Ameryka Południowa.docx

Ameryka Południowa

Z Wikipedii

Skocz do: nawigacji, szukaj

Ameryka Południowa na mapie świata

Ameryka Południowa – kontynent leżący na półkulach południowej i zachodniej. Od wschodu graniczy z Oceanem Atlantyckim, a od zachodu z Oceanem Spokojnym. Powierzchnia Ameryki Południowej wynosi 17,8 mln km². Od północy, przez Przesmyk Panamski, graniczy z Ameryką Północną. Oba te kontynenty nazywane są też przez Europejczyków Nowym Światem.

Dane geograficzne [edytuj]

 Osobny artykuł: Geografia Ameryki Południowej.

Najdalej wysunięte punkty kontynentu na stałym lądzie:

·         na północy - Przylądek Gallinas (12°25'N)

·         na południu - Przylądek Horn (55°59'S)

·         na zachodzie - Przylądek Parinas (81°22'W)

·         na wschodzie - Przylądek Branco (34°47'W)

Państwa Ameryki Południowej i ich stolice [edytuj]

Krótka historia [edytuj]

 Osobny artykuł: Historia Ameryki Południowej i Środkowej.

Pierwsi ludzie przybyli do Ameryki Południowej z Azji (przez Cieśninę Beringa i Amerykę Północną) ok. 20 - 40 tys. lat temu[potrzebne źródło]. W XVI w. konkwistadorzy z Hiszpanii i Portugalii doprowadzili do upadku cywilizacji indyjskich, ale Indianie do dziś stanowią znaczny odsetek mieszkańców Ekwadoru, Boliwii i Peru. Zróżnicowanie etniczne wiąże się najczęściej ze zróżnicowaniem społecznym. Najbiedniejsza i najmniej liczna jest ludność autochtoniczna- Indianie, najbogatsza zaś biała- napływowa i kreolska (potomkowie kolonizatorów). Większość mieszkańców kontynentu skupia się u wybrzeży, wnętrze lądu nie jest nawet do końca zbadane. Ameryka Południowa była obszarem bardzo burzliwym. Po II wojnie światowej był to teren ostrych konfliktów społeczno-politycznych. Ameryka Południowa była obszarem rządzonym przez różne siły wojskowe, które blokowały rozwój[potrzebne źródło]. Liczne były też obawy przed wpływami ze strony Związku Radzieckiego. Trudne warunki życia i pracy były przyczyną obalenia dyktatur rządzących krajami Ameryki. W latach 50. XX w. doszło do licznych walk i wystąpień co w efekcie końcowym spowodowało upadek większości rządów dyktatorskich. Na początku lat 60. zeszłego stulecia dyktatura utrzymywała się tylko w kilku państwach Ameryki Łacińskiej (Dominikana, Nikaragua, Paragwaj). Lata 70. przyniosły większe otwarcie krajów Ameryki Południowej na świat, szukanie nowych kontaktów, partnerów itp.

Bogactwa naturalne [edytuj]

Zdjęcie satelitarne Ameryki Południowej

Główne złoża: miedź, rudy żelaza, cynk, ołów, cyna, mangan, wolfram, antymon, boksyty, uran, siarka, ropa naftowa, diament, srebro.

Klimat [edytuj]

W Ameryce Południowej występują wszystkie strefy klimatyczne, począwszy od klimatu równikowego na północy kontynentu, poprzez zwrotnikowy, podzwrotnikowy, umiarkowany do subpolarnego na południu kontynentu. Pod względem opadów w Ameryce Południowej są tereny o obfitych opadach (Nizina Amazonki), ale również pustynne (w Andach). Na pustyni Atacama występuje najdłuższy okres bez opadów (400 lat) od roku 1670-1972. Również minimalne średnie opady są tam najmniejsze i wynoszą 0,8 mm Maksymalne średnie opady notuje się w Lloro-Choco (Kolumbia) 12717 mm.[potrzebne źródło]

System wodny [edytuj]

Ok. 85% powierzchni Ameryki Południowej należy do zlewiska Oceanu Atlantyckiego. Największymi rzekami są: Amazonka, Parana, São Francisco, Orinoko. Wśród niewielkiej liczby jezior wymienić należy: Maracaibo, Patos, Titicaca.

Na zachodnich stokach Andów Patagońskich w Chile oraz na nizinie pacyficznej w Kolumbii i w środkowym biegu rzeki Magdaleny opady przekraczają nawet 7000 mm rocznie. Najbardziej suchymi obszarami są zachodnie stoki w środkowej części Andów (pustynia Atacama poniżej 20 mm). Na pustyni Atacama są miejsca, gdzie ostatni deszcz spadł 400 lat temu. W północnej części Chile, w mieście Arica roczne sumy opadów nie dochodzą do 1 mm, a w Iquique bywają okresy kilkunastoletnie, w których nie spada ani jedna kropla deszczu.

Warunki naturalne [edytuj]

Mapa Hipsometryczna Ameryki Południowej

Kontynent mało rozczłonkowany, półwyspy i wyspy stanowią niewielką część całej powierzchni kontynentu, największe półwyspy: Brunswick, Taitao. Główne wyspy: Ziemia Ognista, Riesco, Santa Inés. Ameryka Południowa jest kontynentem o przewadze terenów nizinnych, średnia wysokość 655 m n.p.m. Na zachodzie kontynentu biegną góry Andy, będące przedłużeniem Kordylierów z Ameryki Północnej. Najwyższym szczytem jest Aconcagua w Argentynie (6959 m n.p.m.), a najniżej położonym terenem jest obszar Salinas Chicas (42 m p.p.m.) na półwyspie Valdes. Największe wyżyny Ameryki Południowej to: Wyżyna Gujańska, Wyżyna Brazylijska, Wyżyna Patagońska, niziny to: Nizina Orinoko, Nizina Amazonki...