Tajlandia (Prathet Thai, Królestwo Tajlandii), państwo w pd.-wsch. Azji, na Płw. Indochińskim i Płw. Malajskim, nad M. Andamańskim i Zat. Tajlandzką; 513,1 tys. km2; 63,4 mln mieszk. (2003), Tajowie (53% ludności), Laotańczycy, Chińczycy, Malajowie; religia państw. buddyzm; w miastach ok. 20% mieszk.; stol. Bangkok, inne m.: Nakhon Ratczasima, Cziang Maj, Khon Kaen; j.u. tajski; monarchia. W środk. części aluwialna Niz. Menamu, na pn.-wsch. płytowa równina Korat, oddzielona od Niz. Menamu g. Thiu Khao Phetchabun (wys. do 2320 m), na pn. i zach. południkowe pasma górskie z najwyższym szczytem w kraju Doi Inthanon (2595 m); na Płw. Malajskim niziny i niewysokie pasma górskie; klimat zwrotnikowy monsunowy, na pd. — równikowy wilgotny; gł. rz. Menam; lasy (ok. 27% pow.) monsunowe i równikowe wilgotne (na pd.), sawanny (Korat). Kraj rozwijający się o wysokim tempie wzrostu gosp. (8% rocznie w latach 80. i na pocz. lat 90.), związanym z dużym napływem kapitału zagr.; w 2. poł. lat 90. załamanie gospodarki spowodowane kryzysem walutowym; przemysł elektron., włók., odzież., samoch. skupiony w Bangkoku; wydobycie rud cyny; użytki rolne zajmują 41% pow.; uprawa roślin żywieniowych (ryż, maniok, kukurydza), przem. (kauczukowiec, trzcina cukrowa); hodowla trzody chlewnej; eksploatacja lasów; połowy ryb i krewetek; transport samoch., wodny; turystyka; gł. ośr. turyst.: Bangkok, Cziang Maj, Ajutthaja z zabytkami sztuki buddyjskiej, mor. parki nar., luksusowe kąpieliska (Pattaya); świat. eksporter podzespołów elektron., ryżu, tapioki (mączka z manioku), kauczuku i cyny. — Królestwo od poł. XIV w. (do 1939 p.n. Syjam); od 1782 pod panowaniem dyn. Czakri; od 1932 monarchia konst.; 1938–92 władzę sprawowało (bądź kontrolowało) wojsko; w II wojnie świat. po stronie Japonii; po wojnie sojusz z USA; szybki, mimo niestabilnej sytuacji polit., wzrost gosp. T. załamał się 1997; od 1946 panuje Rama IX.
Maciejka2761