KAUKAZ PÓŁNOCNY - ROSYJSKI WĘZEŁ GORDYJSKI.pdf - Artykuły i książki - Konocia

O ÂRODEK S TUDIÓW W SCHODNICH

Prace OSW / CES Studies

OS W S

rosyjski w´ze∏ gordyjski

the Russian Gordian knot

Putin po reelekcji

STUDIES

numer

Warszawa grudzieƒ 2004 / Warsaw December 2004

Centre for Eastern Studies

PRACE

Kaukaz Pó∏nocny:

North Caucasus:

Putin after re-election

Redaktor serii / Series editor

Anna ¸abuszewska

Opracowanie graficzne / Graphic design

Dorota Nowacka

T∏umaczenie / Translation

Ilona Duchnowicz,

Jadwiga Rogo˝a

Wydawca / Publisher

OÊrodek Studiów Wschodnich

Centre for Eastern Studies

ul. Koszykowa 6 a

Warszawa / Warsaw, Poland

tel./phone + 48 /22/ 525 80 00

fax: +48 /22/ 525 80 40

Seria „Prace OSW” zawiera materia∏y analityczne

przygotowane w OÊrodku Studiów Wschodnich

The “CES Studies” series contains

analytical materials prepared at the Centre

for Eastern Studies

Materia∏y analityczne OSW mo˝na przeczytaç

na stronie www.osw.waw.pl

Tam równie˝ znaleêç mo˝na wi´cej informacji

o OÊrodku Studiów Wschodnich

The Centre’s analytical materials can be found

on the Internet at www. osw.waw.pl

More information about the Centre for Eastern

Studies is available at the same web address

ISSN 1642-4484

Spis treÊci / Contents

Kaukaz Pó∏nocny: rosyjski w´ze∏ gordyjski.

Najwa˝niejsze problemy i konflikty w regionie

i ich wp∏yw na przysz∏oÊç Rosji / 5

Maciej Falkowski

Putin po reelekcji.

Polityka Kremla w drugiej kadencji W∏adimira Putina / 29

Jadwiga Rogo˝a

North Caucasus: the Russian Gordian knot.

The key problems and conflicts in the region

and the effect thereof on the future of Russi a / 43

Maciej Falkowski

Putin after re-election.

The Kremlin’s policy in Vladimir Putin’s second term / 67

Jadwiga Rogo˝a

Tezy

1. Kaukaz Pó∏nocny jest najbardziej niestabilnà

cz´Êcià Federacji Rosyjskiej: od poczàtku lat 90.

trwa konflikt zbrojny w Czeczenii, który stopnio-

wo obejmuje inne republiki regionu, terroryzm

na sta∏e wszed∏ do politycznego ˝ycia Kaukazu,

kwitnie przest´pczoÊç zorganizowana, utrzymu-

je si´ napi´cie, wcià˝ dochodzi do incydentów

zbrojnych i zamachów. W ciàgu ostatniego roku

destabilizacja regionu, negatywnie wp∏ywajàca

na wiele dziedzin rosyjskiego ˝ycia polityczno-

-spo∏ecznego, przybra∏a alarmujàce rozmiary.

Kaukaz Pó∏nocny:

2. Przyczyn niestabilnoÊci w regionie jest wiele;

ich êród∏em sà liczne problemy i konflikty polity-

czne, religijne i spo∏eczno-gospodarcze. Zachodzà

one na siebie, przeplatajà ze sobà, tworzàc skom-

plikowanà sieç. Najtrudniejszym problemem

jest trwajàca od poczàtku lat 90. wojna w Cze-

czenii, która rozszerza si´ na sàsiednie republiki,

przybiera coraz bardziej drastyczne formy i za-

gra˝a bezpieczeƒstwu i stabilnoÊci ca∏ego paƒ-

stwa. Konflikt stymuluje niebezpieczne tendencje

i procesy na ca∏ym Kaukazie: jest przyczynà wzro-

stu nastrojów antyrosyjskich w tamtejszych spo-

∏eczeƒstwach, przyspiesza ich dryfowanie w kie-

runku radykalnego islamu itd. Poza tym w re-

gionie mamy do czynienia z wieloma konfliktami

etnicznymi (konflikty w Dagestanie, zachodniej

cz´Êci Kaukazu, konflikt ingusko-osetyjski), religij-

nymi (przede wszystkim wewnàtrz islamu), a tak-

˝e mi´dzy rdzennà ludnoÊcià rosyjskà a imigran-

tami z Kaukazu i Azji Centralnej w Kraju Staw-

ropolskim i Krasnodarskim oraz nabrzmia∏ymi

problemami spo∏eczno-gospodarczymi (bieda,

bezrobocie, przeludnienie, wzrost przest´pczoÊci).

