199801_wirus_kontra_wirus.pdf

W SKRîCIE

TECHNIKA PODWODNA

zwizek ze zmian ciænienia. W czasie,

gdy mwi, para nurkw U.S. Navy za-

nurza si« w zlokalizowanym na zewntrz

budynku duýym basenie testowym,

gdzie zostaje wystawiona na dzia¸anie

ha¸asu pracujcych tam narz«dzi.

Aby wykona swoje g¸wne zadanie,

NEDU poddaje sprz«t wielu testom, po-

czynajc od tych, w ktrych ryzyko

naraýenia ludzkiego ýycia jest mini-

malne. Jeæli wyniki pierwszych prb

okaý si« pozytywne, sprz«t testuje si«

w ãolbrzymieÓ Ð najwi«kszej w USA ko-

morze dekompresyjnej, w ktrej moýna

wytworzy ciænienie, jakie panuje na du-

ýych g¸«bokoæciach, i ktra jest central-

nym obiektem laboratoriw NEDU. Za-

mkni«ci w komorze nurkowie poddaj

sprz«t dzia¸aniu wysokiego ciænienia

w kaýdym z pi«ciu przedzia¸w wype¸-

nionych mieszankami oddechowymi

oraz w przedziale wodnym.

W ãolbrzymieÓ moýna wytworzy ci-

ænienie odpowiadajce ciænieniu wyst«-

pujcemu na g¸«bokoæci 610 m. Jednak

tylko kilka z 600 przeprowadzanych

w roku ãnurkowaÄÓ odbywa si« na sy-

mulowanej g¸«bokoæci 300 m lub wi«k-

szej. Tzw. g¸«bokie nurkowania trwaj

30 dni. Z przyczyn fizjologicznych, aby

uchroni nurkw przed toksycznym

dzia¸aniem tlenu lub narkotycznym

Prawdziwe nurkowanie

Eksperymentalna jednostka

nurkw U.S. NAVY to zarazem

niebo i piek¸o

Wirus kontra wirus

John K. Rose i jego koledzy z Yale

University przekszta¸cili powszechny

u byd¸a wirus pryszczycy (p«cherzykowatego

zapalenia jamy g«bowej Ð VSV) tak,

by mg¸ on atakowa komrki zakaýone

wirusem HIV. Naukowcy zastpili pewien

gen VSV genami dwch ludzkich bia¸ek,

ktre wyst«puj na powierzchni limfocytu T.

Do nich w¸aænie wiýe si« wirus HIV

swoj powierzchniow glikoprotein gp120.

Pozwala to wirusowi HIV wnikn

do limfocytu i sk¸oni go do produkcji

nowych wirionw. Jednakýe wirus VSV

uzbrojony w gp120 przerywa ten cykl,

przechwytujc czstki HIV, zanim zdý

one wypczkowa z zakaýonych

limfocytw T. Przekszta¸cony VSV jest

bardzo wybirczy i obniýa liczb«

czstek HIV do poziomu niewykrywalnego

w testach laboratoryjnych.

mwi komandor porucznik Ro-

bert Mazzone, wskazujc wy-

cigni«t r«k b¸«kit Zatoki MeksykaÄ-

skiej rozcigajcej si« za oknem jego

biura. Ð Woda ma 30¡C. Dysponuj naj-

nowoczeæniejszym sprz«tem i dostaj

za to pienidzeÓ Ð dodaje, jakby sam so-

bie nie dowierzajc.

Na tym polega praca w U.S. NavyÕs

Experimental Diving Unit (NEDU Ð

Jednostce Eksperymentalnej Nurkw

Marynarki Wojennej USA) mieszcz-

cej si« w Panama City na Florydzie.

G¸wnym zadaniem NEDU jest spraw-

dzenie, czy sprz«t, a szczeglnie uýy-

wane przez nurkw z U.S. Navy cz«sto

bardzo skomplikowane aparaty od-

dechowe Ð w tym unikatowe i horren-

dalnie drogie (45 tys. dolarw) apara-

ty o obiegu zamkni«tym b«dce w

wyposaýeniu elitarnych jednostek sa-

perskich Ð nie zawiod.

