WYKŁAD I (01.10.2007 r.)

gerontologia – nauka o starzeniu się człowieka i o starości; czerpie z różnych nauk; jest dla tych, którzy się jeszcze nie narodzili

starzenie się – proces biologiczny, psychiczny (intelekt + psychika) i społeczny (zmiana ról społecznych); umieranie, niszczenie, rozwijanie

Starzenie biologiczne, intelektualne i społeczne różnią się od siebie:

·         biologiczne – rozpoczyna się w wieku 25 lat

·         intelektualne nie ma określonej daty

·         społeczne – ważną datą jest 18 rok życia, w którym stajemy się „dorośli”

Gerontologia jest wypadkową tych różnych starości – III wiek jest przyjmowany z ukończeniem 60 lub 65 roku życia.

inwolucja - zwój

WYKŁAD II (15.10.2007 r.)

Starzenie:

·         nie dotyczy całej natury

·         jest nieuniknioną konsekwencją praw natury

·         jest procesem fizjologicznym

·         jego procesu nie można zatrzymać, a jedynie wpływać na jego tempo

·         aby jego konsekwencje były mniej dokuczliwe należy żyć zgodnie z naturą

·         by było znośne, nie wystarczy sprawność fizyczna i zdrowie ale potrzebna jest także farmakologia

·         nie musi się wiązać z chorobą

WYKŁAD III (22.10.2007 r.)

Demograficzny próg starości:

·         60 lat – 12%

·         65 lat – 7%

Starzenie społeczeństw – fakty:

·         ludzie 60 + :

-          rok 2000 – 600 mln

-          rok 2025 – 1,2 bln

-          rok 2050 – 2 bln

a)      z tego w krajach rozwiniętych

1.      rok 2000 – 65%

2.      rok 2025 – 75%

·                     ludzie 80 + - to najszybciej zwiększająca się grupa populacyjna, w tej grupie proporcje kobiet i mężczyzn wynoszą 2 : 1

Zdrowe starzenie

Do 2020 r. ludzie powyżej 65 roku życia powinni móc cieszyć się pełnią zdrowia i odgrywać aktywną rolę w społeczeństwie. W szczególności zaś:

·         oczekiwana długość życia powinna wzrosnąć o 20% z równoczesnym zmniejszeniem niepełnosprawności osób powyżej 65 roku życia

·         wzrosnąć powinna liczba osób powyżej 80 roku życia cieszących się na tyle dobrym zdrowiem by zachować niezależność i godność z możliwością samodzielnego zamieszkiwania

Zasada wzajemnej zależności:

·         model XIX w. – wnuczęta – opiekunowie dziadków

·         model XX w. – dorosłe dzieci – opiekunowie swoich rodziców

·         model XXI w. – stare dzieci – opiekunowie bardzo starych rodziców

Wydłuża się czas życia, a zmniejsza pracy à ludzie już nie tylko chcą chleba, ale również igrzysk

WYKŁAD IV (29.10.2007 r.)

człowiek stary – zmniejszenie masy ciała, komórek zewnętrznych i wewnętrznych, odwodnienie, odwapnienie,

odtłuszczenie à upośledzenie funkcji poruszania i gospodarczych à zmiana postawy à

zmniejszona wydolność organizmu à zmniejszona odporność à zwiększone ryzyko

zachorowań à zmiana obrazu choroby à wydłużenie czasu choroby

Ok. 25 roku życia powinna występować szczytowa masa ciała.

Metabolizm = faza anaboliczna (budowa komórki) + faza kataboliczna (rozpad)

I faza życia – A > K

II faza życia – A = K

III faza życia – A < K

błąd przesady - wszystko choroba

błąd nie docenienia – wszystko starość

Rehabilitacje:

·         medyczna

·         społeczna

·         zawodowa

WYKŁAD V (05.11.2007 r.)

rehabilitacja – przywracanie utraconej funkcji

Rodzaje rehabilitacji:

·         kinezyterapia – terapia ruchem

·         psychoterapia

·         ergoterapia – zajęciowa

·         fizykoterapia

·         fizjoterapia

·         balneoterapia (hydroterapia) – terapia wodą (kąpiele)

·         ludoterapia (muzykoterapia, sztukoterapia, ...)– terapia zabawą

WYKŁAD VI (12.11.2007 r.)

