GEOMETRIA KOŁA ZĘBATEGO
Koło zębate - element czynny przekładni zębatej oraz element innych mechanizmów takich jak sprzęgło zębate, połączenia wielowpustowe, pompa zębata i innych.
W skład koła zębatego wchodzą:
a) wieniec zębaty
b) piasta
c) łącznik, łączący piastę i wieniec.
Koło zębate na wale osadzone jest za pomocą połączenia wpustowego, wielowpustowego lub rzadziej połączenia klinowego. Wieniec zębaty składa się z zębów i wieńca, z którego zęby wystają. Przestrzenie pomiędzy zębami nazywane są wrębami.
Geometria koła zębatego walcowego.
moduł koła zębatego - jest główną cechą charakteryzującą koło zębate, od modułu zależy wielkość średnicy koła podziałowego oraz wymiary zęba
m = p/π gdzie:
p - to podziałka
podziałka – odległość między odpowiadającymi sobie punktami leżącymi na bocznych
powierzchniach sąsiednich zębów
Moduły są znormalizowane a ich zalecane wielkości to:
0,3; 0,4; 0,5; 0,6; 0,7; 0,8; 1; 1,25; 1,50; 2; 2,5; 3; 5; 6; 8; 10; 12; 16; 20;
wysokość zęba – odległość od wierzchołka zęba do stopy zęba, ząb w kole zębatym dzielimy na głowę zęba ha, stopę zęba hf,
a) wysokość głowy zęba jest równa modułowi ha = 1 x m
b) wysokość stopy jest większa i wynosi hf = 1,25 x m
c) całkowita wysokość zęba wynosi h = 2,25 x m
Najważniejsze elementy koła zębatego walcowego z zębami prostymi to;
a) średnica wierzchołkowa ( zewnętrzna) da = m(z+2) mm
b) średnica stóp (wewnętrzna) df =m(z-2,5) mm
c) średnica podziałowa d, (przy współpracy dwóch kół zębatych walcowych wyobrażalne
walce podziałowe toczące się po sobie) d =z x m [mm]
Jak wynika z tego wzoru, średnica koła podziałowego jest równa liczbie zębów pomnożonej
przez moduł wyrażony w milimetrach.
luz wierzchołkowy C - luz między wierzchołkiem jednego koła zębatego a dnem wrębu drugiego współpracującego koła zębatego i wynosi:
C = hf – ha
Wzdłużny kształt zęba może być:
a) prosty
b) skośny
c) daszkowy
Znaczenie kształtu zębów
a) Zęby proste:
· proste wykonanie
· głośna praca
b) Zęby skośne:
· cicha praca,
· większa niż przy zębach prostych nośność,
· występuje siła wzdłużna.
c) Daszkowe:
· wysoka nośność,
ajerkiewicz