Co można wyczytać z rysunków dzieci?
"Rysunki dzieci mają nieocenioną wartość, ponieważ mali autorzy wyrażają w nich swoje marzenia, lęki albo pragnienia. Wszystko, co ma dla nich istotne znaczenie, można odnaleźć na zamalowanej kartce papieru. Jeśli dorosłym uda się znaleźć dostęp do tych zaszyfrowanych wiadomości, wtedy będą mogli lepiej zrozumieć zachowanie dzieci i wyjść naprzeciw ich ukrytym potrzebom."
(R.Fleck – Bangert) Nauczyciel, organizując działania twórcze z dziećmi, wkracza w świat fantastycznej przygody, w której dorośli i dzieci razem poznają świat i tworzą jego wizje. Rysunek dziecięcy to pamiętnik spotkań ze światem, a czasem „cierpliwy przyjaciel", który wysłucha wszystkich trosk i zmartwień. Pełni więc bardzo ważną rolę w życiu małego człowieka. Każdy nauczyciel znajdzie w nim dla siebie wiele cennych wskazówek, jakie należy organizować twórcze przygody i podróże, aby były one niezwykłe, zarówno dla wychowanka, jak i jego przewodnika. Wnikliwie obserwując rysunki dzieci możemy poznać ich uczucia, dowiedzieć się czy są szczęśliwe, co myślą, czego się obawiają, o czym marzą, jak postrzegają swój dom rodzinny, najbliższe otoczenie. Uwagi ogólne dotyczące charakterystycznych cech rysunków zdradzających emocje i relacje rodzinne.(Pamiętajmy jednak, że nie możemy oceniać wnętrza dziecka po jednym rysunku! Jeśli mamy wątpliwości, coś nas niepokoi poprośmy o pomoc psychologa).
1. Rysunki o bogatej, nasyconej kolorystyce mogą świadczyć o prawidłowej kondycji psychicznej dziecka, pozbawionej lęków, a wypełnionej radością i optymizmem.
2. Ciemna kolorystyka zdominowana czernią i szarością może świadczyć o skłonnościach do stresu, o towarzyszących dziecku lękach i obawach.
3. Zdecydowana dominacja czerwieni z czernią może zdradzać skłonności do agresji.
4. Linie wyraźne, długie i zdecydowane towarzyszące żywej kolorystyce mogą świadczyć o otwartości, pewności siebie, zdecydowaniu i stabilności emocjonalnej.
5. Linie cienkie, delikatne, często krótkie mogą mówić o braku wiary we własne siły, braku pewności siebie i skłonnościach do ukrywania własnych uczuć.
6. Niewielkich rozmiarów peryferyjnie (na krawędziach), rozmieszczone postacie mogą sygnalizować o nieśmiałości i braku wiary we własne siły, niepewność, odrzucenie.
7. Rozmieszczenie na rysunku członków rodziny świadczyć może o charakterze zacieśnionych więzi z dzieckiem np. postacie rozproszone – rozluźnione więzi, bliskość postaci – silne więzi, oddalenie od rodziców – poczucie zagubienia, niedoceniania.
8. Dużych rozmiarów, centralnie rozmieszczone, wypełniające niemal całą płaszczyznę kartki postacie mogą mówić o pewności siebie, wewnętrznej energii, otwartości.
9. Umieszczanie wybranych postaci w centrum kompozycji świadczyć może o ich znaczącej dla dziecka roli, silnym związku emocjonalnym ( miłości, bliskości), bądź też o pozycji jaką ta osoba zajmuje w rodzinie.
10. Umieszczanie wielu szczegółów na postaci, rysowanie jej z ogromną starannością to kolejny sygnał mogący wskazywać na wysoką – znaczącą lub dominującą – władczą pozycję jaką dla dziecka zajmuje dana osoba w rodzinie.
11. Pomijanie postaci lub ich fragmentów, oszpecanie czy też pomniejszanie postaci na rysunkach może świadczyć o nieprawidłowych relacjach opartych na złym kontakcie np. zazdrości, nieprawidłowej rywalizacji, wrogości, niechęci, braku bliskości.
12. Pomijanie własnej osoby w rysunkach prezentujących rodzinę może świadczyć o braku samookreślenia i doceniania własnej pozycji w zaburzonych relacjach rodzinnych np. brak miłości, niedocenianie.
13. Rysowanie tylko siebie może być sygnałem nadmiernej na sobie koncentracji z powodu np. nadopiekuńczości ze strony rodziny lub przeciwnie braku zainteresowania (dziecko czuje się zaniedbywane, opuszczone, może liczyć jedynie na siebie).
14. Ukazywanie siebie mniejszym lub młodszym niż w rzeczywistości może sugerować chęć powrotu do bezpiecznego, beztroskiego dzieciństwa, pozbawionego np. nakazów, zakazów, zdań, nowych ról (np. braku jednego z rodziców, pojawienie się młodszego rodzeństwa), którym nie może obecnie sprostać.
15. Prezentowanie w rysunkach rodziny osób fikcyjnych może być wynikiem pragnień, marzeń o poszerzenie jej np. o rodzeństwo, ojca, matkę.
16. Rysowanie w tematach rodziny jedynie domu – budynku pozbawionego ludzi może świadczyć o niestabilnych np. konfliktowych relacjach rodzinnych zaburzających u dziecka poczucie bezpieczeństwa czy trwałości rodziny.
17. Słowa, dźwięki jakie wydaje dziecko podczas procesu rysowania odkrywają jego emocje i odczucia odnoszące się do przedstawianych postaci.
18. Kolejność rysowania postaci i czas poświęcony na ich narysowanie (ilość nanoszonych szczegółów) może świadczyć o roli i pozycji jaką dla rysującego zajmuje prezentowana postać.
19. Podkreślanie smutku, żalu (mimika twarzy, łzy), przygnębiające otoczenie, katastroficzny krajobraz może świadczyć o lękach, przykrych przeżyciach np.. utrata kogoś bliskiego, wypadek, rozstanie rodziców.
20. Powtarzająca się niepokojąca tematyka powinna stać się sygnałem do uważnej obserwacji i otoczenia dziecka szczególną opieką, a nawet do sięgnięcia po psychologiczną poradę.
Anna Szeląg Przedszkole w Kwaśniowie Górnym Bibliografia: Fleck-Bangert R., O czym mówią rysunki dzieci. Wydawnictwo Jedność. Kielce 2001r. Misiurska A., Kalendarz plastyczny w przedszkolu. WsiP Warszawa 1993r.
amelka67