Mity o ludziach starszych:

·         mieszkają w krajach rozwiniętych

·         wszyscy są tacy sami

·         mężczyźni i kobiety starzeją się tak samo

·         są słabi

·         nic nie wnoszą do społeczeństwa

·         są ciężarem finansowym dla społeczeństwa

Proces biologicznego starzenia organizmu i mózgu człowieka rozpoczyna się już we wczesnym okresie

życia. Jednak większość z nas nie traktuje tego zjawiska zbyt poważnie – aż do czasu kiedy osiągamy 45 – 50 lat.

WYKŁAD VII (26.11.2007 r.)

Rozdział 3:

kryzys – to przejściowy stan nierównowagi wewnętrznej, wywołany przez krytyczne wydarzenie, wymagający

istotnych zmian i rozstrzygnięć. Może przebiegać w różnych płaszczyznach:

·         emocjonalnej

·         biologicznej

·         poznawczej

·         zmiany zachowania

L. Sugermann wyróżnia etapy trwania kryzysu:

·         szok

·         podniecenie lub rozpacz

·         zwątpienie w siebie

·         ujawnianie emocji

·         badanie sytuacji

·         poszukiwanie sensu

·         przezwyciężenie

Ze względu na czas trwania kryzysy dzielimy na:

·         ostre - gwałtowne załamanie się sytuacji, nagłe wydarzenia, kumulacja stresu

·         przewlekłe – narastają stopniowo, mogą trwać latami, często w formie utajonej

Ze względu na powód kryzysu dzielimy je na:

·         losowe czy sytuacyjne

-          materialne lub środowiskowe

-          osobiste lub somatyczne

-          interpersonalne lub społeczne

·         rozwojowe – często są punktami zwrotnymi w życiu człowieka

·         egzystencjalne (np.: tożsamości, wartości, etyczne, postaw, sacrum, powołania, misji, zaufania do drugiego człowieka, wspólnotowe czy instytucjonalne)

Główne kryzysy w starości:

·         emerytura

·         utrata zdrowia

·         śmierć i żałoba

·         „pustego gniazda”

·         zmiana miejsca zamieszkania

·         utrata poczucia przydatności

Według badań Atchley’a proces przejścia na emeryturę dzielimy na fazy:

·         oddaloną w czasie

·         przedemerytalną

·         miesiąca miodowego

·         rozczarowania

·         zmiany kierunku

·         stabilizacji

·         końcową

Utrata zdrowia wiąże się bezpośrednio z osłabieniem fizycznym i psychicznym. Oznacza zarówno chorobę, niepełnosprawność, utratę kondycji czy zmianę wygląd fizycznego.

Czynniki kryzysogenne to:

·         stopień ciężkości choroby (ale nie każda choroba nim jest)

·         niewłaściwe reakcje i postawy wobec chorego (zwłaszcza lekarzy i bliskich, to oni kształtują realistyczne koncepcje choroby)

·         konsekwencje społeczno – ekonomiczne

·         wypadanie z ról społecznych

Postawy wobec śmierci:

·         pozytywna

·         obronna

·         lękowa

Etapy żałoby:

·         zaprzeczenie

·         gniew

·         pozorna akceptacja

·         depresja

·         pogodzenie się z rzeczywistym brakiem osoby zmarłej

Strategie człowieka wobec kryzysu:

·         ucieczka w świat wspomnień

·         ucieczka w romansowe lektury i filmy

·         chęć zaczęcia wszystkiego od nowa

·         idealizacja aktualnej sytuacji

·         ucieczka w pracoholizm, działalność społeczną, polityczną, aktywność religijną

Czynniki wpływające na radzenie sobie z kryzysem:

·         właściwości osoby: dojrzałość emocjonalna, wiara w siebie i inne

·         czynniki związane z sytuacją np.: zagrożenie życia

·         czynniki środowiskowe np.: wsparcie społeczne

interwencja kryzysowa – działanie zmierzające do odzyskania przez osobę dotkniętą kryzysem zdolności jego

samodzielnego rozwiązania; ma charakter pomocy psychologicznej, medycznej,

socjalnej lub prawnej i służy wsparciu emocjonalnemu osoby w kryzysie

bilans życiowy – krytyczne ustosunkowanie się do doświadczonych wydarzeń, osiągnięć i niepowodzeń w

przebiegu całego życia

W badaniach Kołacińskiego najbardziej cenionymi wartościami, które wypełniły treść życia osób starszych były:

·         poczucie użyteczności i miłości

·         ...