Oficjalnie dzia¸alnoæ NEDU dotyczy

tylko si¸ zbrojnych USA. Jednak lista

ãDopuszczone do Uýycia w U.S. NavyÓ

(http://www.navsea.navy.mil/sea00c/

pdf/anu.pdf), stworzona na podstawie

wynikw badaÄ tej jednostki, sta¸a si«

swoistym przewodnikiem wszystkich

p¸etwonurkw w Ameryce P¸nocnej

i Europie. Ponadto zgodnie z ostatnio

wprowadzonymi przepisami jest pra-

wie niemoýliwe wprowadzenie na ry-

nek Unii Europejskiej jakiegokolwiek

sprz«tu do nurkowania, ktry nie prze-

szed¸by bardzo rygorystycznych testw

U.S. Navy. ãNEDU jest prawdopodob-

nie jedyn organizacj opracowujc æci-

s¸e, oparte na procedurach matematycz-

nych, testy sprz«tu podwodnegoÓ Ð

podkreæla John R. Clarke, dyrektor na-

ukowy jednostki.

Oprcz sprawdzania sprz«tu NEDU

zajmuje si« czasem takýe fizjologiczny-

mi aspektami nurkowania. Podczas

mojej wizyty w sierpniu ub. r. Marie E.

Knafelc, pracownik naukowy, bada¸a

funkcjonowanie pod wod ludzkiego

ucha. Testy maj pomc w opracowa-

niu lepszych przepisw dotyczcych

ochrony s¸uchu nurkw uýywajcych

specjalistycznych narz«dzi. ãUtrata s¸u-

chu zdarza si« nurkom cz«æciej niý lu-

dziom nie nurkujcymÓ Ð wyjaænia

Knafelc i zaprzecza, jakoby mia¸o to

Nowy gatunek zwierz«cy

W przypominajcych kszta¸tem grzyby

kopcach z klatratw metanu i wody,

powstajcych w miejscach wycieku

tego gazu przez szczeliny w dnie Zatoki

MeksykaÄskiej, geochemicy z Texas A&M

University znaleli prawdopodobnie nieznany

dotd gatunek pieræcienic (powyýej).

To sp¸aszczone, rýowawe, przypominajce

wija stworzenie z gromady wieloszczetw

ma 2 do 5 cm d¸ugoæci i ýyje w g«stych

koloniach 250 km na po¸udnie od Nowego

Orleanu. Naukowcy podejrzewaj,

ýe nowy gatunek wp¸ywa na aktywnoæ

w obr«bie tych bogatych w energi«

pok¸adw ãmetanowego loduÓ.

Egzotyczne mezony

Model Standardowy doczeka¸ si« minionego

lata dobrych wieæci z Brookhaven National

Laboratory. Fizycy wytropili wreszcie

nieuchwytny dotd egzotyczny mezon.

Zesp¸ 51 badaczy z oæmiu laboratoriw

przez pi« lat przesiewa¸ ælady przejæcia

wizki mezonw pi o energii 18 mld

elektronowoltw przez komor« z ciek¸ym

wodorem. Stwierdzono, ýe w 500 przypadkach

na 40 tys. zbadanych produkt zderzenia

nie przypomina zwyk¸ego mezonu, z¸oýonego

z kwarka i antykwarka zwizanych ze sob

za poærednictwem gluonu. Te nowe przypadki

wygldaj jak pary kwarkw po¸czone

drgajc strun gluonow lub wizane

gluonami czwrki kwarkw.

NUREK David Junkers

w ãmokrejÓ cz«æci komory.

Cig dalszy na stronie 12

10 å WIAT N AUKI StyczeÄ 1998

D ziæ nurkuje dziesi«ciu ludzi Ð

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: