wprowadzenie_do_socjologii_prawa.pdf

Wprowadzenie do nauki socjologii prawa- notatki

¨ Ola Wilkoþek [aleksandrawilkolek@gmail.com]

jest pewnĢ odmianĢ porzĢdku w ogle.

Î sposb postrzegania rzeczywistoĻci (rŇnica miħdzy postrzeganiem a

spostrzeganiem: postrzeganie ma elementy procesu ĻwiadomoĻciowego, spostrzeganie jest

procesem tylko i wyþĢcznie zmysþowym).

a. Przeciwieıstwo porzĢdku Î aÎ teŇ jest pewnym ideaþem.

Postrzeganie rzeczywistoĻci jako uporzĢdkowanej wywoþuje uczucia pozytywne. Natomiast

postrzeganie rzeczywistoĻci jako chaotycznej wywoþuje uczucia negatywne.

PorzĢdek w ogle to zjawisko naturalne, porzĢdek spoþeczny to zjawisko kulturowe.

a) a Î powtarzanie siħ pewnych sekwencji w czasie i przestrzeni, np. klucz

ptakw, gþd i sytoĻę,

b) Î postrzeganie, Ňe okreĻlone obiekty sĢ w stanie identycznym lub

bardzo podobnym do pewnego wzoru, ktry jest nam znany. Musi byę uĻwiadomiony.

Î pewna kreacja osoby postrzegajĢcej (naleŇy wiħc do Ļwiata kultury).

Miħdzy postrzeganymi obiektami a znanymi nam wzorami zachodzi

a, czyli istotne podobieıstwo, ktre pozwala bez wiħkszego wysiþku

zakwalifikowaę dany obiekt jako podobny do danego wzoru.

Przykþad: znaczek áaÑ tak dþugo jest literĢ áaÑ, jak dþugo przypomina áaÑ, ktrego

wzr mamy w gþowie.

SprawdzajĢc, czy zachodzi podobieıstwo idiosynkratyczne, nakþadamy wzr, ktry

mamy w ĻwiadomoĻci, na rzeczywistoĻę.

- ma charakter esencjalny, tzn. jedynie myĻlowy,

- jest odtworzeniem regularnoĻci.

SzczeglnĢ odmianĢ porzĢdku wzoru jest aZ tym rodzajem

porzĢdku mamy do czynienia, kiedy jesteĻmy przekonani , Ňe obiekty powinny byę

zgodne ze wzorem, mamy pewne przekonanie o okreĻlonym ideale (a nie jedynie

postrzegamy, Ňe obiekty sĢ zgodne ze wzorem).

Wprowadzenie do nauki socjologii prawa- notatki

¨ Ola Wilkoþek [aleksandrawilkolek@gmail.com]

aaaa. MogĢ siħ uzupeþniaę, ale mogĢ teŇ

pozostawiaę w caþkowitej niezaleŇnoĻci od siebie.

- jest rodzajem porzĢdku wzoru, porzĢdku normatywnego,

- moŇe siħ obiektywizowaę (przykþad: architekt planuje budynek. Plan siħ pŅniej

materializuje Î widzimy pewien porzĢdek w budynku),

- ajeststaje (tzn. Ňe nie

obiektywizuje siħ trwale i statycznie), aaaaaa,

- porzĢdek spoþeczny moŇna kreowaę. Kreujemy go wszyscy, stale. Ale porzĢdek

spoþeczny kreuje teŇ nas samych. Jest to wiħc relacja wspþksztaþtowania. BħdĢc w

porzĢdku spoþecznym, realizujemy go i kreujemy. Zatem porzĢdek spoþeczny to

dynamiczne zjawisko procesowe o dwustronnej kreacyjnoĻci. Przykþad: maþŇeıstwo

realizuje porzĢdek maþŇeıstwa, ale jednoczeĻnie kreuje go, ustalajĢc swoje wþasne

zasady Î zachodzi tu jednoczesna reprodukcja i kreacja porzĢdku spoþecznego,

- Tailor dokonaþ podziaþu Ļwiata na Ļwiat kultury i Ļwiat natury. ĺwiatem kultury jest

wszystko to, co zostaþo przez czþowieka dodane do stanu naturalnego,

- þad spoþeczny jest czĢstkĢ þadu kulturowego (F. Znaniecki: porzĢdek spoþeczny

umiejscowiony w þadzie kulturowym),

- porzĢdek spoþeczny jest zarwno a (kiedy siħ obiektywizuje) i a (kiedy

myĻlimy o porzĢdku wzorw i norm),

- w procesie stanowienia prawa mamy do czynienia z porzĢdkiem idealnym, w procesie

stosowania prawa Î z porzĢdkiem realnym

aaa

- zbir spoþeczny jest jednoosobowy,

- spoþecznoĻę jest caþkowicie amorficzna.

