Toruń - historia miasta, zabytki, ciekawostki.pdf
(
13068 KB
)
Pobierz
Toruń - historia miasta
Toruń
VIII / IX w.
- powstanie umocnionego grodu i prasłowiańskiej osady
targowo-obronnej na miejscu obecnego
zamku krzyżackiego
1228 r.
- książę Konrad I Mazowiecki wystawia przywilej nadający
Krzyżakom
Ziemię Chełmińską
, zachowując jednocześnie
prawo zwierzchnictwa nad nią
Toruń krzyżacki (1230-1454)
ok. 1230 r.
- pierwsi Krzyżacy przybywają na lewy brzeg Wisły pod Toruniem, gdzie w
Nieszawie
budują
swoją warownię
1231 r.
- Krzyżacy przeprawiają się na Ziemię Chełmińską i wznoszą gród, którego zadaniem była ochrona
przeprawy na Wiśle łączącej Kujawy z Ziemią Chełmińską, i z którego dokonywali podboju Prusów
1233. 12. 28.
- Wielki Mistrz Zakonu Herman von Salza i jego namiestnik pruski mistrz krajowy Herman Balk
wydali przywilej lokacyjny, na mocy którego owy gród - Toruń otrzymał prawa miejskie (prawo
chełmińskie)
1236 r.
- przeniesienie miasta w górę rzeki na miejsce obecne, na miejsce wcześniejszej osady słowiańskiej.
Dawny Toruń znajdował się bowiem na miejscu dzisiejszej wsi Stary Toruń, na zachód od Torunia -
początek budowy
zamku krzyżackiego
przed 1239 r.
- sprowadzenie do Torunia
franciszkanów
, których klasztor, najstarszy w państwie krzyżackim, stał
się siedzibą kustodii pruskiej.
1243 r.
- na synodzie w Toruniu ogłoszono bullę papieską o utworzeniu na pogańskich ziemiach Prusów -
w nowym państwie krzyżackim - czterech diecezji: chełmińskiej, pomezańskiej, sambijskiej i
warmińskiej. Toruń znalazł się w granicach diecezji chełmińskiej
1259 r.
- Toruń jako pierwsze miasto w państwie otrzymuje przywilej budowy sukiennic i pomieszczeń
Rady Miejskiej, co znaczy o dużej roli kupców sukiennych, będących jednocześnie rajcami -
sprawującymi władzę w mieście
ok. 1260 r.
- rozpoczęcie budowy prezbiterium
Kościoła św.św. Janów
na miejscu starszej świątyni oraz
budowa kościoła zakonu franciszkanów, na rdzeniu którego w XIV w. zbudowano obecny
Kościół
NMP
.
- fundacja szpitala dla trędowatych, przy którym zbudowano najstarszy toruński przedmiejski
Kościół św. Jerzego
(nie zachowany)
1263 r.
- sprowadzenie do Nowego Miasta Torunia
dominikanów
1264. 8. 13.
- osada o charakterze rzemieślniczym, położona za wschodnim obrębem murów miejskich, za
rzeczką Postolec, otrzymała prawa miejskie przyjmując nazwę Nowe Miasto Toruń.
1274 r.
- budowa
wieży ratuszowej
, najstarszej wieży miejskiej w Europie środkowo-wschodniej
od ok. 1280 r.
Stare Miasto Toruń było członkiem
Hanzy
, gdzie w tutejszym
Ratuszu Staromiejskim
mieściło się
archiwum Hanzy kwartału pruskiego. W XIII i XIV w. Toruń był jednym z największych w Europie
ośrodków handlowych (wywożono towary leśne i miedź, przywożono śledzie, sól, korzenie, sukna)
przy szlakach handlowych z Węgier, Rusi i Litwy na Zachód, głównie do Flandrii, Westfalii i
Śląska. Toruński
port wiślany
przyjmował statki pełnomorskie. W końcu XIV w. miasto przeżywało
swój największy rozkwit, zamieszkiwało około 13 tys. mieszkańców i po królewskim Krakowie
było największym miastem ziem polskich. Było jedynym pośrednikiem w handlu między Polską a
Europą Zachodnią, wielkim ośrodkiem
sztuki artystycznej
i rzemiosła
przed 1300 r.
- powstanie pierwszej korporacji -
Bractwa Kupieckiego
1306 r.
- zawarcie rozejmu czesko-krzyżackiego
1309 r.
- położenie kamienia węgielnego pod budowę
kościoła parafialnego Nowego Miasta pw. św. Jakuba
1311 r.
- sprowadzenie do Starego Miasta Torunia benedyktynek, które osiadają przy szpitalu i
Kościele św.
Ducha
- powstanie ekskluzywnego i prestiżowego
Bractwa św. Jerzego
, skupiającego najbogatszy patrycjat
lata 30. XIV w.
