Anatomia człowieka, której przedmiot badań stanowi organizm zdrowy, jest zwana anatomią prawidłową, w przeciwieństwie do anatomii patologicznej (patomorfologia
Obraz stosunków anatomicznych widziany okiem „nieuzbrojonym” odtwarza anatomia makroskopowa, w odróżnieniu od anatomii mikroskopowej, badającej budowę organizmu za pomocą mikroskopu (histologia, cytologia
Cytologia,- inaczej biologia komórki (z gr. kytos i logos) – nauka o budowie wewnętrznej i funkcji podstawowej jednostki budulcowej organizmów żywych jaką jest komórka. Każdy organizm roślinny i zwierzęcy składa się z komórek. Istnieją organizmy zbudowane z jednej tylko komórki - jednokomórkowce i organizmy składające się z wielkiej liczby komórek - wielokomórkowce (tkankowce).
Cytologia jest blisko związana z nauką o tkankach – histologią.
Cytologia zajmuje się organellami komórkowymi: jądrem, mitochondrium, wakuolami, retikulum endoplazmatycznym i innymi.
Histologia (z gr. histos - utkanie) - nauka o rozwoju, budowie i funkcjach tkanek. Nauka o chorobach tkanek nosi nazwę histopatologia.
W rzeczywistości zakres zainteresowań histologii bywa traktowany szerzej, poza histologią ogólną obejmuje też histologię szczegółową (anatomię mikroskopową) - naukę o mikroskopowej budowie narządów oraz cytologię i embriologię.
Embriologia - nauka zajmująca się rozwojem zarodkowym organizmów zwierzęcych (w tym człowieka) i roślinnych. Zajmuje się procesem rozwojowym charakterystycznym dla zwierząt i roślin wielokomórkowych, rozmnażających się płciowo, obejmującym okres od zapłodnienia do opuszczenia osłonek jajowych (w przypadku zwierząt jajorodnych) lub organizmu matki w czasie porodu (w przypadku zwierząt żyworodnych) lub wytworzenia nasion u roślin. Embriologia jest jednym z pośrednich dowodów teorii ewolucji.
Fizjologia człowieka - nauka zajmująca się procesami życiowymi organizmu ludzkiego (czynności i funkcje jego komórek, tkanek i narządów oraz prawami, które tymi funkcjami rządzą).
Podstawowym pojęciem fizjologii jest homeostaza - równowaga fizykochemiczna w organizmie umożliwiająca jego funkcjonowanie. Wszystkie komórki i narządy współdziałają w celu jej utrzymania.
W swych badaniach opiera się na fizyce, chemii, biologii, a także współpracuje z cytologią, anatomią, biofizyką, biochemią, elektroniką i wieloma innymi. Poszczególne działy fizjologii są również podstawą nauk klinicznych. Na przykład na fizjologii układu dokrewnego opiera się endokrynologia, a na fizjologii układu krążenia - kardiologia.
PATOLOGIA- to nauka zajmująca się ogółem zagadnień związanych z chorobami organizmów żywych. Zajmuje się badaniami przyczyn, mechanizmów (patogeneza) i skutków chorób.
KOMÓRKA - to podstawowy element każdego organizmu,zdolny do oddychania,odżywiania,rozmnażania,wzrostu.
Wielkość i kształt komórek są różne.Każda komórka jest zbudowana z 2 składników - ściany komórkowej i protoplastu.
Protoplast jest żywą częścią komórki, w jej skład wchodzą:-jądro komórkowe-mitochondria-plastydy i inne elementy
CYTOPLAZMA - to główna część protoplastu.
Jest to ciągliwa, lepka, elastyczna, galaretowata masa będąca w ciągłym ruchu.
Jest to twór przeźroczysty, koloidalny o konsystencji galarety lub gęstego płynu i przez cytoplazmę przechodzi układ błon tworzących poprzedzielane obszary.
Ten układ nosi nazwę systemu wakuolarnego.
Podstawową masę tego systemu stanowi siateczka śródplazmatyczna o bardzo złożonej budowie.
Oprócz siateczki w cytoplazmie znajdują się organella komórkowe stałe, a są to:
-mitochondrium,
-strefa Golgiego,
- rybosomy,
-lizosomy,
-wakuole,
-centrosomy.
Cytoplazma zbudowana jest zarówno z pierwiastków nieorganicznych jak i związków organicznych: i skład jest:
-80% woda,
-10-20% białka,
-2-3% cukry,
- 1% składniki nieorganiczne.
Wyróżnia się 3 rodzaje ruchów cytoplazmy:-rotacyjny-cyrkulacyjny-pulsacyjnyW skład cytoplazmy wchodzą:
-H2O (80-90%) ,
-białka (7-10%),
- tłuszcze (1-2%).
W obrębie cytoplazmy znajdują się włókniste struktury białkowe:
-mikrofilamenty (mają zdolność kurczenia się np. w mięśniach)
-mikrotubule (zbudowane z białka tubuliny, ważne przy podziale komórki).
Cytoplazma-tworzy płynny, złożony koloid wodny.W wodzie są zawieszone bądź rozpuszczone między innymi białka,lipidy,kwasy tłuszczowe,wolne aminokwasy oraz sole mineralne.
Błony komórkowe są zbudowane z lipidów i białek, mają charakter półprzepuszczalny i odgrywają rolę w metabolizmie oraz wydalaniu.
Retikulum endoplazmatyczne - jest to błoniasty system kanalików biorących udział w transporcie różnych substancji.
Aparat Golgiego - to struktury błoniaste leżące jedna na drugiej. Występuje w pobliżu jądra.
Aparat Golgiego-składa się z niewielkich,mocno spłaszczonych pęcherzyków.
Zadaniem tych organelli jest przede wszystkim:
- przebudowa,pakowanie i przekazywanie zagęszczonych substancji poza komórke
-oraz w obrębie komórki.
Centriole - spełniają role inicjatora.
Lizosomy pełnią funkcję trawienia wewnątrzkomórkowego.
Rybosomy - są to ziarniste twory zbudowane z RNA i białek. Biorą udział w biosyntezie białka. Zwykle są połączone w łańcuszki.
.Rybosomy-można jedynie zaobserwować pod mikroskopem elktronowym.Z wyglądu pojędynczy rybosom przypomina ni spłaszczony grzybek,który nie jest oddzielony od cytopazmy żadną błoną.
W jednek komórce moża znajdować się nawet kilkadziesiąt tysięcy rybosomów.
Mitochondrium - centrum energetyczne komórki, odbywają się procesy oddychania wewnątrzkomórkowego Mitochondrium-dostarcza komórce energii.
MITOCHONDRIUM - twór kształtu nerkowatego, otoczony podwójną błoną zew. i wew.
Błona zew. jest pofałdowana i fałdy te zachodzą na siebie w formie grzebieni.
Budowa tych błon jest podobna do budowy błony komórkowej. Różni się tylko przepuszczalnością.
Te dwie błony utworzyły dwie przestrzenie:
1)jedna zawarta jest między błoną wew. z zew., jest to stosunkowo wąska szczelina.
2)druga przestrzeń ograniczona jest przez błonę wew. Błona wew. otacza szeroką przestrzeń znajdującą się wewnątrz mitochondrium.
Tutaj znajduje się substancja zwana MATRIX. Jest to substancja galaretowata, w której zawarte są substancje włókniste i ziarniste. Struktury włókniste odpowiadają kwasom DNA i RNA. Struktury ziarniste to białka.
Mitochondrium to laboratorium komórki.
JĄDRO KOMÓRKOWE:
Jądro - jest nadrzędną organellą każdej komórki, warunkuje jej właściwy metabolizm, reprodukcję i wzrost.
W komórce najczęściej znajduje się jedno jądro, ale można też spotkać komórki zawierające wiele jąder (takie komórki nazywane są komórczakami).
Są też komórki pozbawione jąder np. erytrocyty u ssaków.
JĄDRO KOMÓRKOWE
Położone jest na ogół w aktywnej strefie komórki. Otacza je błona składająca się z dwóch blaszek – zew. i wew.
W środku znajduje się półpłynna substancja taka jak cytoplazma, która nosi nazwę nukleoplazma.
Znajdują się także twory ziarniste i włókniste oraz jąderko.
W błonach wew. i zew. znajdują się otwory zwane porami, przez które zachodzi wymiana pomiędzy cytoplazmą i nukleoplazmą.
JADRO KOMÓRKOWE ulega stałym cyklicznym zmianom.
Te zmiany związane są z podziałem komórkowym.
Najważniejszym elementem jądra jest istnienie tzw. chromosomów, które w okresie przed podziałem komórkowym noszą nazwę pro chromosomów
Najważniejszym elementem jądra jest istnienie tzw. chromosomów, które w okresie przed podziałem komórkowym noszą nazwę prochromosomów
W obrębie błony komórkowej wykryto nowy składnik GLIKOKALIKS stanowiący połączenie cukrowo-białkowe w formie cieniutkiej, delikatnej powłoki leżącej zewnętrznie na b łonie komórkowej, a więc glikokaliks stanowi jak gdyby dodatkowa barierę między środowiskiem, a komórką.
Przypuszcza się, że odpowiada za procesy immunologiczne komórki. Błony komórkowe nie są jakąś barierą mechaniczne, ale stanowią wyspecjalizowany aparat umożliwiający selektywne przepuszczanie określonych cząstek z komórki i do komórki. Przypuszcza się, że w błonie komórkowej istnieją drobne pory, które przy odpowiednim rozmieszczeniu ładunków dodatnich i ujemnych mogłyby przepuszczać raz aniony raz kationy.
Mechanizmy transportu przez błonę:
1. DYFUZJA BIERNA najprostszy sposób przenikania, ponieważ substancje przenikają wg. gradientu stężeń tzn. z obszaru o wyższym stężeniu do obszaru o niższym stężeniu.
2. TRANSPORT AKTYWNY cząsteczki przechodzą do komórki, ale wymaga to zużycia energii. Takim związkiem energetyvznym jest ATP kwas adezynotrójfosforanowy.
3. DYFUZJA UŁATWIONA substancja, która chce wejść do komórki łączy się w obrębi błony z inna substancją zwaną nośnikiem. Tworzy się kompleks nośnik-cząsteczka, który, po przejąciu przez błony rozpada się. Cząsteczka zostaje w komórce. Nośnik wraca na swoje miejsce w błonie i czeka na ponowne tworzenie kompleksu.
Tkanka (textum) - zespół komórek o podobnej budowie, określonych czynnościach, wspólnym pochodzeniu i ich wytworów (substancja międzykomórkowa) o podobnym pochodzeniu, budowie, przemianie materii i przystosowanych do wykonywania określonej funkcji na rzecz całego organizmu. Tkanki występują u zwierząt tkankowych (tkanki zwierzęce) oraz u roślin wyższych (tkanki roślinne). Tkanki są elementami składowymi narządów i ich układów. Dział biologii zajmujący się tkankami to histologia.
Komórki odpowiedzialne za wykonywanie funkcji zwane są miąższem, zaś komórki będące rusztowaniem - zrębem tkanki/narządu.
Uwzględniając cechy morfologiczne i fizjologiczne zespołów komórkowych tworzących tkanki, wszystkie tkanki dzieli się na cztery grupy:
· tkankę nabłonkową
· tkankę łączną i podporową
· ...
SweetMaryJane