Pałac Malia jest usytuowany na północnym wybrzeżu Krety na wschód od Heraklionu. Na południu leżą góry Lasithi. Trzeci co do wielkości pałac minojski zajmował 7500 metrów kwadratowych. Pierwsi mieszkańcy żyli tu od wczesno minojskiego okresu EM II. Ślady tego osadnictwa odnajdywane są wokół pałacu i w mieście minojskim leżącym na północ od Pałacu. Miasto prawdopodobnie powstało dopiero w okresie EM III lub MM IA.
Pierwszy pałac był zbudowany około roku 1900 p.n.e. Niewiele pozostało z okresu Starego Pałacu, ale z nielicznych znalezisk można sądzić, że był on bogatym miejscem. Pałac został zniszczony prawdopodobnie przez trzęsienie ziemi. Drugi pałac, którego ruiny są widoczne do dzisiaj, był zbudowany około 1650 p.n.e i był podobny do starego pałacu. Drugi Pałac został zniszczony około 1450 p.n.e razem z innymi miejscowościami minojskimi na Krecie.
Pierwsze prace wykopaliskowe zostały podjęte przez Josepha Hadzidakisa w 1915 r ale właściwe prace wykopaliskowe na terenie pałacu i miasta zostały poprowadzone przez Francuską Szkołę Archeologii pod kierownictwem F. Chapouthiera i są one prowadzone do dnia dzisiejszego. Jak i inne pałace minojskie, Malia posiadał dziedziniec zachodni. Zachodnie skrzydło pałacu, prawdopodobnie dwupiętrowe, zawierało magazyny, pomieszczenia kultowe i oficjalne apartamenty. Po stronie wschodniej znajdował się Dziedziniec Centralny który istniał już w czasach Starego Pałacu. Dziedziniec Centralny jest zorientowany płn-płd z głównym wejściem od północy. Dziedziniec mierzył 48 na 23 metry. Północna i zachodnia strona dziedzińca posiadała portyki, wspólną cechę architektury pałaców minojskich. Słupy portyków były zarówno drewniane jak i kamienne.
Cecha ta również występuje w Knossos. Po środku Dziedzińca Centralnego znajduje się niezwykły ołtarz zbudowany w okresie Nowego Pałacu. Wewnątrz zagłębionego w ziemi pomieszczenia znajdują się cztery podpory.
Na wschód od Dziedzińca Głównego stoją pozostałości Magazynów Wschodnich, dobrze zachowane i przykryte osłonami zabezpieczającymi. Każdy z sześciu magazynów składa się z podwyższonej powierzchni ma których stały dzbany pithoi, a po środku każdego z magazynów znajduje się kanał ściekowy i otwór z którego zbierano płyny: wino, oliwę lub cokolwiek tam się rozlało.Na przeciw magazynów, po stronie północnej skrzydła, znajdował się duży budynek w środku którego znajdowała się "loggia". Do budynku wchodziło się z Dziedzińca Centralnego po czterech stopniach. Za loggią, połączony z nią schodami, znajdował się Skarbiec. Inne pomieszczenia w tej części pałacu posiadały misy lustralne i pokoje spotkań.Na południe od loggi znajdują się wielkie schody które kiedyś prowadziły do pokoju na piętrze. Po lewej stronie schodów stopnie wiodły do korytarza którym dochodziło się do Głównego Holu, miejsca używanego do celów religijnych znajdujące się dokładnie naprzeciw ołtarza na Dziedzińcu Centralnym. Konstrukcja pałacu odpowiada tradycyjnemu schematowi innych pałaców, za wyjątkiem Knossos gdzie pomieszczenia do celów religijnych, włącznie z trzyczęściową świątynią, znajdowały się po stronie zachodniej dziedzińca głównego.Do Krypty Słupowej wchodzi się z Holu Głównego. W krypcie są jeszcze widoczne dwa duże słupy, na jednym z nich widnieje wyryty podwójny topór. Podobne krypty były też i w innych pałacach lub budynkach i były miejscem kultu religijnego. Na zachód od krypty biegnie korytarz prowadzący do wielu pomieszczeń magazynowych lub warsztatów
Południowe skrzydło pałacu miało niezależną aranżację. Do skrzydła wchodziło się wejściem znajdującym się na południe na zewnątrz pałacu. W apartamencie znajdowała się mała kaplica z ławami gdzie znaleziono rytualne obiekty. Podobnie jak w pałacu w Zakros, południowe skrzydło pałacu Malia posiadało na parterze różnego rodzaju warsztaty. Między tym skrzydłem a skrzydłem południowym znajdowało się południowo-wschodnie wejście do pałacu prowadzące bezpośrednio na Dziedziniec Centralny.
Na zewnątrz płd-zach narożnika pałacu znaleziono dwa rzędy po cztery duże zagłębienia w których umieszczono słupy główne. W każdym rzędzie otwory są bardzo blisko siebie tak, że prawie stykają się ze sobą.Podobne konstrukcje nazwane "kouloures", o podobnym usytuowaniu znaleziono w Knossos. Początkowo uznano je za cysterny zasilające Pałac w wodę ale obecnie uznaje się je za silosy do przechowywania zboża. Być może ich lokalizacja na zachód od Pałacu może mieć związek religijny, bowiem wiadomo, że takie ceremonie miały też miejsce i w Knossos.
Strona północną zakończona była portykiem, ale w przeciwieństwie do portyku południowego posiadał tylko kolumny. Podstawy kolumn były kamienne ale kolumny wykonane były z ociosanego drewna - szersze u góry niż na dole. Za portykiem znajdował się Hol Kolumnowy z sześcioma kwadratowymi słupami w dwóch niesymetrycznych rzędach z których przetrwały jedynie podstawy. Nie wiadomo do czego służył ten hol. Przypuszcza się, że ten największy w pałacu pokoj był salą ceremonialną lub bankietową do której prowadziły podwójne schody znajdujące się po prawej stronie. Do zachodniej części holu wchodziło się korytarzem z dziedzińca północnego. Tu też znajdowała się misa lustralna z dużym przedpokojem. Poza tym w Pałacu działał podziemny system drenażowy nie połączony jednak z misą lustralną, co sugeruje, że nie była ona napełniana wodą. Wygląda na to, że ta część pałacu nie była jednie jego prywatną częścią. Przypuszczalnie pełniła ona też publiczne i rytualne funkcje.
Polythyron i krypta Malia
Wejście Północne, które prawdopodobnie było głównym wejściem do pałacu, znajduje się w końcu dziedzińca północnego. "Droga Procesyjna" prowadząca z placu miejskiego otoczona była różnymi budynkami. Północno-zachodnią częścią pałacu była "Krypta Kolumnowa" o nieznanym przeznaczeniu.
lord_ksopgiel