Dedykuję tę książkę moim rodzicom, którym zawsze tyle kłopotu sprawiało objaśnienie, z czego właściwie żyje ich syn, oraz mojej żonie Lizie, tak zawsze pomocnej mi w pracy, i mojemu synowi Jasonowi, któremu niezmiernie zależy na tym, aby jego imię znalazło się w książce.
John Fisher
OKIEM PSA
PORADNIK PSIEJ PSYCHOLOGII
Przekład ANNA REDLICKA
Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne
Tytuł oryginału: Think Dog! An Owner's Guide to Canine Psychology Autor: John Fisher
John Fisher jest specjalistą w dziedzinie behawioryzmu psów z rozległą, wieloletnią praktyką w Bookham, Surrey, związanym od lat z grupą weterynarzy z Kliniki Woodthorpe w Londynie. Wykłada też w Instytucie Studiów nad Psem i jest konsultantem wielu oficjalnych struktur weterynaryjnych zajmującym się problemami związanymi z zachowaniem się psów. Jest też członkiem-założycielem Association of Pet Behaviour Consultants.
First published in Great Britain 1990 by H. F. and G. Witherby Ltd.
© John Fisher
Zdjęcia na wkładkę wykonał: Robert Król
Projekt okładki i strony tytułowej: Dariusz Miroński
Zdjęcie na okładce: Agencja East-News
© Copyright for the Polish edition
by Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne,
Redaktor merytoryczny: Marta Jerzmanowska Redaktor techniczny: Jolanta Dubielecka Korektor: Elżbieta Głuchowska
ISBN 83-09-01605-0 636.7
SPIS TREŚCI
Od tłumacza 7
Wprowadzenie 9
• Część I. Czym jest pies?
. Pochodzenie psa 11
. Przodkowie 13
. Wilcze ścieżki 14
2. Jak rozwijała się psychika psa? 16
Noworodek (O do 13 dni) 18
Faza psiej socjalizacji (14 do 49 dni) 18
Faza socjalizacji z człowiekiem (7 do 12 tygodni) 19
Faza ustalania hierarchii (12 do 16 tygodni) 23
Faza ucieczek (4 do 8 miesięcy) 24
Okres dojrzewania (6 do 14 miesięcy) 25
Wiek dojrzewania (l do 4 lat) 26
3. Miejsce psa w ludzkim stadzie 28
Zamieńmy się miejscami 34
. W jaki sposób psy się uczą? 39
Negatywna tigmotaksja 41
Wrażliwość na dotyk 41
Wrażliwość na dźwięki 42
Wrażliwość wzrokowa 42
Wrażliwość psychiczna 43
Zachowania charakterystyczne dla różnych ras 44
. Sztuka stosowania nagród 46
Zasady postępowania 47
Zastosujmy to w praktyce 49
6. Sztuka stosowania kar 51
• Cześć II. Pozytywne podejście do problemów behawioralnych
7. Trudności wychowawcze 59
8. Stresy 65
9. Kłopoty żywieniowe — wskazania 73
10. Kłopoty żywieniowe — fakty 78
Eukanuba 81
Dieta Hilla 83
Dieta naturalna 84
Jak czytać etykiety 85
Podsumowanie 87
11. Uboczne skutki leczenia 88
12. Kłopoty wychowawcze: spojrzenie tresera 98
13. Kłopoty z hierarchią stada 105
Psy i niemowlęta 105
Psy i dzieci 110
Psy i dorośli 113
Psy i psy 118
14. Agresja 121
Agresja dziedziczna 124
Agresja nerwicowa 125
15. Nadmierna pobudliwość 128
16. W co się bawić z własnym psem? 132
Zabawy w domu 133
Zabawy w ogrodzie 133
Zabawy w parku 133
• Część III. Porady dla właścicieli psów od A do Z
Kłopoty z psem: jak się ich pozbyć 135
Agresja 135
Brudzenie w domu 135
Ciągnięcie na smyczy 136
Dieta 137
Goście 137
Gonienie innych zwierząt 137
Gryzienie przedmiotów 138
Kopanie 138
Lizanie 139
Nadaktywność 140
Nadmierne poczucie własności 140
Nadpobudliwe zachowanie 141
Nerwowość 141
Niszczycielstwo 141
Obrona 142
Obrona terytorium 142
Ogryzanie 142
Odruchy kopulacyjne 142
Przywoływanie 143
Podniecenie jazdą samochodem 143
Szczekliwość 143
Ucieczki 144
Gryzienie 145
Walka 145
Wskakiwanie na ludzi 147
Wycie 147
Zjadanie odchodów 147
Znaczenie terenu 148
Żebractwo 148OD TŁUMACZA
Pies, udomowiony przez człowieka przed tysiącami lat, bardzo szybko stał się czymś więcej niż zwyczajnym zwierzęciem gospodarskim. Był pomocnikiem, nieodłącznym towarzyszem polowań, po prostu przyjacielem. Ten trwający przez wieki bardzo bliski kontakt spowodował, że niemal zapomniano o jego pochodzeniu od dzikiego drapieżcy. Dama pieszcząca miniaturowego pudełka — pisze Fisher — ze zgrozą odrzuciłaby sugestię, że w drobnym ciałku jej pupila drzemią uśpione instynkty wilka. Rzeczywiście dzisiaj rzadko o tym pamiętamy.
