uwzględnione w następnej wersji instrukcji.
Ronald K. Noble
2
1.
Autorzy
Mark Branchflower Î ICPO Interpol, Francja
Lyn Fereday Î Forensic Science Service, Wlk. Brytania
David Gidley Î Victoria Forensic Science Centre, Australia
Paul Hodgson Î National Crime Faculty, Wlk. Brytania
Anne Leriche Î National Institute of Criminalistics, Belgia
Reidar Nilsen Î National Criminal Investigation Services, Norwegia
Anne Paleologue Î Scientific Laboratory of the Police, Francja
Richard Scheithauer Î Institute of Legal Medicine, Austria
Werner Schuller Î ICPO Interpol, Francja
Jenifer Smith Î FBI Laboratory, USA
2. Źrdła odniesienia
Celem publikacji było opracowanie zaleceń do międzynarodowego
wykorzystania w następujących dziedzinach:
ściganie przestępstw i zdarzeń
- screening operacyjny;
- identyfikacja ofiar;
- osoby zaginione.
ustalenie protokołw badawczych DNA
- kompatybilność;
- wytyczne odnośnie zapewniania jakości;
- zastosowanie zewnętrznych testw biegłości.
bazy danych
-
wymiana danych i porwnywanie profili;
-
ochrona danych osobowych.
szkolenie
świadomość oglna
- uwzględnienie aspektw społecznych i etycznych, w
szczeglności odnoszących się do obszarw niekodujących molekuły DNA
- podstawy naukowe
- miejsce zdarzenia
- podstawy prawne
zapewnienie pomocy i wsparcia krajom, ktre znajdują się na
początkującym etapie badań DNA
poszerzenie wspłpracy z organami ścigania oraz wiodącymi
organizacjami światowymi zajmujących się badaniem profili DNA
3.
Informacje oglne
Grupa Ekspertw ds. Monitorowania DNA (DNA MEG) działająca w
ramach Interpolu powstała w miejsce Europejskiej Grupy Roboczej ds.
Profilowania DNA Interpolu. Będąc największą i najbardziej prestiżową
międzynarodową organizacją policyjną na świecie, Interpol uznaje wartość
profilowania DNA oraz jego mocy dowodowej za nowe narzędzie wspierające
dochodzenia. Zgromadzenie Generalne podczas konferencji w Kairze w
3
październiku 1998 r. (67 sesja), zalecił, by Europejska Grupa Robocza zbadała
możliwości wykorzystania technologii DNA w dochodzeniach kryminalnych.
Europejska Grupa Robocza ds. Profilowania DNA została powołana w
1996 r. i stanowi ona dla ekspertw forum wymiany informacji w zakresie
opracowania wytycznych i zaleceń służących do rozpowszechnienia metod badań
genetycznych w Europie.
Opierając się na doświadczeniu państw od lat rutynowo stosujących
profilowanie DNA w dochodzeniach kryminalnych oraz uwzględniając prace już
podjęte przez inne organizacje takie jak ENFSI, EDNAP i grupę roboczą ds.
wspłpracy z policją UE, grupa założona w ramach Interpolu zajęła się
następującymi aspektami profilowania DNA:
techniczne i naukowe wymogi odnośnie stosowania metod badania
DNA;
zasady pobierania materiału porwnawczego DNA i zabezpieczania
materiału dowodowego;
bazy danych DNA;
kategorie przestępcw;
kontrola jakości i akredytacja;
aspekty prawne;
promocja i marketing.
Raport końcowy grupy interpolowskiej został zatwierdzony podczas
XXVII Regionalnej Konferencji ICPO w Dubrowniku (13-15 maja 1998 r.), a
następnie przedłożony na 67 Sesji Zgromadzenia Generalnego.