SpoþecznoĻę amorficzna jest bardziej pierwotna od porzĢdku spoþecznego.

aaaa, nigdy na odwrt.

aaaa Wzory

majĢ charakter powinnoĻciowy (normatywny).

PorzĢdek spoþeczny wystħpuje w dwch formach:

a) porzĢdek realny (kiedy postrzegamy dziaþania),

b) porzĢdek idealny, czyli porzĢdek sensu stricto (kiedy zastanawiamy siħ, jak powinno

byę).

PorzĢdek realny nigdy nie jest odbiciem porzĢdku idealnego.

aaaa

- dynamika porzĢdku idealnego jest generalnie statyczna,

- dynamika porzĢdku realnego jest bardzo silna, poniewaŇ ten sam wzr nigdy nie jest

realizowany w ten sam sposb.

Czþowiek chce postrzegaę jak najwiħkszĢ zbieŇnoĻę pomiħdzy porzĢdkiem realnym i

porzĢdkiem idealnym. Kiedy zbieŇnoĻę ta jest duŇa, mwimy o istnieniu porzĢdku

spoþecznego.

Wprowadzenie do nauki socjologii prawa- notatki

¨ Ola Wilkoþek [aleksandrawilkolek@gmail.com]

PorzĢdek spoþeczny istnieje jedynie wtedy, gdy jest ktoĻ, kto go postrzega

Warunkiem postrzegania porzĢdku realnego jest wiedza o porzĢdku idealnym.

aa (ALE: nie wynika z tego, Ňe porzĢdek

spoþeczny jest skrajnie subiektywny!)

gwarantuje harmonijne Ňycie zbiorowe, þagodzĢc naturalnĢ sprzecznoĻę, ktra jest w kaŇdym

czþowieku. Z jednej strony jesteĻmy skazani na Ňycie w zbiorowoĻci, nie moŇemy przetrwaę,

ŇyjĢc samotnie. Z drugiej strony Î kaŇdy z nas stanowi autonomiczny podmiot i chce siħ

samorealizowaę. Dziħki istnieniu porzĢdku spoþecznego pozostajemy sobĢ, bħdĢc

jednoczeĻnie w zbiorowoĻci.

Gdyby wszystkie jednostki zachowaþy caþkowitĢ podmiotowoĻę, nie byþoby porzĢdku

spoþecznego. Podobnie by siħ staþo, gdyby wszystkie jednostki caþkowicie zrezygnowaþy ze

swojej podmiotowoĻci.

Istotne jest pytanie: ile podmiotowoĻci trzeba siħ wyzbyę? aaaa

to porzĢdek aa

MwiĢc o dziaþaniach spoþecznych, nie mamy na myĻli aktywnoĻci spoþecznej czy

automatyzmw.

aaa

sĢ teleologiczne, tzn. ukierunkowane na pewien cel,

sĢ racjonalne,

nadajĢ pewien sens,

sĢ intencjonalne, tzn. skierowane do innych osb (z tego wynika, Ňe nie kaŇde

dziaþanie jest dziaþaniem spoþecznym),

tworzĢ rdzeı þadu kulturowego Î przez dziaþania spoþeczne albo tworzymy, albo

reprodukujemy þad kulturowy.

Najmniejszym fragmentem rzeczywistoĻci spoþecznej jest , ktry skþada

siħ z czterech elementw:

co najmniej ,

aaÎ jedno dziaþanie determinuje drugie,

co najmniej jedna a, ktrĢ chcemy osiĢgnĢę.

to uporzĢdkowany zbir stosunkw spoþecznych. WyrŇniamy dwa

rodzaje porzĢdku spoþecznego:

motyw dziaþania jest mniej lub bardziej oczywisty,

przynajmniej jedna a regulujĢca dziaþanie,

Wprowadzenie do nauki socjologii prawa- notatki

¨ Ola Wilkoþek [aleksandrawilkolek@gmail.com]

aÎ realizacja porzĢdku idealnego (nie zawsze jest to idealna kopia).

Aby jednostki mogþy uczestniczyę w porzĢdku spoþecznym, muszĢ posiadaę

social agency) umoŇliwiajĢcĢ realizacjħ stosunkw spoþecznych. PodmiotowoĻę

spoþeczna to przyznany jednostce lub zbiorowoĻci przez uczestnikw porzĢdku spoþecznego

zakres swobody wspþdziaþania / realizowania okreĻlonych stosunkw spoþecznych.

PodmiotowoĻę spoþeczna a aa

Podmiotem sprawczym jest kaŇdy osobnik, ktry poprzez swojĢ aktywnoĻę realizuje swojĢ

wolħ. W nauce socjologii prawa takie pojħcie jest zbyt szerokie, bierzemy pod uwagħ

aktywnoĻę realizowanĢ w stosunkach spoþecznych.