- w Toruniu przebywali królowie czescy (Jan Luksemburski, Karol IV)
1341 r.
- pertraktacje w sprawie pokoju z zakonem krzyżackim
1343 r.
- po podpisaniu traktatu pokojowego polsko-krzyżackiego w Kaliszu do Torunia przybył Kazimierz
Wielki, zapoczątkowując tym samym wizyty królów polskich w Toruniu, których do 1709 r. odbyło
się prawie 50
- w Kościele św. Jakuba umieszczono pierwsze na Pomorzu organy
1351 r.
- pożar zniszczył znaczną część miasta, a w roku następnym zaraza morowa pochłonęła ponad 1/3
mieszkańców, dziesiątkując ich jeszcze w latach 1373 i 1382
1386 r.
- budowa reprezentacyjnego
Dworu Artusa
, pierwszego takiego obiektu w państwie krzyżackim
1388 r.
- Stare Miasto Toruń otrzymuje prawo składu (odnowione w 1403 r. przez Konrada von Jungingen i
rozszerzone w 1457 r. przez Kazimierza Jagiellończyka)
1393 r.
- strajk czeladników kowalskich, będący wyrazem zaostrzenia się konfliktów między
rzemieślnikami a patrycjatem (pierwsze bunty przeciw przestarzałym ustawom cechowym już w
1385 r.)
- wielki Mistrz Konrad von Wallenrode wydał przywilej rozbudowy
Ratusza Staromiejskiego
1396 r.
- rajca toruński staromiejski, Albrecht Russe zostaje mianowany na 2 lata komendantem zdobytego
przez Hanzę Sztokholmu
1397 r.
- szlachta chełmińska utworzyła tajne
Towarzystwo Jaszczurcze
dla obrony przed uciskiem
Krzyżaków
1399 r.
- pierwsza wzmianka pisana o istnieniu w Toruniu wodociągów (pierwsze wodociągi znane ze
źródeł archeologicznych istnieją już przed połową XIV w.)
1410 r.
- pierwszy
konflikt toruńsko-bydgoski
, wywołany wydanym przez starostę bydgoskiego zakazem
pojawiania się torunian na jego terytorium, rozpoczął nieustanne waśnie między miastami, trwające
do dziś
1410. 8. 7
- po zwycięstwie grunwaldzkim Rada Miejska składa hołd w Malborku królowi Władysławowi
Jagielle, który nadaje Staremu Miastu Toruniowi nowe przywileje
1411. 2. 1.
- zawarto
pierwszy pokój toruński
. Toruń, po pięciomiesięcznej przynależności do Polski, na mocy
traktatu przeszedł ponownie pod panowanie
Krzyżaków
1420-1449
- rozbudowa
murów miejskich
z
barbakanem
,
basztami
i wieżami warownymi
1422 r.
- król Władysław Jagiełło nakazuje wybudowanie na przeciwległym brzegu Wisły polskiego
zamku konkurencyjnego do krzyżackiego Torunia. Osadę i zamek nazwano
Dybowem
(Nieszawą)
1440 r.
- miasto było współorganizatorem i członkiem zawiązanego w Kwidzynie
Związku Pruskiego
, z
siedzibą jego Tajnej Rady w Starym Mieście Toruniu, która 4. lutego 1454 r. wypowiedziała
Krzyżakom posłuszeństwo
1454. 2. 6.
- mieszczanie toruńscy staromiejscy, wypowiadając - poprzez Tajną Radę Związku Pruskiego -
wierność Krzyżakom, przypuścili
szturm na zamek krzyżacki
. Załoga zamku poddała się, co
oznaczało koniec panowanie Krzyżaków w Toruniu. Rozpoczęła się
wojna trzynastoletnia
Polski z
państwem zakonnym o czym zakomunikowało królowi polskiemu wyprawione z Torunia wielkie
poselstwo Związku Pruskiego
1454. 3. 6.
- Kazimierz Jagiellończyk wydaje akt inkorporacyjny włączając Prusy z Toruniem, Gdańskiem i
Elblągiem ponownie w granice Królestwa Polskiego i oficjalnie wypowiadając wojnę Krzyżakom.
Wielkie Miasto Pruskie. Toruń królewski (1454-1793)
1454. 3. 8.
- połączenie Starego i Nowego Miasta w jeden organizm miejski. Miasto liczy ok. 11 tys.
mieszkańców
1454. 5. 28.
- Kazimierz Jagiellończyk, jako pierwszy król Polski, odbiera na Rynku Staromiejskim hołd stanów
Ziemi Chełmińskiej
1454 r.
