Psychologia społeczna (21.10.2008r.)
Psychologia jako nauka
1. Koncepcja wielowymiarowości człowieka, (kim jest człowiek, osobowość – temperament, charakter, uczucia)
Rozwój człowieka następuje w czterech wymiarach:
I. Wymiar biologiczny [dynamiczny i zmienny]
- popędy, instynkty
- mówi o tym, kim człowiek jest w sensie fizycznym (funkcjonowania biologiczno – chemicznego)
II. Wymiar psychiczny
- emocje, uczucia, potrzeby człowieka,
- system wartości, jaki sobie człowiek tworzy w ciągu całego życia
- agresja, frustracja, stresy, uzależnienia
III. wymiar społeczny
- relacje interpersonalne
- komunikacja, preferencje i sympatie
- kontakt z drugim człowiekiem
IV. Wymiar noetyczno – duchowy
- wymiar konstytuowania się struktury „ja” (wgłębianie się w strukturę „ja”: ”ja” wyidealizowane i „ja” realne)
„Ja” jest podmiotowo – osobowe, świadome, dobrowolne, otwarte i decydujące - człowiek stawia w swoim życiu cele, które są związane z rozwojem, akceptuje problematykę śmierci, uczestniczy w życiu społecznym i kulturowym, jest współautorem własnej biografii, jest intuicyjnie twórcze, posiada dążenia intelektualno - poznawcze.
Człowiek ma możliwość aktów moralnego uszlachetniania się, człowiek jest w stanie przeżyć akt miłości, przekraczający akt biopsychicznego uwarunkowania.
Optimum skutkowania, miłości i rozwoju.
Jest to wymiar, w którym człowiek jest w stanie zaakceptować i przeżyć ból, cierpienie, śmierć i marzenia. Wymiar, w którym człowiek realizuje się i podnosi intencje ku czemuś i ku komuś, ukierunkowany ku wartościom - najpełniejszy wymiar egzystencji ludzkiej.
2. Definicja psychologii.
I. Psychologia jest nauką o faktach i dyspozycjach psychicznych. (prof. Wł. Witwicki)
II. Psychologia jest nauką o regulacji wzajemnych stosunków organizmów żywych z ich otoczeniem. (prof. T. Tomaszewski)
III. Psychologia jako całokształt procesu odzwierciedlających rzeczywistość i działania w niej - psychika we wszystkich jej postaciach. (Wł. Szewczuk)
IV. Psychologia jest nauką o człowieku, która bada prawa zachowania oraz czynniki środowiskowe i osobowościowe, które nimi sterują.
V. Definicja ogólna: Psychologia jest nauką o człowieku, jego świadomej i nieświadomej działalności, o procesach i prawach rządzących jego zachowaniem, a także o jego funkcjonowaniu w środowisku społecznym.
3. Metody psychologii
- sposób systematycznie stosowany
-> metody specyficzne:
- eksperyment naturalny i eksperyment laboratoryjny
- obserwacja samego siebie - introspekcja (metoda subiektywna) oraz obserwacja innych
* obserwacja indywidualna i grupowa
* obserwacja dorywcza i systematyczna
- testy (służą do ilościowego określania właściwości indywidualnych)
-> metody niespecyficzne
- wywiad (zaplanowana rozmowa wyznaczona określonym planem)
- ankieta (zbiór pytań tak sformułowanych, żeby respondenci mogli udzielić pisemnych odpowiedzi na kwestie interesujące badacza)
- kwestionariusz (metoda składająca się z szeregu tak ułożonych pytań, że osoba msi odpowiedzieć w sposób narzucony przez badacza).
4. Koncepcje współczesnej psychologii:
I. Koncepcje behawiorystyczne
- twórca J. Watson
- eksperymenty nad zwierzętami
- zdaniem behawiorystów zachowanie człowieka i jego kontakty uzależnione są od czynników genetycznych, środowiska fizycznego i środowiska społecznego
- środowisko jest mozaiką, która steruje reakcjami człowieka (środowisko steruje człowiekiem/ współcześnie człowiek wpływa też na środowisko)
- nie negują świadomości i procesu myślenia, ale uważają, że świadomość i proces myślenia są kształtowane przez środowisko
- istotną rolę odgrywają wzmocnienia pozytywne i negatywne (system nagród i kar).
II. Koncepcja psychodynamiczna (psychoanalityczna
- twórca Z. Freud.
- poznanie struktury osobowości człowieka, struktura ta składa się z 3 wymiarów: id, ego i superego
- popędy są nieświadome i sterują zachowaniami człowieka
- zakłada również, że w człowieku istnieją lęki. Źródłem tych lęków są wewnętrzne konflikty i frustracje, które determinują zaspokojenie potrzeb. Nierozwiązanie danego konfliktu powoduje uruchomienie mechanizmów obronnych, które bronią przed lękiem, poczuciem winy i beznadziejnością.
- istnieją 2 rodzaje lęków:
* lęk neurotyczny (reakcja jest nieproporcjonalna do lęku).
* lęk normalny (reakcja proporcjonalna do lęku).
III. Koncepcje poznawcze
- prekursorem jest Eric Dolman
- nasze struktury poznawcze przygotowane są na określone następstwo, określony porządek zdarzeń
- tworzy się sieć poznawcza, która pozwala człowiekowi orientować się we wszystkim, co go otacza
- koncepcja ta zakłada, że jednostka jest podmiotem przyjmującym postawę poznawczą, czyli jednostka obserwuje świat, formułuje hipotezy, planuje, eksperymentuje oraz wnioskuje po to, by przystosować się do określonego świata, w którym żyje
- wszystkie procesy psychiczne człowieka zależą od dopływu informacji
- człowiek ma siłę samodzielnego myślenia i działania, dlatego też każde zachowanie człowieka, jeśli zostało już w jakiś sposób ukształtowane, to może być modyfikowane w procesie wychowania.
IV. Koncepcja humanistyczna
- twórcami byli A.Maslow, J. Rogers, May, Gordon, Ford
- koncepcja szkicuje pojęcie osoby jako podmiotu autonomicznego, niezawisłego, twórczego, dążącego do rozwoju (samorealizacji).
emos_xD