PodmiotowoĻę spoþeczna jest cechĢ aa, tzn. nabywanĢ w pewnym ukþadzie

zaleŇnoĻci. Nie jest to wiħc cecha wþasna. Posiadamy jĢ tylko, jeĻli funkcjonujemy w pewnej

uporzĢdkowanej rzeczywistoĻci spoþecznej. Nabycie podmiotowoĻci spoþecznej

zawdziħczamy wejĻciu w relacje spoþeczne.

- nie wynika z samego faktu bycia czþowiekiem,

- jest aaa Î moŇna jej mieę mniej lub wiħcej,

- nie zaleŇy od nas samych, jest zaleŇna od porzĢdku spoþecznego, w ktrym

funkcjonujemy,

- ma charakter Î ksztaþtuje siħ w zaleŇnoĻci od tego, jakie warunki speþniamy,

a jakie przestajemy speþniaę (podmiotowoĻę spoþeczna maleje lub wzrasta w okreĻlonym

fragmencie porzĢdku spoþecznego; kiedy wzrasta, mamy do czynienia z upodmiotowieniem,

kiedy maleje Î z uprzedmiotowieniem),

jest cechĢ a w dwch wymiarach:

ã a Î mniej lub wiħcej podmiotowoĻci,

ã aa Î uzyskanie lub utrata podmiotowoĻci w poszczeglnych

fragmentach porzĢdku spoþecznego,

PodmiotowoĻę spoþecznĢ przyznaje osoba, do ktrej kierujemy nasze dziaþanie. Jest to

potencjalny wspþaktor porzĢdku spoþecznego. Aby jego uznanie naszej podmiotowoĻci

spoþecznej skutkowaþo, sam musi jĢ posiadaę.

aaa

Z reguþy normy spoþeczne mwiĢ o koniecznych warunkach (jak wiek, wyksztaþcenie,

kwalifikacje, stanowisko czy majĢtek). Warunki te sĢ istotne z punktu widzenia uczestnikw

fragmentu porzĢdku spoþecznego, w ktrym chcemy dziaþaę. O koniecznych warunkach

decyduje konkretne Ļrodowisko spoþeczne, w zwiĢzku z tym te warunki majĢ charakter

dynamiczny i gradacyjny.

aaaa

aÎ pewne wzory,

Wprowadzenie do nauki socjologii prawa- notatki

¨ Ola Wilkoþek [aleksandrawilkolek@gmail.com]

- najczħĻciej odbywa siħ spontanicznie i polega na tym, Ňe

aa,

- polega na wzajemnym uznaniu podmiotowoĻci spoþecznej drugiej strony,

- warunki uznania podmiotowoĻci czasem sĢ warunkowane normatywnie,

- czasami konieczne jest speþnienie pewnych procedur (np. uzyskaę pewne kwalifikacje),

obustronne uznanie podmiotowoĻci nie wystarcza,

- czasem nadawanie podmiotowoĻci ma charakter ceremonialny (np. pierwsza komunia),

wzajemne uznanie

speþnienie procedur,

uczestnictwo w ceremonii

- nie trzeba speþniaę dodatkowych

warunkw materialnych

- konieczne speþnienie wymagaı

pewnych norm,

- aby korzystanie z podmiotowoĻci byþo

moŇliwe, muszĢ byę speþnione warunki

materialne (np. miejsce pracy dla

prawnika),

- jeĻli warunki materialne nie zostaþy

speþnione, posiada siħ jedynie

podmiotowoĻę formalnĢ.

wywoþujĢ odmienne konsekwencje,

w pewnym momencie powinny siħ spotkaę.

PoniewaŇ podmiotowoĻę spoþeczna jest relacjonalna, do jej uzyskania konieczne jest

uczestnictwo w procesie uzyskiwania innych osb.

PodmiotowoĻę spoþeczna przyznaje aaa w stosunkach spoþecznych.

- swoboda znajduje siħ pomiħdzy totalnĢ wolnoĻciĢ a totalnym zniewoleniem,

- totalna wolnoĻę jest niemoŇliwa (bo zawsze coĻ nas ogranicza),

- totalne zniewolenie rwnieŇ jest niemoŇliwe (bo mamy wolnĢ wolħ i zawsze moŇemy

zrobię coĻ wbrew normom itd.),

aaa

- ograniczenia normatywne (koniecznoĻę speþnienia okreĻlonych warunkw),

- ograniczenia materialne (stan zdrowia itd.),

- brak uznania naszej podmiotowoĻci przez innych , co powoduje, Ňe nie moŇemy

rzeczywiĻcie zafunkcjonowaę.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: