Aktywność ruchowo adaptacyjna.doc

Aktywność ruchowo adaptacyjna   

Zdrowie – stan dobrego samopoczucia fizycznego, psychicznego i socjalnego, a więc stanu w którym budowa i czynność wszystkich tkanek i narządów są nie tylko prawidłowe ale zapewniają również wewnętrzną równowagę i zdolność przystosowania do otaczających warunków – również społecznych.

Choroba – polega na zaburzeniu funkcji lub uszkodzeniu struktury organizmu. O zaistnieniu choroby można mówić wtedy, gdy działanie czynnika chorobotwórczego powoduje przekroczenie zdolności organizmu do adaptacji, co z kolei wywołuje niepożądane, szkodliwe następstwa.             

Zejście choroby

·         Zgon

·         Całkowite ozdrowienie pacjenta

·         niepełnosprawność

Choroba jest takim stanem organizmu, kiedy to czujemy się źle, a owego złego samopoczucia nie można jednak powiązać z krótkotrwałym, przejściowym uwarunkowaniom psychologicznym lub bytowym, lecz z dolegliwościami wywołanymi przez zmiany strukturalne lub zmienioną czynność organizmu. Przez dolegliwości rozumiemy przy tym doznania, które są przejawem nieprawidłowych zmian struktury organizmu lub zaburzeń regulacji funkcji narządów.

Choroby cywilizacyjne – globalnie szerzące się, powszechnie znane choroby, spowodowane rozwojem cywilizacji. Częstość ich występowania zależy od stopnia rozwoju cywilizacyjnego społeczeństwa. Nie ma dokładnego podziału i nie można jednoznacznie powiedzieć czy dana choroba jest chorobą cywilizacyjną.

Choroby cywilizacyjne:

·         Cukrzyca

·         Nadciśnienie tętnicze

·         Choroba wieńcowa

·         Alkoholizm

·         Gruźlica

·         POChP

·         Astma oskrzelowa i inne choroby alergiczne

·         Choroby afektywne

·         Otyłość

·         Narkomania i lekomania

Niepełnosprawność – długotrwały stan, w którym występują pewne ograniczenia w prawidłowym funkcjonowaniu człowieka. Ograniczenia te spowodowane są na skutek obniżenia sprawności funkcji fizycznych lub psychicznych. Jest to także uszkodzenie, czyli utrata lub wada psychiczna, fizjologiczna, anatomiczna struktury organizmu. Utrata ta może być całkowita, częściowa, trwała lub okresowa, wrodzona lub nabyta, ustabilizowana lub progresywna.

Niepełnosprawność:

·         Obniżona sprawność sensoryczna

·         Obniżona sprawność intelektualna

·         Obniżona sprawność funkcjonowania społecznego – zaburzenia równowagi nerwowej, emocjonalnej oraz zdrowia psychicznego

·         Obniżona sprawność ruchowa

Społeczeństwo konsumpcji

„etap rozwojowy społeczeństwa, w którym konsumpcja traktowana jest jako wartość najwyższa, zarówno ze względu na jej funkcje gospodarcze - państwowe”

·         Czasy budowania cywilizacji planetarnej – L. Kołakowski

·         Czasy kryzysu wartości – I. Turowicz

·         Czasy strachu przed naturą – P. Hertz

·         Wysoka konsumpcja awansowała do rangi swoistej cnoty obywatelskiej – O. Delorme

·         Cywilizacja rzeczy kosztem cywilizacji osób – ks. J. Maciański

·         Czasy w których pedagogika staje się sztuką coraz mniejszego wymagania od dzieci – I. Woźniakowski

·         Cywilizacja krzyku i reklamy – I. Zdyński

·         Żyjemy w cywilizacji jednoarowego użytku – S. Lem

Aktywność fizyczna

·         to skłonność, zdolność do intensywnego działania, do podejmowania inicjatywy, czynny udział w czymś.

·         to wysiłek fizyczny, czyli praca mięśni szkieletowych wraz z całym zespołem towarzyszącym jej czynnościowych zmian w organizmie

·         aktywność fizyczna jest kluczowym i integrującym składnikiem zdrowego stylu życia

Aktywność fizyczna w ujęciu zwyczajowym wpływa na cały organizm. Dlatego uważa się ją jako wyznacznik zdrowia oraz pewien środek za pomocą, którego możemy wpływać na stan naszego zdrowia.

