Temat: Tradycje Bożego Narodzenia w moim domu.
- uczeń wie czym jest tradycja i jaką rolę odgrywa w życiu każdego człowieka,
- ma szacunek do tradycji,
- zna typowe dla Świąt Bożego Narodzenia znaki, symbole, zwyczaje,
- potrafi wypowiadać swoje myśli i wyrażać uczucia,
- szanuje cudze poglądy,
- potrafi wykonać ozdoby choinkowe,
- potrafi posługiwać się narzędziami.
Metody: pogadanka, elementy dyskusji, pokaz, praktyczno- techniczna,
objaśnienia.
Formy: indywidualna.
Środki dydaktyczne: kaseta zespołu „Czerwone Gitary”, tekst piosenki
pt. „ Jest taki dzień ...”, Słownik Języka Polskiego – PWN pod redakcją
prof. dr M. Szymczaka, choinka, opłatek, świece.
Przebieg lekcji:
1. Odtworzenie z kasety magnetofonowej piosenki pt. „Jest taki dzień ...”.
- Za chwilę wysłuchacie piosenki, której tematyka dotyczy jednego
wyjątkowego dnia w roku. Słuchając spróbujcie zwrócić uwagę na treść
oraz jej nastrój.
2. Wypowiedzi uczniów na temat wysłuchanego utworu.
- Czy treść piosenki była dla was zrozumiała?
(jeśli nie, uczniowie czytają jej tekst na głos)
- O jakim to wyjątkowym dniu jest mowa?
3. Rozwiązywanie indywidualnie rebusu, którego hasłem jest słowo
„ Wigilia ”.
Potwierdzenie, że w piosence chodziło o ten dzień.
4. Zapisanie przez nauczyciela na tablicy tematu lekcji.
- Porozmawiamy dziś o tradycjach Bożego Narodzenia w waszych
domach. Porównamy jakie są podobieństwa, a jakie różnice. Odpowiemy
na pytanie, jakie znaczenie dla was mają te właśnie święta.
5. Próba udzielenia przez uczniów odpowiedzi na pytanie postawione
przez nauczyciela.
- Co to jest tradycja?
Wykorzystanie słownika języka polskiego i odczytanie pełnej
definicji przez jednego z uczniów.
Długoletnia tradycja. Tradycje narodowe. Siła tradycji. Przywiązanie
do tradycji. Pielęgnować, podtrzymywać tradycję. Nawiązywać,
odwoływać się do tradycji. Zerwać z tradycją. Postępować zgodnie
z tradycją.
Słownik Języka Polskiego – PWN pod redakcją
prof. dr Mieczysława Szymczaka , tom III Warszawa 1981
6. Wypowiedzi uczniów na temat wieczoru wigilijnego i związanych z nim
elementów. Uzupełnianie wiadomości przez nauczyciela.
WIGILIJNA WIECZERZA – posiłek, który zbierał w krąg przyjaciół;
agapa, podczas której u pierwszych chrześcijan odbywała się Msza św.,
czyli uczta miłości – stąd też nakrycie dla tego, kto samotny, kto w drodze,
kto niekochany, bezdomny ...
który przyniósł pokój ludziom dobrej woli.
STÓŁ BIAŁO NAKRYTY – to jakby kawałek ołtarza z bielą przypominającą
betlejemskie pieluszki, a także czystość intencji i dobrą wolę zasiadających
przy stole.
KOLĘDY – tymi pieśniami składano kiedyś sobie życzenia, potem zaczęły one
opowiadać o narodzeniu Jezusa, na różny sposób rozważać wydarzenia i taje-
mnice dziejące się wtedy i dziś, co wizualnie ukazują SZOPKI.
przyszedł i wciąż przychodzi, przywraca życie sercu, co wychłodło;
że po nocy przyprowadza dzień – stąd światełka na drzewku.
nych do szopy i wzajemnego obdarowywania się przez pierwszych chrześcijan
podczas uczt wzajemnej miłości – stąd ich anonimowość nielicząca na rewanż.
ATMOSFERA TEGO WIECZORU – wyjątkowo ciepła, rodzinna; powagi
ale jednocześnie radości.
7. Opowiadanie uczniów, co z wymienionych symboli, znaków, zwyczajów
towarzyszy Świętom Bożego Narodzenia w ich domu. Wychwycenie
podobieństw i różnic.
8. Udzielenie przez uczniów odpowiedzi na pytania:
( w tle słychać kolędę „ Bóg się rodzi ” )
- Jakie znaczenie mają dla was Święta Bożego Narodzenia?
- Czy jesteście przywiązani do tradycji związanych z tymi świętami?
- Czy w przyszłości chcielibyście pielęgnować i podtrzymywać te tradycje?
(dlaczego?)
9. Rozmowa na temat zwyczaju ozdabiania choinki przed Świętami Bożego Narodzenia.
- Mówiliśmy o wielu polskich zwyczajach związanych ze Świętami
Bożego Narodzenia. Kolejnym zwyczajem jest wykonywanie ozdób
choinkowych. Ten zwyczaj zanika w naszych domach, gdyż wiele ozdób
choinkowych można kupić w sklepach. Jednak gotowe ozdoby nie cieszą
tak, jak wykonane samodzielnie.
