Integracja Europejska.doc

Pojęcie i istota integracji

Pojęcie i istota integracji:

Integracja wymaga konkretnych działań a nie intencji, wymaga skutków.

·                    Integracja społeczna – integracja między ludźmi.

·                    Integracja między organizacjami

·                    integracja kulturowa

Źródłosłów:

intefo are agi atum [łac.] - odnawiać, robić jak nowe, zmieniać, pokrzepiać

integer gra grum [łac.] - niesłychany, uprzednio, niestosowany (integer – matematyczne określenie całki) – z tego powstaje następne łacińskie słowo.

Integracio [łac.] - proces szukania łączenia

Definicja:

Jest to łączenie mniejszych całości w jedną wszechogarniającą całość.

Konsekwencje:

·                    w miejsce kilku niezależnych całości powstaje jedna większa

·                    integrujące się odrębne całości przestają nimi być i stają się częścią jakiejś większej całości.

Kompetencje państwowe przekazywane są na wyższy lub niższy poziom. Jest to dla niektórych demontaż państwa.

Integracja regionalna – działania zachodzące w określonym regionie geograficznym.

Integracja międzynarodowa – proces międzynarodowy w trakcie którego poszczególne państwa tworzą mechanizmy i instytucje wyposażone w kompetencje wykonywania zadań i funkcji ekonomicznych i politycznych jakie dotąd zarezerwowane były dla państw narodowych. 

Powody działań integracyjnych:

·                    Przesłanki – obiektywne przyczyny które zmuszaj państwa do integracji:

·                    Najstarszą przesłanką jest chęć zapewnienia bezpieczeństwa np.: sojusze wojskowe. Perspektywa bezpieczeństwa długofalowego (rozwiązywanie konfliktów). Chęć stabilizacji.

·                    Przesłanka ekonomiczna – w XVIII i XIX w. ukazuje się nierównomierny rozwój gospodarki światowej. Kraje Europejskie przegrywające w tej płaszczyźnie zaczynają współpracować.

·                    Motywy – są subiektywne.

·                    Chęci wyrażone przez władze lub przez społeczeństwo, chęć wzrostu pozycji na arenie międzynarodowej, wzrostu gospodarczego.

·                    Interesy partykularne – integracja jako instrument wzmocnienia interesu narodowego – ukazywał to zwłaszcza de Gaulle. 

Etapy integracji ekonomicznej

·                    Strefa wolnego handlu – strefa bezcłowa, pozbawiona ograniczeń ilościowych, wolny obrót towarów. Przykłady to wolny obrót handlowy między państwami jaki tworzą NAFTA, Szwajcarią a Liechtensteinem, Środkowo Europejskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu.

·                    Unia Celna – strefa wolnego handlu oraz wspólna taryfa celna w handlu z innymi krajami. Niezbędne jest tu prowadzenie polityki handlowej. Jest ona czasem bagatelizowana, ale jest najbardziej trudna do osiągnięcia. Politolodzy uważają ją za element polityczny (ujednolicona polityka handlowa).

·                    Wspólny rynek – swobodny obrót towarów, kapitału, usług i ludzi. Powstało to w latach 90. Dochodzenie do tego przez wiele lat (ponad trzydzieści). Początkowo zajmowano się tylko towarami np. Wspólnota Europejska. 

·                    Unia monetarna (walutowa) – zachodzi koordynacja polityki walutowej. Unia walutowa obejmuje ograniczenie wahań walutowych, tworzenie wspólnych rezerw walutowych, wprowadzenie jednolitej waluty (początkowo jako obieg bankowy – ECU – lata 70, pierwsza transferowa waluta UE). Państwa tracą możliwość korzystania z aprecjacji, deprecjacji, denominacji. Na wspólnej walucie tracą początkowo waluty mocne.

·                    Unia ekonomiczna (gospodarcza) – wcześniejsze punkty oraz większy zakres koordynacji ekonomicznej. Władzę w tym przejmują organizację ponadnarodowe.

·                    Integracja polityczna – występuję nie we wszystkich opracowaniach. Formuły:

·                    Konfederacja – przeważa element koordynacji, państwo nie rezygnuje z swojej suwerenności.

·                    Federacja – delegowanie części suwerenności poza państwo na instytucje ponadnarodowe. Najczęściej przekazywane są polityka monetarna i fiskalna, handel zagraniczny, polityka zagraniczna, polityka bezpieczeństwa.

Unia polityczna – suwerenne państwa przestają istnieć. Decydują o wszystkim organy ponadnarodowe, zaś dawne władzę państwowe zajmują się kwestiami wykonawczymi.

·                    Unia państw – państwom pozostają kwestię kultury, języka itp.

Typy integracji politycznej:

·                    wielonarodowa – zachodzi w obrębie państw i dotyczy narodów je zamieszkujących. Narody te mogą mieć swoje przedstawicielstwo np. Belgia, Szwajcaria, Austro-Węgry, Jugosławia.