- na zamku
Dybów
w Nieszawie Kazimierz Jagiellończyk wydał statuty nieszawskie (wymuszone
przez polską szlachtę, w związku ze zwołaniem pospolitego ruszenia na wojnę z Krzyżakami,
zapewniały, iż bez zgody szlachty król nie będzie wydawać nowych praw i zwoływać pospolitego
ruszenia oraz nakładać nowych podatków (podniesienie znaczenia sejmików ziemskich); zawierały
też postanowienia wymierzone przeciw chłopom i mieszczaństwu; umocniły pozycję szlachty)
1457 r.
- Kazimierz Jagiellończyk, w zamian za ogromną pomoc finansową miasta w
wojnie
trzynastoletniej
, rozszerzył i nadał nowe przywileje (m.in. prawo mennicze, 15 wsi i folwarków,
rozszerzył prawo składu). Toruń stał się miastem królewskim o pełnej samodzielności. Od 2. poł.
XV w. rozwój miasta związany gł. z owymi licznymi przywilejami i ożywieniem szlaku wiślanego
łączącego Prusy Królewskie z Polską
1459 r.
- Rada Miejska Torunia przejęła od Rady
Chełmna
rolę sądu wyższego dla wszystkich miast
założonych na prawie chełmińskim (pełniła ją aż do 1608 r.)
1461 r.
- Toruń wszedł w posiadanie zamku krzyżackiego w
Świeciu
i do 1520 r. czerpał także połowę
dochodów z dóbr wiejskich starostwa świeckiego
1466. 10. 19.
- w Dworze Artusa zawarto
drugi pokój toruński
,
kończący wojnę trzynastoletnią. Na mocy pokoju
Polska odzyskała zachodnią część państwa krzyżackiego (Prusy Królewskie, tj.: Pomorze
Nadwiślańskie z Gdańskiem (dostęp do Bałtyku), Ziemię Chełmińską z Toruniem, Żuławy z
Elblągiem), która początkowo miała autonomię oraz Warmię; wschodnia część (późniejsze Prusy
Książęce) stała się lennem Polski
1472 r.
- Kazimierz Jagiellończyk ustanowił w Toruniu trzy doroczne międzynarodowe jarmarki, które
zwłaszcza w XVI-XVII w. rozrosły się do ogromnych targowisk, dynamizujących wówczas życie
gospodarcze nie tylko samego miasta, lecz całej Rzeczypospolitej
1473. 2. 19.
- urodził się
Mikołaj Kopernik
1474 r.
- na zamku
Dybów
przyszła na świat córka Kazimierza Jagiellończyka - Anna Jagiellonka
1496 r.
- właścicielem dwóch toruńskich kamienic został
Filip Buonaccorsi,
zwany Kallimachem, który już
wcześniej kilkakrotnie przebywał w Toruniu, m.in. z królem
Janem Olbrachtem
1500. 9. 22.
- odlano i umieszczono na wieży Kościoła św.św. Janów dzwon
Tuba Dei
, zaliczany do
największych (wtedy największy) dzwonów w Polsce, będący obecnie największym polskim
dzwonem średniowiecznym
1500 r.
- ukończono budowę najdłuższego w Polsce i drugiego po Krakowie stałego mostu na Wiśle.
Istnienie tak unikatowego obiektu oznaczało wysoki poziom rozwoju cywilizacyjnego Torunia
1501 r.
- w Sali Królewskiej Ratusza Staromiejskiego zmarł król
Jan Olbracht
, który przybył do Torunia w
związku z łamaniem przez Krzyżaków postanowień drugiego pokoju toruńskiego
1506 r.
- król Aleksander Jagiellończyk wydał dla Torunia przywilej pozwalający miastu na używanie po
wsze czasy czerwonego wosku pieczętnego - koloru będącego atrybutem królewskim (więcej
tutaj
)
od pocz. XVI w.
- spadło znaczenie Torunia w morskim handlu tranzytowym wskutek konkurencji Gdańska. Odtąd
potęga gospodarcza Torunia opierała się głównie na jarmarkach międzynarodowych i dochodach z
patrymonium,
- Toruń stał się ważnym ośrodkiem luteranizmu i skupiskiem różnowierców w Polsce
1510 r.
Plik z chomika:
zantyr
Inne pliki z tego folderu:
OpenOffice.org portable 3.0.1 PL.rar
(101464 KB)
Jak ustawić optykę na dalekie dystanse.docx
(41 KB)
kaliber broni.docx
(35 KB)
Historia strzelcow wyborowych.docx
(18 KB)
Historia broni palnej.docx
(232 KB)
Inne foldery tego chomika:
Pliki dostępne do 16.11.2022
Pliki dostępne do 21.01.2024
■Biżuteria szydełkowa schematy wykonania
►Jak zrobić kusze
►Mapy Wojskowe Topograficzne Polski 1979-89 (3 CD)
Zgłoś jeśli
naruszono regulamin