Grupa robocza pracowała głwnie w oparciu o badania przeprowadzone w
Wielkiej Brytanii oraz doświadczenia holenderskie. Wnioski i rekomendacje
zawarte w raporcie końcowym były następujące:
kraje członkowskie powinny stosować technikę profilowania DNA jako
narzędzie w dochodzeniach kryminalnych, a także dążyć do utworzenia
krajowych baz danych DNA z uwzględnieniem wytycznych opracowanych przez
grupę oraz zestawu układw badawczych (loci) zalecanych przez GR DNA
działającą w ramach ENFSI;
bazy danych DNA osb i śladw powinny być wszechstronne, by
zapewnić jak największą efektywność dochodzeniową i badawczą;
poszczeglne kraje powinny przestrzegać europejskich standardw
odnośnie pobierania materiału porwnawczego, zabezpieczania materiałw
dowodowych oraz ich przechowywania (zgodnie z propozycjami GR ENFSI
áKryminalistyczne miejsca zdarzeniaÑ);
poszczeglne kraje powinny zrewidować strategie badania miejsca
zdarzenia w świetle nowych doświadczeń i możliwości, jakie zapewnia analiza
DNA;
instytucje i organy zaangażowane w obieg materiałw dowodowych (do
profilowania DNA) takie jak: policja, laboratorium kryminalistyczne, prokuratura,
powinny wprowadzić system zapewnienia jakości, akredytowany przez
Państwową Radę Akredytacyjną;
4
wymiana profili DNA między poszczeglnymi krajami powinna
odbywać się przez łącza interpolowskie z uwzględnieniem prawodawstwa
krajowego;
kraje powinny opracować efektywną i dynamiczną krajową strategię
marketingową, służącą do zapewnienia ciągłości pozytywnych wynikw
osiąganych za pomocą bazy danych DNA;
dalszy rozwj w tej dziedzinie powinien być monitorowany w rwnych
odstępach czasu przez grupę ekspertw powołaną w ramach Europejskiej
Konferencji Regionalnej; grupa powinna składać się zarwno z ekspertw, jak i
przedstawicieli organw ścigania; do jej zadań będzie należało przedstawianie
aktualnego stanu badań na odbywającej się co dwa lata Europejskiej Konferencji
Regionalnej;
należy zorganizować międzynarodową konferencję użytkownikw DNA
pod patronatem Interpolu; konferencja taka powinna się odbyć po upływie
jednego roku od momentu opublikowania tego raportu;
działania podjęte przez Europejską Grupę Roboczą Interpolu nt. DNA
powinny być przedstawione na Zgromadzeniu Generalnym wszystkim krajom
członkowskim; należy zachęcać pozostałe regiony w drodze rozporządzenia
Zgromadzenia Generalnego, by przystąpiły do procesu standaryzacji profilowania
DNA;
Raport Końcowy powinien trafić do jak najszerszego grona placwek
naukowych, organw ścigania oraz pozostałych organizacji, ktre mogłyby
skorzystać z profilowania DNA.
4.
Historia
W trakcie 25. Europejskiej Regionalnej Konferencji Interpolu (Warszawa,
29-31 maja 1996 r.) uchwalono powołanie Europejskiej Grupy Roboczej Interpolu
nt. Profilowania DNA w celu promowania dobrej praktyki profilowania DNA
oraz wykorzystywania tej metody badawczej w Europie. W związku z
powyższym, Komisja Europejska Interpolu postanowiła utworzyć taką grupę
ekspertw w trakcie XV Konferencji (5 listopada 1996 r.).
W oficjalnym piśmie Sekretariatu Generalnego z dn. 25 listopada 1996 r.
(nr 43-DNA/ELB/Nov/96) powołano Grupę Roboczą, składającą się z ekspertw
z Belgii, Czech, Niemiec, Węgier, Włoch, Holandii, Norwegii, Słowacji,
Hiszpanii i Wielkiej Brytanii oraz dwch obserwatorw z Sekretariatu
Generalnego. Kolejne spotkania grupy roboczej odbyły się w dn. 27-28 stycznia
1997 r., 5-6 czerwca 1997 r., 27-28 października 1997 r. i 29-30 stycznia 1998 r.
w Lyonie.
W wyniku oglnych dyskusji zostały wysunięte następujące wnioski:
profile DNA stanowią istotne narzędzie w identyfikacji przestępcw i
postępowaniu sądowym;
Grupa Robocza powinna zachęcać wszystkie kraje europejskie do
wprowadzenia technologii DNA;
Grupa Robocza określi w pźniejszym terminie możliwy tryb udzielania
wsparcia krajom wprowadzającym technologię DNA;
należy zwrcić odpowiednią uwagę na zagadnienia kontroli jakości i
procedury akredytacyjne.
5
Grupa Robocza uznaje rwnież, że profilowanie DNA ma ogromny wpływ
na dochodzenia kryminalne poprzez:
powiązanie między zdarzeniami;
powiązanie typu podejrzany Î miejsce zdarzenia.
W celu wzmocnienia międzynarodowej wspłpracy należy zainicjować
wymianę profili DNA w Europie; możliwości takie zbada Grupa Robocza.
Wysunięto dwie możliwe opcje:
jedna centralna baza danych tylko z profilami DNA;
krajowe bazy danych (profile, informacje nt. sprawy) z możliwością
wymiany profili korzystając z zaplecza technologicznego Interpolu.
Zalecenia odnośnie do zakładania baz danych zostały oparte na
doświadczeniach brytyjskich. Standaryzacja technologii DNA (tj. wymogi
odnośnie analizy DNA, wybr układw badawczych - loci, metody pobierania
materiału porwnawczego, zabezpieczania materiału dowodowego) powinna
pokrywać się z działaniami już podjętymi w innych grupach, np. EDNAP, ENFSI,
aby uniknąć powtrzeń i uprościć procedury administracyjne.
Oprcz zagadnień prawnych związanych z przesyłaniem profili DNA,
omwiono rwnież metody promocji i marketingu DNA, zwłaszcza w kręgach
organw ścigania oraz szerszego grona.
W trakcie kolejnych spotkań grupy roboczej omawiano następujące
tematy: zasady tworzenia baz danych, kategorie przestępcw, ktrych profile są
włączane do bazy danych, kontrola jakości i akredytacja, aspekty prawne
profilowania DNA oraz wymiany profili, przygotowanie raportu. W dyskusjach i
konsultacjach aktywnie uczestniczyli eksperci z grupy roboczej ENFSI áDNAÑ,
EDNAP, grupy roboczej ENFSI áKryminalistyczne miejsca zdarzeniaÑ oraz grupy
roboczej áKontrola JakościÑ. Zalecenia tych grup roboczych uwzględniono w
raporcie końcowym.
Raport Końcowy Grupy Roboczej, podpisany i zatwierdzony w trakcie 27
Europejskiej Konferencji Regionalnej, zalecał utworzenie Grupy Ekspertw, do
ktrych należało:
okresowy przegląd dynamicznie rozwijających się technik analitycznych
DNA oraz prezentacja tych informacji na konferencjach regionalnych
odbywających się co dwa lata;
organizowanie (pod patronatem Interpolu) międzynarodowej,
multidyscyplinarnej konferencji DNA, obejmującej udział ekspertw
kryminalistyki, prawnikw oraz ekspertw policyjnych. Pierwsza z tych
konferencji została zaplanowana na koniec 1999 r.
Raport Końcowy Europejskiej Grupy Roboczej Interpolu dot. DNA został
omwiony podczas 67. sesji Zgromadzenia Generalnego w Kairze (22-27
października 1998 r.). W wyniku propozycji, by uwzględniać doświadczenia
rżnych państw w zakresie wykorzystywania DNA w dochodzeniach
kryminalnych i uzyskania światowej harmonizacji, uzgodniono, by w pracach
grupy uczestniczyli przedstawiciele z wszystkich kontynentw.
Podczas II Konferencji Grupy Ekspertw (DNA MEG) w Lyonie w dn.
21-22 stycznia 1999 r. postanowiono zaprosić przedstawicieli Argentyny,
Zgłoś jeśli naruszono regulamin