·                    Transnarodowa – dotyczy grup interesu np. ruchy proekologiczne. Obecnie w UE sfera polityczną tworzą partię ponadnarodowe (jako pierwsza SLD – Europejska Partia Socjalna).

·                    Międzynarodowa (międzypaństwowa) – współpraca w pełni niepodległych, suwerennych państw. Warianty:

·                    współpraca międzyrządowa (horyzontalna) – bez organizacji ponadnarodowych (ewentualnie o charakterze organizacyjnym) np. grupa Wyszehradzka, Traktat Weimarski, Rada Państw Morza Bałtyckiego, Inicjatywa Środkowoeuropejska, WNP.

·                    Ponadnarodowa (wertykalna) – pogłębienie związków o charakterze państwowym. Przekazanie (scedowanie) kompetencji na wyższy poziom np. EU, NATO, Rada Europy, OBWE.

Cechy pełnej integracji ponadnarodowej:

·                    dobrowolność

·                    wzajemne korzyści

·                    silne instytucje ponadnarodowe

·                    delegacja kompetencji na poziom instytucji ponadpaństwowej

·                    oddolne impulsy legitymizacji np. wybory do Parlamentu Europejskiego, referenda traktatowe.

·                    Równoprawność

·                    koordynacja działań

·                    wspólna polityka sektorowa

·                    elementy kwasi państwowe

·                    wspólna polityka zagraniczna

·                    wspólny parlament (zwiększenie jego kompetencji w stronę władzy ustawodawczej)

·                    Bank Centralny

·                    Jedna Waluta

·                    Jedno obywatelstwo

·                    Symbole (IX Symfonia Ludwika von Beethovena, wraz z poprawkami)

Początki integracji europejskiej. Powstanie EWWIS i EWG

EWWiS powstaje w 1951 r.

Przyczyny:

·                    Gospodarcze:

·                    połączenie przemysłu Francji i Niemiec pod jeden zarząd w celu uniknięcia konkurencji i zabezpieczenia pokoju.

·                    Polityczne:

·                    zabezpieczenie pokoju

·                    integracja sektorowa

·                    zwalczanie antagonizmu Francusko-niemieckiego

Co z Niemcami?

·                    USA i Wielka Brytania – odbudowa Niemieckiej gospodarki i potencjału militarnego jako element obrony przed ZSRR. Przywrócenie samodzielności i suwerenności narodowej z jednoczesnym podporządkowaniem RFN NATO.

·                    Francja – brak zgody na remilitaryzację Niemiec i Kontroli USA i Wielkiej Brytanii nad odbudową Niemiec. Obawa przed utratą pozycji i kontroli nad Europą. Francja z tego powodu proponuje powstanie EWWiS.

Wojna w Korei przyśpiesza te działania. → Plan Plevena - przedstawiony na forum Zgromadzenia Narodowego Republiki Francuskiej 24 października 1950 przez premiera Francji René Plevena plan włączenia RFN do europejskich struktur obronnych. Jego głównymi zadaniami miały być: obrona Europy Zachodniej przed ewentualnym atakiem ze strony ZSRR, zapobieżenie odrodzenia się militaryzmu niemieckiego oraz uniezależnienie państw zachodnioeuropejskich od pomocy i wsparcia militarnego USA. Plan zakładał stworzenie europejskiej armii (z międzynarodowymi jednostkami) podległej europejskiemu ministrowi obrony, co miało być gwarancją kontroli nad niemieckim militaryzmem. Plan, przyjęty przez Zgromadzenie Narodowe, był podstawą projektu Europejskiej Wspólnoty Obronnej.

Na wniosek premiera Włoch Alcide De Gasperi zapisano art 34  zapowiadający powstanie EWO i konieczność budowy szerszej wspólnoty politycznej np. polityki zagranicznej

EWP  - Europejska Wspólnota Polityczna

Paul-Henri Spaak – autor projektu.

Organizacja międzynarodowa mająca powstać równolegle do Europejskiej Wspólnoty Obronnej (EWO); wobec odrzucenia przez francuskie Zgromadzenie Narodowe traktatu o EWO, do powstania EWP nie doszło. Wielopoziomowa współpraca krajowych struktur dyplomatycznych na szczeblach ministrów, dyrektorów politycznych i grup roboczych. Zdaniem Spaaka kolejne integracje sektorowe nie mają sensu – trzeba myśleć o horyzontalnej integracji.

EWP

↓                   ↓                  ↓

EWWiS

integracja gospodarcza, której celem jest budowa wspólnego rynku, przepływ towarów, usług

i osób. 

EWO

Europejska armia podporządkowana wytycznym ministra spraw zagranicznych. Parlament ma kontrolę cywilną.

