I WIADOMOŚCI WSTĘPNE – PODSTAWOWE POJĘCIA
1. Towaroznawstwo
– nauka o właściwościach towarów, metodach ich badania i oceny, o czynnikach, zjawiskachi procesach rzutujących na ich jakość i wartość użytkową, o właściwym kształtowaniu jakości produktów w sferach: przedprodukcyjnej, produkcji i poprodukcyjnej;
– nauka przyrodniczo-techniczna, która zajmuje się ogółem wiadomości o towarach, zwłaszcza cech ściśle związanych z zaspokajaniem potrzeb życiowych człowieka.
2. Powiązania innych nauk z towaroznawstwem oraz podział towaroznawstwa:
NAUKI STOSOWANE PRZYRODNICZO-TECHNICZNE
=>
TOWAROZNAWSTWO
NAUKI SPOŁECZNO-EKONOMICZNE
T. OGÓLNE
T. BRANŻOWE
Towaroznawstwo ARTYKUŁÓW NIEŻYWNOŚCIOWYCH
Towaroznawstwo ARTYKUŁÓW ŻYWNOŚCIOWYCH (SPOŻYWCZYCH)
3. Podstawowe pojęcia:
Towar – produkt będący zamierzoną działalnością człowieka i podlegający wymianie handlowej;
– produkt po skalkulowaniu kosztów i ustaleniu ceny;
– ma wartość użytkową i wymienną, służy zaspokojeniu potrzeb;
– jest to produkt lub usługa przeznaczone na sprzedaż.
Dobra – środki zaspokajania potrzeb ludzkich.
Podział dóbr:
a) Wolne (zagospodarowane i niezagospodarowane)
b) Wytwarzane (ruchome i nieruchome)
Usługi – nieodpłatne oraz odpłatne materialne i niematerialne działania świadczone przez usługodawcę na rzecz klienta (np. reprezentowanie kogoś, porady, naprawa czegoś).
Podział towarów:
a) ze względu na specyfikę zaspokajania potrzeb: konsumpcyjne i przemysłowe
b) pochodzenie: krajowe i zagraniczne
c) funkcje w procesie produkcyjnym:
§ surowce i materiały,
§ półfabrykaty czyli wyroby częściowo przetworzone,
§ wyroby gotowe
d) sposób użytkowania:
§ nieżywnościowe:
ü przemysłowe
ü powszechnego użytku
ü zaopatrzenia technicznego
§ spożywcze (żywnościowe)
e) właściwości towarów – w różnych gałęziach przemysłu
f) sposób dokonywania zakupów:
§ nabywane bez większego zastanowienia
§ wymagające większego zastanowienia
§ warte dokonania wysiłku w celu ich pozyskania
g) udział człowieka:
§ kopaliny
§ produkty rolne
§ wytwory pracy ludzkiej
h) wielkość dostaw: hurt lub detal oraz drobnica lub towary masowe.
Jakość – zespół właściwości cech towaru, które mają zaspokoić istniejące lub przewidywane potrzeby człowieka. O jakości decyduje surowiec, produkcja, estetyka, moda, walory bezpieczeństwa, warunki techniczne.
Q = stan faktyczny / oczekiwania
Q<1 – podjakość (spadek sprzedaży)
Q=1 – pełna jakość (spełnienie oczekiwań przez kosumenta)
Q>1 – nadjakość (oferta przewyższa oczekiwania)
Dobra jakość – produkt zdatny do użytku, odpowiadający oczekiwaniom klientów oraz zgodny z warunkami technicznymi.
Własności towarów:
1) fizyczne
ü wymiary
ü gęstość
ü zdolność do namagnesowania
ü przeświecalność
ü temperatura
ü kowalność
ü plastyczność
ü ciągliwość
ü kruchość
ü ścieralność
ü twardość
ü lejność
2) chemiczne
ü pH (odczyn)
ü palność
ü zdolność do utleniania
ü jełczenie (tłuszczów)
3) biologiczne: zdolność do fermentacji.
Branża – gałąź gospodarki (przemysłu lub handlu), która obejmuje grupa wyrobów przemysłowych/handlowych jednego rodzaju – opartych na wspólnym surowcu (np. branża mleczarska) lub przeznaczeniu (np. branża tekstylna).
Podstawowe branże wyróżniane wyróżniane w gospodarce:
1. Finanse
2. Prawo
3. Nieruchomości
4. Budownictwo
5. Telekomunikacja
6. Informatyka
7. Przemysł
8. Motoryzacja
9. Energetyka i surowce
10. Transport i logistyka
11. Rolnictwo
12. Rybactwo
13. Handel i usługi
14. Praca
15. Służba zdrowia.
Asortyment – zestaw określonych produktów i/lub usług danego producenta, jest to szeroki wybór towarów.
Sortyment – zbiór towarów odpowiadającym określonym wymaganiom, np. gatunkowi, klasie wyrobu; jest to podzbiór asortymentu.
3. Normalizacja
Norma – dokument będący wynikiem normalizacji i standaryzujący jak najszerzej pojętą działalność badawczą, technologiczną, produkcyjną, usługową
– podaje do powszechnego i stałego użytku sposoby postępowania lub cechy charakterystyczne wyrobów, procesów lub usług
– norma może mieć albo charakter dokumentu technicznego i wtedy jej stosowanie jest fakultatywne albo prawno-technicznego, którego stosowanie jest obligatoryjne.
Rodzaje norm:
Ø terminologiczna
Ø podstawowa
Ø badań
Ø wyrobu
Ø procesu
Ø usługi
Ø interfejsu
Ø danych.
Normalizacja – proces tworzenia i stosowania reguł porządkujących działalność dla dobra i współpracy zainteresowanych, co pozwala osiągnąć optymalną oszczędność z uwzględnieniem wymagań funkcjonalnych i bezpieczeństwa. Prowadzi do ujednolicenia produkcji określonych wyrobów. Obecnie normy obowiązkowe są jedynie w przypadku zamówień rządowych. Normy określa i nadaje Polski Komitet Normalizacyjny.
Etapy normalizacji:
1) klasyfikacja (grupowanie według podobieństwa cech charakterystycznych dla produktu)
2) unifikacja (ujednolicanie cech konstrukcyjnych i wymiarowych części maszyn, aby można je określić ich wymienność)
3) typizacja (ujednolicanie konstrukcji w celu uproszczenia produkcji, obniżenia kosztów i ułatwienia eksploatacji).
Normy ISO – normy określane przez Międzynarodową Organizację Normalizacyjną, czyli pozarządową organizację zrzeszającą krajowe organizacje normalizacyjne. ISO to oficjalna nazwa tej organizacji. Normy ISO dotyczą wszystkich dziedzin codziennego życia, np. ISO 216 – norma rozmiaru arkuszy papieru, ISO 3297 – ISSN, ISO 9000 (9001, 9002, 9003) – rodzina norm dotyczących zarządzanie jakością we wszystkich branżach (za wyjątkiem elektroniki i telekomunikacji), ISO/IEC 80000 – norma opisująca i określający nazwy, symbole i definicje jednostek miar.
Normy ISO 9000:
ü ISO 9000:2005 (PN-EN ISO 9000:2006(U))
System zarządzania jakością – Podstawy i terminologia
ü ...
ania19raf