10. Podanie tematu pracy.
- Dziś wykonamy ozdoby choinkowe. Wszystkie prace zawiesimy na
naszej klasowej choince.
11. Omówienie sposobu wykonania ozdób.
- Ozdoby wykonamy z różnych ziaren (groch, kukurydza, pieprz,
słonecznik, ryż, mak).
- Formę wybranej ozdoby odbijamy dwa razy na kartonie po czym
wycinamy.
- Przystępujemy do wyklejania. Niewielką ilością kleju smarujemy
kawałek powierzchni, formy i nalepiamy na niej wybrane ziarna.
Następujące po sobie rzędy powinny odróżniać się od siebie kolorem,
kształtem i wielkością ziaren. Pokrywamy ziarnami całą formę,
odkładamy do wyschnięcia i ozdabiamy w tym czasie w taki sam sposób
drugą. Po wyklejeniu obu części ozdoby smarujemy klejem spodnią stronę
jednej z nich i przylepiamy kawałek włóczki lub wstążeczki, następnie
przykładamy drugą część.
12. Ubieranie klasowej choinki.
- A teraz ubierzemy naszą klasową choinkę, ale nie w sposób tradycyjny
lecz w formie zabawy.
13. Nauczyciel dzieli klasę na dwa zespoły:
- zespół „czerwonych” posiada bombki choinkowe w kolorze czerwonym
- zespół „niebieskich” posiada bombki choinkowe w kolorze niebieskim
Zawieszenie bombki warunkuje poprawna odpowiedź na losowo wybrane pytanie od 1 do 10. Zespoły losują pytania „na przemian” a w przypadku odpowiedzi błędnej odpowiada zespół przeciwny, zyskując możliwość zdobycia punktu. Niektóre z pytań zawierają tzw. „bonus” – możliwość odpowiedzi na pytanie dodatkowe, nagradzane punktem „extra”. Odpowiedzi z 8 zaznaczonych pytań zespoły wpisują w umieszczoną na tablicy krzyżówkę. Rozwiązanie hasła to zdobycie kolejnego punktu. Zabawę wygrywa zespół, który zawiesi na choince klasowej jak najwięcej bombek w swoim kolorze.
Pytania:
1. Rodzaj utworu muzycznego śpiewany w okresie Świąt Bożego Narodzenia. [KOLĘDA] / odpowiedź wpisz do krzyżówki pod pozycją A /
* bonus: nazwa utworu muzycznego śpiewana w okresie Świąt Bożego Narodzenia o
charakterze ludowym-pasterskim. [PASTORAŁKA]
2. Tradycyjna ozdoba izb- mieszkań okresu Świąt Bożego Narodzenia. [CHOINKA]
/ odpowiedź wpisz do krzyżówki pod pozycją B /
* bonus: z którego wieku pochodzi zwyczaj strojenia izb- mieszkań choinką. /XVIII w./
3. Tradycyjna Msza Święta odprawiana w Wigilię Bożego Narodzenia
o północy. [PASTERKA]
/ odpowiedź wpisz do krzyżówki pod pozycją C /
4. Podaj inną nazwę Świąt Bożego Narodzenia. [GODY, GODNE ŚWIĘTA, ŚWIĘTE
WIECZORY, KOLADKA]
5. Teatralna wersja przedstawiająca historię narodzin Jezusa Chrystusa. [JASEŁKA]
/ odpowiedź wpisz do krzyżówki pod pozycją D /
* bonus: który ze świętych po raz pierwszy wystawił widowisko w formie jasełek.
/ Święty Franciszek z Asyżu /
6. Historia narodzin Jezusa Chrystusa w formie drewnianych, porcelanowych lub glinianych figurek wystawianych w kościołach od I połowy XVIII w. [SZOPKA]
/ odpowiedź wpisz do krzyżówki pod pozycją E /
* bonus: podaj które miasto w Polsce słynie z konkursu na najpiękniejszą szopkę
/ Kraków /
7. Postać z drewnianym łbem i kłapiącą szczęką występująca w ludowych widowiskach
okresu Świąt Bożego Narodzenia. [TUROŃ]
/ odpowiedź wpisz do krzyżówki pod pozycją F /
* bonus: wymień co najmniej dwie inne postaci owych widowisk / Diabeł, Śmierć,
Herod, Marszałek, Turek, Gwiazdor /
8. Pod obrusem w czasie Wigilii „aby się darzyło i mnożyło”. [SIANO]
/ odpowiedź wpisz do krzyżówki pod pozycją G /
9. Potrawa Wigilijna wykonywana z mąki pszennej i bakalii- rodzynki, orzechy itp.
[KUTIA]
/ odpowiedź wpisz do krzyżówki pod pozycją H /
10. Jaki znak w przyrodzie oznaczał czas Wieczerzy Wigilijnej. [PIERWSZA GWIAZDA]
Rozwiązaniem krzyżówki jest słowo OPŁATEK – tradycyjny, nieodzowny element Świąt Bożego Narodzenia. Pieczony w żelaznych formach z przaśnego pszennego ciasta, symbolizuje pokój, przebaczenie, miłość. Ma zapewnić szczęście i dobrobyt.
A K
C P
B C
H
O 1
I
N
K
A
L
S
D J
Ę
E S
F T
U
R
O
...
Ecce_Ego