Wpływ aktywności fizycznej na organizm człowieka:

·         obniża nadciśnienie krwi (szczególnie u ludzi z granicznym nadciśnieniem)

·         obniża ryzyko wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych

·         chroni przed osteoporozą

·         zwiększa ilość masy kostnej

·         redukuje tłuszczową masę ciała

·         wpływa na wzrost cholesterolu HDL, redukcję zawartości w osoczu małych gęstych LDL

·         poprawia tolerancję glukozy, wzrasta wrażliwość tkanek na insulinę (obniżającą ryzyko cukrzycy)

·         poprawia samopoczucie

Spalanie kalorii:

·         siedzenie 100 kcal/godz.

·         Gotowanie 188 kcal/godz.

·         Prasowanie 248 kcal/godz.

·         Odkurzania 260 kcal/godz.

Przeciętna drożdżówka ma około 330 kcal = około 70 minut szybkiego marszu

Butelka coli (0,33 l) ma 139 kcal – jest to 30 minut marszu lub 14 minut wchodzenie po schodach

Adaptacja i kompensacja

Regeneracja – odtwarzanie uszkodzonych lub utraconych części ciała, narządów, tkanek albo komórek organizmów żywych. Przykładem może być zrost kości.

Adaptacja – przystosowanie się organizmów do zaistniałych warunków bytowania albo przystosowanie się poszczególnych narządów do pełnienia funkcji przy zmianie warunków.

Kompensacja – zdolność zastępowania, drogą odtwarzania utraconych funkcji poprzez pracę odpowiedzialnego za nią, a tylko częściowo uszkodzonego elementu lub całkowite przejęcie jej przez inną, zdrową składową tego narządu.

Kompensacja umożliwia człowiekowi funkcję niezależnie od utraty lub uszkodzenia określonego narządu. Przykładem może być przejęcie funkcji przez pozostałe płuco lub nerkę.

Granica między adaptacją a kompensacją często jest niewyraźna. Nie można zastąpić funkcji bez odpowiedniego przystosowania, ani bobrze przystosować bez chociażby małej dozy zastępczości.

Przykład:

              Po utracie kończyny dolnej, osoba niepełnosprawna będzie mogła poruszać się skacząc na kończynie pozostałej lub przesuwać się po podłożu w pozycji siedzącej.

Będzie to kompensacja niesterowana, będzie to jednak przykład adaptacji pacjenta do nowych warunków życia.

Kompensacja niesterowaną będzie zaopatrzenie pacjenta w kule. Funkcję podporową przejmują wtedy kończyny górne oraz pozostała kończyna dolna. Adaptacja pacjenta do nowych warunków pozostaje bez zmian

Innym sposobem kompensacji sterowanej będzie zaopatrzenie pacjenta w protezę kończyny dolnej. Wtedy pozostałą część utraconej kończyny (kikut) przejmie funkcję całej kończyny.

Prawo Anochina

1.       Każdy żywy organizm posiada odpowiednie mechanizmy fizjologiczne pozwalające na zastąpienie funkcji różnych narządów

2.       Uruchomienie rezerw kompensacyjnych może nastąpić samoczynnie tylko w sytuacji zaburzenia podstawowych czynności

3.       Podczas zadziałania czynnika destrukcyjnego, procesy kompensacyjne zostają uruchomione samoczynnie, bez udziału woli i niezależnie od tego, który narząd został uszkodzony

4.       Reedukacja utraconych funkcji nie jest procesem trwałym. Wymaga kontynuacji treningu leczniczego, przy stale zmieniających się odpowiednio dobieranych bodźcach

Kompensacja zależy od:

·         Umiejscowienia defektu

·         Rozmiaru uszkodzenia

·         Szybkości powstawania defektu

·         Ogólnego stanu pacjenta

·         Psychicznej motywacji pacjenta

·         Wieku chorego

·         Właściwego sterowania kompensacją

Niepełnosprawność

Postępująca                                                                                                                                             Stała

Niepełnosprawność postępująca:

·         Stwardnienie rozsiane

·         Stwardnienie zanikowe boczne

·         Dystrofia Duchenne’a

·         Choroba Parkinsona

·         Choroby reumatyczne

Niepełnosprawność wrodzona:

·         Przepuklina oponowo-rdzeniowa

·         Mózgowe porażenie dziecięce

·         Niepełnosprawność intelektualna

·         Niedorozwój kończyn

Niepełnosprawność nabyta (nagła):

·         Amputacje

·         Urazy rdzenia kręgowego

·         Udary mózgu

·         Urazy czaszkowo-mózgowe

·         Zawał serca

·         Dyskopatia

Niepełnosprawność nabyta (narastająca):

·         Choroba niedokrwienna serca

·         Nadciśnienie tętnicze

·         Choroba naczyń krwionośnych

·         Choroby reumatyczne

·         Zespoły bólowe (zwyrodnienie)

·         Wady postawy

·         Choroby geriatryczne

·         Choroby psychiczne