Towaroznawstwo.doc

I WIADOMOŚCI WSTĘPNE – PODSTAWOWE POJĘCIA

1. Towaroznawstwo

– nauka o właściwościach towarów, metodach ich badania i oceny, o czynnikach, zjawiskach
i procesach rzutujących na ich jakość i wartość użytkową, o właściwym kształtowaniu jakości produktów w sferach: przedprodukcyjnej, produkcji i poprodukcyjnej;

– nauka przyrodniczo-techniczna, która zajmuje się ogółem wiadomości o towarach, zwłaszcza cech ściśle związanych z zaspokajaniem potrzeb życiowych człowieka.

2. Powiązania innych nauk z towaroznawstwem oraz podział towaroznawstwa:

3. Podstawowe pojęcia:

Towar – produkt będący zamierzoną działalnością człowieka i podlegający wymianie handlowej;

– produkt po skalkulowaniu kosztów i ustaleniu ceny;

– ma wartość użytkową i wymienną, służy zaspokojeniu potrzeb;

– jest to produkt lub usługa przeznaczone na sprzedaż.

Dobra – środki zaspokajania potrzeb ludzkich.

Podział dóbr:

a)      Wolne (zagospodarowane i niezagospodarowane)

b)     Wytwarzane (ruchome i nieruchome)

Usługi – nieodpłatne oraz odpłatne materialne i niematerialne działania świadczone przez usługodawcę na rzecz klienta (np. reprezentowanie kogoś, porady, naprawa czegoś).

Podział towarów:

a)      ze względu na specyfikę zaspokajania potrzeb: konsumpcyjne i przemysłowe

b)     pochodzenie: krajowe i zagraniczne

c)      funkcje w procesie produkcyjnym:

§  surowce i materiały,

§  półfabrykaty czyli wyroby częściowo przetworzone,

§  wyroby gotowe

d)     sposób użytkowania:

§  nieżywnościowe:

ü      przemysłowe

ü      powszechnego użytku

ü      zaopatrzenia technicznego

§  spożywcze (żywnościowe)

e)      właściwości towarów – w różnych gałęziach przemysłu

f)       sposób dokonywania zakupów:

§  nabywane bez większego zastanowienia

§  wymagające większego zastanowienia

§  warte dokonania wysiłku w celu ich pozyskania

g)     udział człowieka:

§  kopaliny

§  produkty rolne

§  wytwory pracy ludzkiej

h)     wielkość dostaw: hurt lub detal oraz drobnica lub towary masowe.

Jakość – zespół właściwości cech towaru, które mają zaspokoić istniejące lub przewidywane potrzeby człowieka. O jakości decyduje surowiec, produkcja, estetyka, moda, walory bezpieczeństwa, warunki techniczne.

Q = stan faktyczny / oczekiwania

Q<1 – podjakość (spadek sprzedaży)

Q=1 – pełna jakość (spełnienie oczekiwań przez kosumenta)

Q>1 – nadjakość (oferta przewyższa oczekiwania)

Dobra jakość – produkt zdatny do użytku, odpowiadający oczekiwaniom klientów oraz zgodny z warunkami technicznymi.

Własności towarów:

1)     fizyczne

ü      wymiary

ü      gęstość

ü      zdolność do namagnesowania

ü      przeświecalność

ü      temperatura

ü      kowalność

ü      plastyczność

ü      ciągliwość

ü      kruchość

ü      ścieralność

ü      twardość

ü      lejność

2)     chemiczne

ü      pH (odczyn)

ü      palność

ü      zdolność do utleniania

ü      jełczenie (tłuszczów)

3)     biologiczne: zdolność do fermentacji.

Branża – gałąź gospodarki (przemysłu lub handlu), która obejmuje grupa wyrobów przemysłowych/handlowych jednego rodzaju – opartych na wspólnym surowcu (np. branża mleczarska) lub przeznaczeniu (np. branża tekstylna).

Podstawowe branże wyróżniane wyróżniane w gospodarce:

1.      Finanse

2.      Prawo

3.      Nieruchomości

4.      Budownictwo

5.      Telekomunikacja

6.      Informatyka

7.      Przemysł

8.      Motoryzacja

9.      Energetyka i surowce

10.  Transport i logistyka

11.  Rolnictwo

12.  Rybactwo

13.  Handel i usługi

14.  Praca

15.  Służba zdrowia.

Asortyment – zestaw określonych produktów i/lub usług danego producenta, jest to szeroki wybór towarów.

Sortyment – zbiór towarów odpowiadającym określonym wymaganiom, np. gatunkowi, klasie wyrobu; jest to podzbiór asortymentu.

3. Normalizacja

Norma – dokument będący wynikiem normalizacji i standaryzujący jak najszerzej pojętą działalność badawczą, technologiczną, produkcyjną, usługową

– podaje do powszechnego i stałego użytku sposoby postępowania lub cechy charakterystyczne wyrobów, procesów lub usług

– norma może mieć albo charakter dokumentu technicznego i wtedy jej stosowanie jest fakultatywne albo prawno-technicznego, którego stosowanie jest obligatoryjne.

Rodzaje norm:

Ø      terminologiczna

Ø      podstawowa

Ø      badań

Ø      wyrobu

Ø      procesu

Ø      usługi

Ø      interfejsu

Ø      danych.

Normalizacja – proces tworzenia i stosowania reguł porządkujących działalność dla dobra i współpracy zainteresowanych, co pozwala osiągnąć optymalną oszczędność z uwzględnieniem wymagań funkcjonalnych i bezpieczeństwa. Prowadzi do ujednolicenia produkcji określonych wyrobów. Obecnie normy obowiązkowe są jedynie w przypadku zamówień rządowych. Normy określa i nadaje Polski Komitet Normalizacyjny.

Etapy normalizacji:

1)     klasyfikacja (grupowanie według podobieństwa cech charakterystycznych dla produktu)

2)     unifikacja (ujednolicanie cech konstrukcyjnych i wymiarowych części maszyn, aby można je określić ich wymienność)

3)     typizacja (ujednolicanie konstrukcji w celu uproszczenia produkcji, obniżenia kosztów i ułatwienia eksploatacji).

Normy ISO – normy określane przez Międzynarodową Organizację Normalizacyjną, czyli pozarządową organizację zrzeszającą krajowe organizacje normalizacyjne. ISO to oficjalna nazwa tej organizacji. Normy ISO dotyczą wszystkich dziedzin codziennego życia, np. ISO 216 – norma rozmiaru arkuszy papieru, ISO 3297 – ISSN, ISO 9000 (9001, 9002, 9003) – rodzina norm dotyczących zarządzanie jakością we wszystkich branżach (za wyjątkiem elektroniki i telekomunikacji), ISO/IEC 80000 – norma opisująca i określający nazwy, symbole i definicje jednostek miar.

Normy ISO 9000:

ü      ISO 9000:2005 (PN-EN ISO 9000:2006(U))

              System zarządzania jakością – Podstawy i terminologia

ü  ...