Dobry pies był przez wieki powodem do dumy. Toteż wieczorami, przy dzbanie wina, opowiadano niestworzone historie, których bohaterem był pies — mądry ponad miarę, sprytny i przemyślny. Z czasem okazywało się, że jeden potrafi liczyć, inny podawać panu ogień, jeszcze inny kradł węgiel, by jego ukochany pan nie zamarzł z zimna. Opowiadano też o psach, które rannych towarzyszy prowadziły prosto do lekarza weterynarii po pomoc. Wrodzonym przymiotom psa dodawano coraz to więcej cech czysto ludzkich. Od dawna też pisano dydaktyczne bajki, w których typowo ludzkie zalety i przywary przypisywano zwierzętom. Często ich bohaterem bywał pies, przedstawiany jako uosobienie wierności i lojalności, choć czasem i niewolniczego poddaństwa.
Antropomorfizację psa doprowadzono do szaleństwa w Hollywood. Po sukcesie Lassie, producenci często sięgali po “psie tematy", stawiając przed czworonożnymi bohaterami coraz trudniejsze zadania, często stojące w rażącej sprzeczności z wrodzonymi predyspozycjami psa. W rezultacie widzowie otrzymywali przesłodzony obraz, na którym psy odbierają telefony lub ratują życie dzieciom w zupełnie nieprawdopodobnych okolicznościach, choćby stosując sztuczne oddychanie czy masaż serca.
Nic dziwnego, że karmieni taką “wiedzą" od najwcześniejszych lat zapomnieliśmy o prawdziwej naturze psa. Konsekwencje tego są fatalne. Oczekiwania i nadzieje właściciela rozmijają się zupełnie z faktycznymi możliwościami psa. Właściciel bądź rezygnuje z posiadania czworonoga, bądź morduje się przez kilkanaście lat z rozwydrzonym potworem, stanowiącym zagrożenie dla wszystkich wokoło.
Książka ta jest pierwszym w Polsce przewodnikiem psychologii psów, mającym pomóc właścicielom w wychowaniu miłego, posłusznego zwierzęcia ku obopólnej satysfakcji. Bez łamania charakteru i stosowania przemocy. Fisher obala wiele mitów i przesądów, głęboko zakorzenionych w powszechnym mniemaniu — zaiste nie łatwe to zadanie, nie ma bowiem nic trwalszego niż powszechnie uznane sądy.
Bardzo ciekawe są rozważania autora o wpływie diety na zachowanie psów. Nie wszystkie z wymienionych karm są już na naszym rynku, ale warto wiedzieć, jaki wpływ na organizm zwierzęcia mogą mieć poszczególne składniki pożywienia.
Wiele miejsca poświęca autor leczeniu homeopatycznemu, jednak radziłabym powstrzymać się od sprawdzania działania tych leków — lekarze weterynarii mają pełne ręce roboty z naprawieniem błędów domorosłych znachorów. Bywa, że na skuteczną pomoc jest już za późno.
Wszystkim hodowcom polecam natomiast rozdział o kształtowaniu się charakteru szczeniaka. Jakże często, ogarnięci chęcią wyhodowania pięknego psa, zapominają o tym, że sukces na wystawie to pięć minut radości, a z psem przebywamy dwadzieścia cztery godziny na dobę przez wiele lat. Na ogół nabywcom nie zależy wcale na wystawach, oni chcą mieć po prostu wiernego przyjaciela. Z tej książki dowiedzą się jak wybierać szczeniaka, aby codzienne życie z nim było przyjemnością, a nie męczarnią.
WPROWADZENIE
Czy jest przyjaciel równy mu,
co ścieżkę wskaże ci.
...
martuniaa1