Rada Europy

W momencie prac nad projektem traktat o EWO był w fazie ratyfikacji w parlamentach Europejskich → ratyfikowały RFN, kraje Beneluksu, ale upadł we Francji, bo w tym momencie zakończyła się wojna w Indochinach i rząd był za słaby do tego. Uzasadnieniem opozycji było utrata suwerenności przez Francję – rozpłynięcie się Francuskiej Armii w strukturach Europejskich. Zdano sobie więc sprawę, że nie ma szans na integrację polityczną w tym czasie i wrócono do kwestii gospodarczych.

EWG

25 III 1957 r. Rzym EWG i Euratom.

Cele:

·                    utworzenie wspólnego rynku na granicach utworzonej wcześniej unii celnej.

·                    Stopniowe ujednolicenie polityki gospodarczej państw członkowskich.

Przyjęto, że wspólny rynek będzie wdrażany w 3 etapach po 4 lat każdy (łącznie 12 lat).

Pod koniec 1968 r. można mówić o pełnej unii celnej. 1 I 1970 r. pełna, wspólna polityka handlowa, 1969 r. - wspólna polityka rolna. 

Euratom

Europejska Wspólnota Energii Atomowej – jedna z trzech Wspólnot Europejskich, powstała na mocy traktatów rzymskich 25 marca 1957 r. Decyzja o powstaniu Euratomu zapadła podczas obrad konferencji mesyńskiej w 1955 roku.

Jej instytucje pierwotnie, takie jak Rada Ministrów Euratomu, Zgromadzenie Parlamentarne Euratomu czy też Komisja, zostały po powstaniu EWG na mocy tzw. traktatu fuzyjnego od 1967 r. połączone z odpowiednimi organami pozostałych dwóch Wspólnot i są obecnie wspólnymi instytucjami Unii Europejskiej.

Cele:

·      pokojowa współpraca w dziedzinie rozwoju technologii jądrowych,

·      tworzenie i szybki rozwój przemysłu nuklearnego,

·      przyczynianie się do poprawy standardów życia w państwach członkowskich poprzez swobodny rozwój technik,

·      przepływ specjalistów,

·      zabezpieczenie transportu,

·      rozwój badań,

·      ustalanie jednolitych standardów i norm bezpieczeństwa ochrony radiologicznej.

Powstanie i struktura filarowa UE

Po odejściu gaullistów od władzy we Francji do władzy dochodzą socjaliści. Rozpoczyna się tzw. okres tendencji od środkowych.

Lata 70 to okres stagnacji. Lata 80 to powrót do tendencji dośrodkowych. Spowodowane jest to:

·                    wpływ poszerzenia EWG zwłaszcza o Wielką Brytanię, Irlandię, Danię.

·                    Wpływ ludzi uważających za konieczną integrację między rządową a nie między narodową za konieczną (zwłaszcza Wielka Brytania). Uważają oni integrację gospodarczą za konieczną.

·                    Poszerzenie EWG o Grecję, Hiszpanię, Portugalię – umotywowane politycznie. Te biedne państwa wymuszają reformę EWG, jej instytucji.

·                    Konkurencja gospodarcza USA, Japonii, a następnie Tygrysów Azjatyckich.

·                    Napięcie polityczne NATO – ZSRR (inwazja na Afganistan, wojna Irak-Iran, pociski strategiczne w RFN, stan wojenny w Polsce). Stanowiska EWG w tej kwestii:

·          Współpraca z USA i z NATO (głównie RFN i Wielka Brytania)

·          Koncepcja budowy niezależnej od NATO i USA polityki Europejskiej, obronnej i zagranicznej (Francja)

·                    zmiany na stanowiskach przywódczych w Europie – Mitterrand, Kohl, Thatcher. Mitterrand i Kohl tworzą bardzo silny sojusz polityczny, spór z Thatcher – grozi wykluczenie Wielkiej Brytanii z wspólnoty.

Wymagane reformy:

·                    polityka rolna

·                    polityka przemysłowa

·                    wzmocnienie instytucjonalne – komisja, parlament – wzmocnienie tych instytucji, ich uprawnień zmienia sposób podejmowania decyzji.

·                    Ponowne zwrócenie się w stronę współpracy w obszarze politycznym.

Z tego powodu pojawia się projekt utworzenia Unii europejskiej – projekt  Genscher-Colombo

Jest to projekt mający na celu poprawę funkcjonowania mechanizmów instytucjonalnych. Niemiecki liberalny Minister Spraw Zagranicznych, Hans Dietrich Genscher, oraz jego włoski chrześcijańsko-demokratyczny odpowiednik, Emilio Colombo, zaproponowali wzmocnioną współpracę dla UE 6 I 1981. Projekt zakładam przekształcenie Wspólnot Europejskich w Unię Europejską, pogłębienie integracji – objęcie integracją polityki zagranicznej, obronnej i bezpieczeństwa. Negatywnie podeszli do tego Brytyjczycy.

...