rosyjski w´ze∏ gordyjski

Najwa˝niejsze problemy

i konflikty w regionie

i ich wp∏yw na przysz∏oÊç Rosji

Maciej Falkowski

3. Od rozpadu ZSRR Kreml nie zdo∏a∏ wypracowaç

spójnej i d∏ugofalowej koncepcji rozwoju Kau-

kazu Pó∏nocnego i jego integracji z resztà Rosji.

Polityka rosyjskich w∏adz w stosunku do Kaukazu

sprowadza si´ do dzia∏aƒ doraênych, reagowa-

nia na kryzysy zamiast zapobiegania im. Polega

na nieudolnych próbach likwidowania skutków

negatywnych tendencji i zjawisk, nie zaÊ na wal-

ce z ich przyczynami. W∏adze wcià˝ pope∏niajà

te same b∏´dy, nie chcàc przyznaç si´ do oczy-

wistych pora˝ek. G∏ówne elementy tej polityki

to: niedopuszczanie do jakiejkolwiek ingerencji

innych paƒstw i organizacji mi´dzynarodowych

Prace OSW

w regionie, prowadzenie „operacji antyterrorys-

tycznej”, wspieranie marionetkowych re˝imów

w poszczególnych republikach, marginalizacja

opozycji oraz szeroko zakrojona i fa∏szujàca rze-

czywistoÊç propaganda medialna. Ogromnà rol´

w kaukaskiej polityce Kremla odgrywajà struk-

tury si∏owe, których interesy sà nierzadko sprze-

czne z interesami paƒstwa rosyjskiego. Taka poli-

tyka prowadzi nie do rozwiàzywania problemów

i konfliktów, lecz do ich pog∏´biania i eskalacji.

zycja Rosji na obszarze postradzieckim, przede

wszystkim na Kaukazie Po∏udniowym.

Wst´p

Celem niniejszej pracy jest systematyzacja i opisa-

nie z∏o˝onej sytuacji politycznej, spo∏ecznej, reli-

gijnej i gospodarczej w regionie, przede wszyst-

kim najwa˝niejszych problemów i konfliktów b´-

dàcych êród∏em jej destabilizacji. Analizujàc przy-

czyny niestabilnoÊci na Kaukazie Pó∏nocnym oraz

polityk´ Kremla w regionie, postaramy si´ odpo-

wiedzieç na pytanie dotyczàce przysz∏oÊci rosyj-

skiego Kaukazu oraz wp∏ywu zachodzàcych tam

procesów i tendencji na przysz∏oÊç Rosji.

4. Przysz∏oÊç Kaukazu Pó∏nocnego zale˝y od roz-

wiàzania bàdê zaostrzenia istniejàcych tam pro-

blemów; jeÊli b´dà si´ one nasilaç, Kaukaz pogrà-

˝aç si´ b´dzie w chaosie. NiestabilnoÊci w regio-

nie towarzyszà szersze procesy, tzn. stopniowe

oddalanie si´ Kaukazu od Rosji, jego derusyfikacja

i coraz szybsza islamizacja. Zahamowaç te ten-

dencje, które w perspektywie kilkudziesi´ciu lat

mogà zakoƒczyç si´ daleko idàcym uniezale˝nie-

niem lub nawet oderwaniem regionu od Federacji

Rosyjskiej, mog∏oby wypracowanie ca∏oÊciowej

koncepcji rozwoju regionu. Obecnie jednak Kreml

nie ma ani woli politycznej, ani mo˝liwoÊci wy-

pracowania i realizacji takiej koncepcji: g∏ównà

przeszkodà sà poglàdy elity rzàdzàcej Rosjà oraz

ogólny stan rosyjskiego paƒstwa (brak wystar-

czajàcych Êrodków materialnych, brak odpowied-

nich kadr, opór struktur si∏owych, ogromna ko-

rupcja, degeneracja struktur paƒstwowych itd.).

