Słowa ułożone w linijki wiersza.doc

Temat: Słowa ułożone w linijki wiersza, czyli o języku poezji.

Cele ogólne: wyposażenie uczniów w wiadomości i umiejętności o budowie i zasadach

funkcjonowania języka jako tworzywa literatury, zainteresowanie ich poezją, rozbudzanie wyobraźni.

Cele szczegółowe. Uczeń:

-        rozpoznaje figury stylistyczne;

-        posługuje się terminami z zakresu teorii literatury;

-        potrafi pracować w grupie.

Czas trwania zajęć: 45 minut.

Metody pracy: elementy heurezy, pokaz, praca z tekstem.

Formy pracy: praca zbiorowa, indywidualna i z podziałem na grupy.

Pomoce naukowe:

Słowniki terminów literackich lub słowniki języka polskiego, karty pracy, podręczniki do literatury.

Tok lekcji:

1.      Czynności porządkowo – organizacyjne.

2. Nawiązanie do pracy domowej, która polegała na przypomnieniu znanych uczniom środków stylistycznych.

Jak zdefiniowalibyście pojęcie „środki stylistyczne”?

Proszę wymienić nazwy znanych wam środków artystycznego wyrazu.

W trakcie wypowiedzi uczniów uzupełniamy przygotowaną na tablicy tabelę. [s.2]

3.     Odsłonięcie drugiej tablicy. Przypomnienie istoty budowy tzw. metafory czystej na przykładzie przenośni z wiersza J. Tuwima „Gorące mleko”.

Zapis w zeszytach:

4.     Podanie i zapis tematu.

5.     Podzielenie klasy na czteroosobowe zespoły. Rozdanie słowników. Wyszukiwanie w przygotowanych dla każdej grupy fragmentach utworów poetyckich (załącznik nr1) przykładów środków stylistycznych, których nazwy zostały wpisane do tabeli.

Wyjaśnienie nauczyciela: Na kartach pracy zaznaczone zostały pogrubionym drukiem tylko niektóre – przykładowe – środki artystycznego wyrazu. Zadaniem każdej grupy będzie odszukanie jak najwięcej różnych figur stylistycznych.

6.     Prezentacja wyników pracy zespołów przez liderów.

7.     Praca indywidualna - ćwiczenie sprawdzające.

Wypełnianie kart pracy (załącznik nr 2) zgodnie ze wskazówkami prowadzącego.

W kilku przykładach można postawić więcej niż jeden krzyżyk.

8.     Wyszukiwanie w podręcznikach przykładów utworów poetyckich szczególnie bogatych w środki stylistyczne.

9.     Podsumowanie i wystawienie ocen. Środki poetyckie: uplastyczniają obraz, odwołują się do zmysłów odbiorcy, wzbudzają uczucia, rozwijają wyobraźnię.

10. Zanotowanie w zeszytach polecenia zadania domowego.

Praca domowa

Napisz, który wiersz – Twoim zdaniem – odwołuje się do wyobraźni. Uzasadnij swój wybór.

DLA CHĘTNYCH (dodatkowo)

Narysuj występującą w nim przenośnię.

UWAGI KOŃCOWE

-      Podział środków stylistycznych w notatce z lekcji na brzmieniowe, słownikowe, składniowe i słowotwórcze służy uporządkowaniu wiadomości

(nie jest obowiązkowy na drugim etapie edukacyjnym szkoły podstawowej).

Karta pracy (załącznik nr 1)

„Rosła kalina[1] z liściem szerokim,

Nad modrym w gaju rosła potokiem,

Drobny deszcz piła, rosę zbierała,

W majowym słońcu liście kąpała

.......................................................

Tak się stroiła jak dziewczę młode

I jak w lusterko patrzyła w wodę.”

                                          Tadeusz Lenartowicz

„Z czteroletnią powagą, w spódniczce po bose

Stopki i w kaftaniku na wyrost, to wąską

Drepce[2] miedzą, to znowu brodzi młaką[3] grząską,

Z rannym świtem, nim słońce traw osuszy rosę.”

                                                                                                  Leopold Staff 

„Co widziały te oczy, nim w tysiącu alej

Zginąłem, jedną chatę rzucając za sobą?

……………………………………….

I dlaczego te oczy były coraz łzawsze?”

Bolesław Leśmian

„I siecze[4] deszcz i świszcze wiatr,

Głośniej się potok gniewa,

Na szczytach Tatr, w dolinach Tatr,

Mrok szary i ulewa.”

Adam Asnyk

„Kto kogo dzisiaj zwycięży?

Oszczepy jak strzały w błękicie.

A oto dysk zawisł – jak księżyc.

Ktoś biegnąć zachłysnął się pędem,

Krew w skroniach, wzmożony rytm serca.”

Tadeusz Kubiak

„Jak wesoły milion drobnych, wilgnych muszek,

Sypie się i skacze dżdżu wodnisty puszek,

Rośny pył jesienny, siwy kapuśniaczek[5].

…………………………………………………..

Chciałby ulewą runąć w gromkiej burzy,

Miasto siec na ukos chlustającą chłostą.”

Julian Tuwim

„W szczerym polu na ustroni[6]

Złote jabłka na jabłoni,

Złote liście pod jabłkami,

Złota kora pod liściami.”

Tadeusz Lenartowicz

Karta pracy (załącznik nr 2)

Wersja I