Artur Szrejter - Mitologia Germanska.pdf

(998 KB) Pobierz
Microsoft Word - Artur Szrejter - Mitologia Germanska
Artur Szrejter
MITOLOGIA
GERMAŃSKA
Przedświt
Copyright © by Wydawnictwo Przedświt Wydanie
pierwsze, Warszawa 1997
Ilustracje: Jarosław Musiał
ISBN 8385081933
Wydawnictwo Przedświt AL Ujazdowskie 16 m. 49 00
478 Warszawa tel. 6216764
Jesion Yggdrasill najpierwszy jest z drzew, Skidbladnir ze
statków, Odin z Asów, Sleipnir z koni, Bifrost z mostów,
Bragi ze skaldów, Habrok — z jastrzębi, a z psów — Garm.
Grimnismal
tłum. A. ZałuskaStrómberg
Spis treści
Wstęp .......................................................... 9
Wykaz skrótów .................................................. 13
OPOWIEŚCI O BOGACH
I. Genesis
O tym, jak powstał świat ...................................... 19
O tym, jak świat wygląda ...................................... 23
1. Asgard i Wanaheim..................................... 23
2. Alfheim .............................................. 25
3. Midgard. ............................................. 25
4. Utgard............................................... 26
5. Svartalfheim .......................................... 26
6. Niflheim ............................................. 27
7. Jesion Yggdrasill. ...................................... 28
O tym, jak czas jest podzielony ................................. 29
O tym, ilu jest bogów......................................... 30
II. Olbrzymy, bogowie i krasnoludy
OPOWIEŚCI Z PRAWIEKÓW I ERY ZŁOTEJ
O potopie w prawieku ........................................ 37
O tym, jak Asowie z Wanami walczyli ............................ 38
O trunku Skaldamjód, czyli o Miodzie Skaldów. ...................
Turniej Darów, czyli o kunszcie krasnoludów ........:............. 49
O tym, jak Odyn ofiarował się samemu sobie. ..................... 54
Thjazi i Skadi, czyli o olbrzymach z Thrymheimu .................. 56
O tym, jak Rig ludzkość podzielił ............................... 61
O tym, jak Thor Mjóllnira odzyskiwał ........................... 63
O skarbie Andwariego, zwanym też złotem Wólsungów lub
złotem Gjukungów, czyli o tym, jak klątwa zabiła wielu
dzielnych mężów ............................................ 67
O kotle Hymira ............................................. 71
O tym, jak Thor samotrzeć wyprawił się do Utgardu. ............... 78
O nowych murach Asgardu, czyli jak Freyę za mąż wydawano ........
84
O kamiennogłowym Hrungnirze................................ 87
O uwięzieniu Grimnira ....................................... 90
O wilku Fenrirze............................................. 94
Ojciec i syn: Odyn i Thor ..................................... 99
Loki. ..................................................... 100
Freya..................................................... 102
Frigg ..................................................... 103
Gefjun.................................................... 103
Idunn .................................................... 104
Nójrd .................................................... 104
RAGNARÓK — LOS BOGÓW
O tym, jak Odyn Rind zdobywał............................... 107
O tym, jak Odyn wólwę wskrzesił .............................. 110
O Baldrze i Hódzie, zemście Walego i wyprawie Hermoda ..........
112
O wyprawie Skirnira. ........................................ 118
O tym, jak ucztowano u Aegira i ścigano Lokiego ................. 121
O mądrym Wafthrudnirze .................................... 124
O tym, jak świat się skończył, czyli o Ragnaróku .................. 125
SŁOWNIK POSTACI ZNANYCH Z
MITOLOGII I DEMONOLOGII
1. Bogowie ................................................ 137
2. Potwory................................................. 171
3. Ogólne informacje o bogach i innych
stworzeniach mitologii germańskiej .......................... 175
4. Niektóre stworzenia znane z demonologii germańskiej...........
183
ANEKSY
ANEKS I: BUDOWA ŚWIATA
Rzut pionowy układu światów ................................. 195
Mapa świata na poziomie Midgardu ............................ 196
ANEKS II: TABLICE GENEALOGICZNE
Genealogia Asów ........................................... 197
Asowie, którzy będą panować w Gimlei. ......................... 197
Genealogia Wanów.......................................... 198
Genealogia bogów u Tacyta ................................... 198
Genealogia I pokolenia olbrzymów (przed potopem) .............. 199
Genealogia Olbrzymów Ognia oraz potomstwo Lokiego............ 199
Genealogia Olbrzymów Wody ................................. 200
Genealogia Olbrzymów Wichru i Burzy ......................... 201
Genealogia niektórych Olbrzymów Skalnych i Oszronionych ........
202
Genealogia olbrzymów o nieznanym pochodzeniu, których
potomkami były półboskie byty astralne......................... 202
Genealogia krasnoludów ze Svartalfheimu ....................... 203
Genealogia ludzi ........................................... 203
Bibliografia ................................................... 205
Wstęp
Wszystkie znane historii ludy posiadały (lub posiadają)
opowieści o bogach, demonach, potworach i herosach —
mity, tworzące mitologię. Tłumaczyła ona (oczywiście, nie
w sposób historycznoracjonalny, tylko religijnomagiczny)
porządek świata —jego stworzenie, rolę bogów, miejsce
człowieka. Niektóre mitologie, opisywane już w
starożytności (jak grecka, babilońska czy egipska), na
trwałe weszły do kultury światowej, były też jednakże takie,
które zanikły, choć stworzone zostały przez ludy
zamieszkujące środek Europy — na przykład Słowian.
Mitologia germańska miała więcej szczęścia. Wprawdzie
pogaństwo germańskie zostało wykrzewione przez
chrześcijaństwo tak samo jak pogaństwo słowiańskie,
jednak w odległej Islandii znaleźli się w średniowieczu
wykształceni ludzie, którzy postanowili przekazać
potomnym dziedzictwo przodków. Zapisali więc pogańskie
opowieści o bogach germańskich. Tak powstały obie Eddy:
Starsza (Poetycka), zawierająca anonimowe pieśni o
bogach i bohaterach, oraz Młodsza (Prozaiczna), napisana
prozą przez najwybitniejszego islandzkiego historyka doby
średniowiecza, Snorriego Sturlusona (11791241),
rozszerzająca niektóre wątki mitologiczne, znane już ze
Starszej Eddy.
Właśnie głównie na tych dwóch księgach przyjdzie nam się
oprzeć, opisując mitologię germańską. Oczywiście każda z
nich niesie inną wartość poznawczą — Edda Starsza (jak
naukowcy powszechnie przyjmują) znacznie większą, gdyż
erudycyjne dzieło Sturlusona, Eddę Młodszą uważa się za
nazbyt późne i zbyt przesycone uczonością średniowieczną,
by w pełni oddawało pogańskiego „ducha" poprzedniej
epoki.
Trzecim podstawowym źródłem jest napisana w 98 r. n.e.
praca rzymskiego historyka, Tacyta (ok. 55120 r. n.e.),
Germania (pełny tytuł łaciński brzmi De origine et situ
Germanorum), opisująca kontynentalne ludy germańskie.
Znajduje się tam też kilka ustępów o ich religii. Wprawdzie
odległość w czasie (I w. n.e. — XIII w. n.e.) i przestrzeni
(kontynent — Islandia) pomiędzy Germanią a Eddamijest
jest duża, ale udało się znaleźć liczne pokrewieństwa, łączące
fakty, opisane w tych trzech dziełach.
Istnieją też inne źródła — pieśni średniowiecznych skaldów
skandynawskich, wzmianki w skandynawskich kronikach
królewskich, pojedyncze zapisy o treści kultowej z terenu
Niemiec czy Anglii, eposy o bohaterach itd., ale żadne /. nich
nie ma takiego znaczenia jak wymienione wcześniej trzy
dzieła.
Mimo długich badań, nie udało się jednoznacznie ustalić, jak
bardzo powiązane były wierzenia Germanów kontynentalnych
ze skandynawskimi (a przecież 90% świadectw pisanych
odnosi się do tych ostatnich), jednak przeważa pogląd, że na
podstawie przekazów Skandynawów można rekonstruować
religię wszystkich Germanów. To sprawia, że opracowania
oparte na Eddach nazywa się religią czy mitologią Germanów .
Celem niniejszej książki nie było całościowe omówienie
religii Germanów, a skupienie się na mitologii i skrótowe
przedstawienie demonologii (patrz omówienie różnicy
pomiędzy tymi terminami na końcu wstępu). Autor zebrał,
spróbował logicznie posegregować i ustawić w
„chronologicznej" kolejności mity, zapisane przede wszystkim

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin