KONKURS POLONISTYCZNY
DLA UCZNIÓW GIMNAZJUM

ETAP WOJEWÓDZKI – 2007/2008

Motyw przewodni:                                                                                                                     

Być albo nie być...rzecz o książce i słowie

TEKST I

— Ta książka... skąd ją pan wziął?

— Ukradłem.

Faber po raz pierwszy podniósł oczy i spojrzał prosto w twarz Montaga.

— Jest pan dzielny — rzekł.

— Nie — powiedział Montag. — Moja żona umiera. Moja przyjaciółka już nie żyje. Ktoś, kto mógłby być moim przyjacielem, został spalony dwadzieścia cztery godziny temu. Pan jest jedynym człowiekiem, którego znam i który może mi pomóc. Żeby zrozumieć. Żeby zrozumieć...

Dłoń Fabera poruszyła się nerwowo na jego kolanach.

— Czy mogę?

— Przepraszam. — Montag podał mu książkę.

— Tyle już lat... Nie jestem religijny. Tyle już lat... — Faber przewracał stronice, zatrzymując się tu i ówdzie, by poczytać. — Jest nadal tak dobra, jak zapamiętałem. [...] Faber powąchał książkę. — Wie pan, że książki pachną jak gałka muszkatołowa czy jakaś przyprawa z dalekich krajów? Lubiłem je wąchać, kiedy byłem chłopcem. Boże, niegdyś istniało mnóstwo pięknych książek, zanim je porzuciliśmy. [...] — No... może mi pan powie, po co pan tu przyszedł?

— Nikt już nie słucha. Nie mogę mówić do ścian, ponieważ one wrzeszczą do mnie. Nie mogę mówić do mojej żony — ona słucha ścian. Po prostu chcę, by ktoś posłuchał, co mam do powiedzenia. I może, jeśli będę mówił wystarczająco długo, potrafię sklecić jakąś myśl. I chcę, żeby mnie pan nauczył rozumieć to, co czytam. [...] — Mamy wszystko, co nam potrzeba do szczęścia, ale nie jesteśmy szczęśliwi. Czegoś nam brak. Rozejrzałem się dokoła. Jedyną rzeczą, o której z pewnością wiedziałem, że jej nie ma, są książki, które palę od dziesięciu czy dwunastu lat. Więc pomyślałem, że książki mogłyby pomóc. [...]

— Nie książek panu potrzeba, tylko niektórych rzeczy, które ongiś były w książkach. [...] Szukać tego trzeba w naturze i sobie samym. Książki były kiedyś tylko jednym ze skarbczyków, gdzie gromadziliśmy mnóstwo rzeczy, których baliśmy się zapomnieć. Nie było w nich w ogóle nic magicznego. Magia tkwiła jedynie w tym, co książki mówiły, jak zszywały razem skrawki wszechświata w jedną szatę dla nas. [...] Brakuje nam trzech czynników. Po pierwsze: wie pan, dlaczego książki jako takie są tak ważne? Ponieważ mają jakość. A co oznacza słowo jakość? Dla mnie oznacza tkankę. Ta książka ma pory. Ma rysy. Tę książkę można obserwować pod mikroskopem. W szkiełku ujrzy pan życie, płynące w nieskończonej obfitości. [...] Widzi pan teraz, dlaczego niektórzy ludzie nienawidzą książek i boją się ich? Książki ukazują pory na twarzy życia. Wygodni ludzie chcą tylko woskowych księżycowych twarzy, bez porów, bez włosów, bez wyrazu. [...] Jakość, tkanka informacji o życiu.

— A drugi punkt?

— Odpoczynek.

— Och, przecież mamy mnóstwo wolnego czasu.

— Wolnego czasu, owszem. Ale czy mamy czas na myślenie? Jeśli człowiek nie pędzi sto mil na godzinę w maszynie, gdzie nie może myśleć o niczym oprócz niebezpieczeństwa, to bawi się w jakąś grę albo siedzi w jakimś pokoju, gdzie nie może dyskutować z czterościennym telewizorem, Dlaczego? Telewizor jest „realny”. Jest bezpośredni, ma wymiar. Mówi człowiekowi, co ma myśleć i wbija to w niego. Musi mieć rację. Wydaje się, że ma rację zawsze. Popycha pana tak szybko do swych własnych konkluzji, że pana umysł nie ma czasu zaprotestować: „Co za nonsens!” [...]

— Dokąd my zmierzamy? Czy książki nam pomogą?

— Tylko wtedy, jeśli otrzymamy trzeci niezbędny czynnik. Czynnikiem pierwszym, jak powiedziałem, jest wysoka jakość wiedzy o życiu. Czynnikiem drugim: wolny czas, by ją przetrawić. A czynnik trzeci: to prawo postępowania w myśl tego, czego się nauczymy ze współdziałania dwóch pierwszych czynników. I nie bardzo sobie wyobrażam, żeby bardzo stary człowiek i rozgoryczony strażak mogli wiele zdziałać w tej sprawie...

Ray Bradbury, 451°Fahrenheita, Alkazar, Warszawa 1993, s. 54

Przy rozwiązaniu zadań 1-4 wykorzystaj wiedzę dotyczącą całej powieści.

Zadanie 1. (0-1)

Książka, którą Montagowi udało się wynieść z pożaru biblioteki, to:

A.    historia cywilizacji,

B.     baśnie Andersena,

C.     Biblia,

D.    powieść Chata wuja Toma.

Zadanie 2. (0-1)

Guy Montag przychodzi do prof. Fabera, gdyż odkrywa:

A.    brak książek w swoim życiu,

B.     pozory, zamiast „prawdziwego” życia,

C.     złamanie przez Beatty zakazu czytania książek,

D.    katastrofę grożącą ludzkości.

Zadanie 3. (0-1)

Guya Montaga nie można nazwać konformistą, ponieważ:

A.    zdaje sobie sprawę z konieczności przestrzegania form,

B.     nie jest bezkrytyczny,

C.     żyje zgodnie z normami obowiązującymi społeczeństwo,

D.    nie szanuje poglądów innych ludzi.

Zadanie 4. (0-1)

Wśród wartości cenionych przez powieściowych bohaterów na pierwszym miejscu jest:

A.    szczęśliwa rodzina.

B.     godna praca.

C.     osobiste szczęście.

D.    dozgonna przyjaźń.

Zadanie 5. (0-1)

Zacytuj z tekstu zdanie, które charakteryzuje relacje międzyludzkie w świecie Montaga.

................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Zadanie 6. (0-3)

Ray Bradbury przedstawia w powieści futurystyczny obraz świata, w którym ludzie przestali potrzebować książek, filozofii, sztuki. Wymień cztery konsekwencje takiego modelu życia dla człowieka.

·           ........................................................................................................................................................

·           ......................................................................................................................