Uwarunkowania dojrzewania:
1. Czynniki genetyczne – wysoko indywidualne
2. Dojrzałość somatyczna (bezpłciowa) – odpowiednia masa ciała
3. Czynniki hormonalne
4. Czynniki środowiskowe
Fazy dojrzewania:
· Faza nadnerczowa (prepubertalna) – 6-8 r.ż.
· Faza dojrzewania właściwego – 11-16 r.ż.
· Faza dorastania
Rodzaj przemian:
· Rozwój cech płciowych
· Skok pokwitaniowy
· Zmiany w narządach wewnętrznych
· Rozwój seksualny
Dojrzewanie płciowe u chłopców:
· Ok.10-13,5 r.ż. – wzrost jąder, wzrost i zmiana koloru moszny
· Rok później – wzrost prącia, pęcherzyków nasiennych, gruczołu krokowego
· Pierwsze erekcje, a 2 lata po rozpoczęciu dojrzewania pierwsze polucje
· 10-15 r.ż. – owłosienie łonowe i górnej wargi
· 2 lata później – owłosienie pachowe, później kończyn i klatki piersiowej
· Rozrostowi narządów płciowych u chłopców towarzyszy wysoka gotowość fizjologiczna do przeżywania wrażeń seksualnych (erotyzacja układu nerwowego)
Dojrzewanie płciowe u dziewczynek:
· Pojawienie się wydzieliny z pochwy (nie zawsze dostrzegalne)
· 8-13 r.ż. powiększenie się gruczołów piersiowych (do stadium pączka piersiowego)
· 9,5-13 r.ż. pierwsza miesiączka (rok po szczycie skoku pokwitaniowego)
· Pół roku po wzroście piersi – rozwój owłosienia łonowego
· 2 lata później – owłosienie pachowe
· Macica – pogrubienie mięśniówki, zmiana proporcji
· Wydłużenie jajowodów
· Pochwa – poszerzenie i pogrubienie, zmiana odczynu pochwy
· Obniżenie sromu, powiększenie łechtaczki
Skok pokwitaniowy:
1. Skok wysokości ciała – okres chudości
2. Skok masy ciała – okres nabierania tuszy (0,5 roku po szczycie przyrostu wysokości)
Zmiany w narządach u układach:
· Trądzik młodzieńczy – wzmocniona aktywność gruczołów łojowych
· Dysharmonia układu współczulnego – wzmożone wydzielanie potu, marmurkowatość skóry, zaburzenia czynnościowe układu pokarmowego
· Wzrost pojemności płuc, wymiarów i masy serca i pojemności tlenowej krwi (podczas skoku masy ciała!)
· Zwolnienie tętna i wzrost ciśnienia, zmniejszenie częstotliwości oddechów
kate21_87