I. G∏ówne problemy regionu

Kaukaz Pó∏nocny le˝y w po∏udniowej cz´Êci Fede-

racji Rosyjskiej, mi´dzy Morzem Czarnym i Kas-

pijskim. Na po∏udniu graniczy z Gruzjà i Azerbej-

d˝anem, które wraz z Armenià wchodzà w sk∏ad

Kaukazu Po∏udniowego 1 . Do Kaukazu Pó∏nocnego

zaliczamy osiem republik autonomicznych za-

mieszkanych g∏ównie przez autochtonicznà lud-

noÊç kaukaskà (Dagestan, Czeczenia, Inguszetia,

Osetia Pó∏nocna, Kabardyno-Ba∏karia, Karaczajo-

-Czerkiesja, Adygea i Ka∏mucja) oraz Kraj Staw-

ropolski i Krasnodarski (gdzie przewa˝ajà Ro-

sjanie) 2 . [ Szczegó∏owa charakterystyka republik

i krajów: patrz aneks ].

5. Kaukaz Pó∏nocny jest regionem, w którym

ogniskuje si´ wiele wa˝nych problemów. Od ich

rozwiàzania zale˝eç b´dzie przysz∏oÊç Rosji (woj-

na czeczeƒska, inne konflikty etniczne i wyzna-

niowe, gwa∏towny wzrost liczby ludnoÊci niero-

syjskiej i muzu∏maƒskiej, zmniejszanie si´ liczby

etnicznych Rosjan i in.). Dopóki Moskwa nie b´-

dzie w stanie ich rozwiàzaç, dopóty b´dzie kra-

jem nieprzewidywalnym, niestabilnym, zagro-

˝onym terroryzmem, wstrzàsanym konfliktami

wewn´trznymi. JeÊli Kreml nie poradzi sobie

z Kaukazem, nie b´dzie mo˝liwe wejÊcie Rosji na

drog´ demokratycznych reform, podj´cie próby

stworzenia nowoczesnego, otwartego na wspó∏-

prac´ ze Êwiatem paƒstwa. Kaukaz jest dziÊ êród-

∏em rozk∏adu paƒstwa rosyjskiego, jego struktur

i spo∏eczeƒstwa; jeÊli nie zostanie to zahamo-

wane, w dalszej perspektywie mo˝e on si´ staç

êród∏em jego rozpadu. Od rozwoju sytuacji na

Kaukazie Pó∏nocnym zale˝eç b´dzie równie˝ po-

Specyfikà Kaukazu Pó∏nocnego jest mnogoÊç i z∏o-

˝onoÊç wyst´pujàcych tam problemów i konflik-

tów. Zachodzà one na siebie, przeplatajà ze sobà,

tworzàc trudnà do opisania skomplikowanà sieç.

Cz´sto êróde∏ jednego konfliktu nale˝y szukaç

w innym, a rozwiàzanie danego problemu nie

jest mo˝liwe bez znalezienia wyjÊcia z innego.

Nie mo˝na np. rozpatrywaç sytuacji wewn´trznej

w Dagestanie lub Inguszetii bez zapoznania si´

z sytuacjà w Czeczenii, podobnie jak trudno zro-

zumieç problemy etniczne regionu bez zbadania

sytuacji spo∏eczno-gospodarczej. Dla zrozumie-

nia z∏o˝onej sytuacji na ca∏ym Kaukazie Pó∏noc-

nym i znalezienia êróde∏ jego niestabilnoÊci ko-

nieczna jest wi´c systematyzacja problemów,

z którymi mamy tam do czynienia, jak równie˝

krótkie opisanie ka˝dego z nich.

Prace OSW

KAUKAZ PÓŁNOCNY - ROSYJSKI WĘZEŁ GORDYJSKI.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: