geo geo pojebo.doc

1.ROZKŁAD TEMPERATURY W ZIEMI

Do powierzchni Ziemi dociera ciepło ze Słońca i z jej wnętrza. Ciepło otrzymywane od Słońca powoli przenika przez skały i sięga płytko. Ziemia ma też własne źródło ciepła mieszczące się w jądru ziemi. Ciepło to dociera do powierzchni Ziemi, a jego część jest wypromieniowana w przestrzeń kosmiczną. Wraz z głębokością temperatura skał wzrasta, od kilkuset stopni u podstawy skorupy ziemskie do 5000°C w środku Ziemi. Temperatura wnętrza Ziemi wzrasta wraz ze stopniem geotermicznym tylko do pewnej głębokości, a mianowicie do ok. 100 km, a następnie wzrasta znacznie wolniej. Na głębokości 100 km temperatura wynosi około 1500°C,

2. Charakterystyka procesów magmowych

Są to utwory, które powstały z rdzawej gorącej materii znajdującej się we wnętrzu ziemi. Podstawowym składnikiem tej materii jest stop krzemionkowy oraz glinokrzemiany z rozpuszczonymi gazami i przegrzanymi roztworami wodnymi. Jeśli magma zawiera 60%-80% krzemionki to określona jest jako kwaśna, jeśli mniej niż 60%, a więcej pierwiastków metalicznych to nazywa się ją zasadową. Skały dzielą się na głębinowe i wylewne. Powolne zastyganie magmy pozwala na wykrystalizowanie się różnych składników i dlatego skały magmowe głębinowe posiadają budowę zwaną jawnokrystaliczną.

3. Struktura skał magmowych

okresla wykształcenie skladników mineralnych ( krystaliczność wielkość minerałow

Skały głębinowe charakteryzuje struktura jawno krystaliczna (pelnokrystaliczna albo holokrystaliczna) tzn ze wszystkie minerały SA widoczne gołym okiem

Str jawnokrystliczna dzielimy na grubokryst 5-30mm, srednio 1-5mm,drobno 0.5-1 mm

Skały wylewne charakteryzuje struktura skrytokrystaliczna lub porfirowa tzn ze niektóre minerały SA widoczne golym okiem

4. 5. CZYNNIKI I SKUTKI WIETRZENIA FIZYCZNEGO

Wietrzenie – proces polegający na statycznym niszczeniu skał poprzez czynniki fizyczne. Wietrzenie fizyczne (mechaniczne) zachodzi po wpływem działania promieni słonecznych (insolacja) , zmian temperatury, mechanicznego działania wody i lodu, wiatru oraz roślin i zwierząt. Podstawowym czynnikiem wietrzenia mechanicznego są dobowe zmian temperatury. W skutek rozszeżania i kurczenia ziaren skała zmniejsza swą spójność, co prowadzi do rozsypania się skały. Ważnym czynnikiem wietrzenia jest działanie mrozu. Woda zamarzająca w szczelinach skalnych zwiększa swoją objętość. Tworzy się lód i rozpycha szczeliny i odrywa od skały większe lub mniejsze odłamy. Rozsadzające działanie zamarzającej wody w skale nazywa się zamrozem. Mechaniczne działanie organizmów, głównie roślin, wywołane jest wnikaniem korzeni włoskowatych w szczeliny skalne, a następnie ich grubienie, które powoduje pękanie skał.

6. OPISAĆ TYPOWY PROFIL WIETRZENIA SKAŁ

Strefa gliniasta

Strefa  gliniasta + rumiszew

Okruchy z domieszkami gliny

Spękania skał

Skała macierzysta

7.Wymień procesy prowadzące do powstawania skał osadowych.

wietrzenie fizyczne i chemiczne, erozja (eoliczna, lodowcowa, deszczowa, rzeczna, morska, podmorska), denudacja (odsłanianie na szeroką skale powierzchniowej części skorupy ziemskiej, zasypywanie zagłębień, niszczenie wyniosłości), akumulacja bagienna, sedymentacja(osadzanie materiałów w wodzie

8. SPOIWA W SKAŁACH OSADOWYCH

Cementacja rozwija się wśród osadów okruchowych i odbywa się przy pomocy udziale substancji zwanych spoiwami lub lepiszczami. Minerałami stanowiącymi spoiwo mogą być : kwarc, kalcyt, dolomit, syderyt, tlenki i wodorotlenki żelaza. Dlatego wyróżnia się spoiwa : krzemionkowe, żelaziste, węglanowe, ilaste, gipsowe, solne, anhydrytowe, dolomitowe. Często spoiwa są mieszanką kilku różnych składników np. kwarcu, kalcytu, dolomitu, syderytu itp. Stąd znane są spoiwa mieszane np.: żelazisto – krzemionkowe, gipsowo-solne, węglanowo-ilaste.

9. Końcowe procesy powstawania skał osadowych

Końcowym etapem powstawania skał osadowych jest diageneza. Jest to ogół prowadzący do przeobrażenia luźnego, miękkiego osadu w zwięzłą skałe. Do najważniejszych procesów diagenetycznych należą: twardnienie koloidów , kompakcja, rekrystalizacja i cementacja. Twardnienie koloidów-polega na oddaniu wody, krótej skoagulowany koloid zawiera zazwyczaj bardzo dużo. Kompakcja polega na zbiżaniu się do siebie ziaren mineralnych pod wpływem ciężaru gromadzonych się osadów dzięki czemu  objętość osadów maleje. Rekrystalizacja- zachodzi najczęściej w osadach wapiennych  i krzemionkowych. Strącenie się rozpuszczonych związków węglanu wapnia lub krzemionki powoduje zlepienie ziarn ze sobą. Procesy rekrystalizacji prowadzą do wzrostu ziarnistości skały. Cementacja jest efektem twardnienia koloidów ,kompakcji i rekrystalizacji. Substancjami cementującymi (spoiwem) są zazwyczaj węglan wapnia, dolomit, krzemionka, gips, związki żelaza,

10. FORMY WYSTĘPOWANIA SKAŁ OSADOWYCH

. Z uwagi na różne pochodzenie skał osadowych dzielą się one na skały okruchowe (terrygeniczne) i organiczne (organogeniczne) i chemiczne. Skały Okruchowe powstają w wyniku wietrzenia i erozji starszych skał pierwotnych. W wyniku wietrzenia lite skały tracą spoistość i zmieniają się w luźny materiał zwany zwietrzeliną. Do tych skał zaliczamy muły, gliny, iły. Skały organiczne powstają z nagromadzenia szczątek roślin i zwierząt. Do skał okruchowych zaliczamy wapienie i różne jego odmiany np. wapienie muszlowe, koralowe. Do tych skał zaliczamy także kredę, węgiel brunatny i kamienny. Skały chemiczne powstają w wyniku wytrącenia substancji mineralnych z wody morskiej. Do najbardziej znanych zaliczamy wapienie oolitowe, skały węglanowe zwane dolomitami, gipsy, anhydryty, sól kamienna i sole potasowe UPROSZCZONA SYSTEMATYKA SKAŁ OSADOWYCH : KLASA I   Skały okruchowe : - s. Piroklastyczne, -s. Gruboziarniste, -s. Drobnoziarniste, - s. Terrygeniczne, · s. Grubokruchowe ( psefity)  · s. Średniokruchowe (psamity)  · s. Drobnokruchowe (aulenyty)  KLASA II  Skały Ilaste: -s. Kaolinitowe, -s. Illitowe, -s. Montmorillonitowe. KLASA III Skały Chemiczne i organiczne : -s. Krzemionkowe, -s. Węglanowe, Fosforyty, -s. Alitowe, -s. Źelaziste

11. Podział skał osadowych okruchowych ze względu na okruchy

zasadniczymi cechami struktury skał klastycznych (okruchowych) jest wielkość ziaren. Wyróżnia się zasadnicze 3 typy struktur: psefitowa >2mm; psamitowa (0.05-2mm) pelitowa (0.002-0.05mm) i iłowa <0.002. drugim czynnikiem określającym strukturę skał klastycznych jest kształt ziaren i stopień ich obtoczenia. Wyróżnia się ziarna ostrokrawędziste, słabo obtoczone, dobrze obtoczone i bardzo dobrze obtoczone.

12. CHARAKTERYSTYKA OSADÓW RZECZNYCH

Rzeka osadza minerał przez jej wody. Bywa on w postaci rozpuszczonej, zawieszonej bądź też wleczonej po dnie. W miejscach gdzie maleje prędkość prądu, gwałtownie maleje siła transportowa rzeki. Potoki wznoszą i osadzają u gór stoki zbudowane ze żwirów i głazów. W dolinach  rzek nizinnych osadzanie odbywa się na samym korycie i na zakolach. Większe  masy osadów powstają przy osadzaniu wody po powodzi. Obok piasków, miałów i iłów mogą gromadzić się też żwiry. W miejscach gdzie maleje lub ginie zdolność transportowanego materiału, a więc przy ujściach rzek do morza czy jezior, rzeka osadza cały czas osadzony materiał. Tam też powstają najpotężniejsze osady budujące delty.

13. GŁÓWNE CZYNNIKI EROZJI MORSKIEJ (JEZIORNEJ)

Erozja morska (jeziorna) – niszczenie brzegów morskich przez ustawiczne uderzanie wody oraz w skutek ścierania skał przez głazy, żwir i pasek niesiony z falą. Erozję morską wywołują dwa główne czynniki: falowanie i pływy, zaś w mniejszym stopniu – prądy przybrzeżne. Erozja morska jest widoczna przede wszystkim na wybrzeżach i na dnie morskim w pobliżu brzegu. Rozmiar erozji zależy od wielu czynników: siły fali, wielkości pływów, prędkości prądów morskich, konfiguracji wybrzeża. Brzeg podcięty przez falę obrywa się i cofa w kierunku lądu. Materiał skalny ulega stopniowemu rozkurszeniu się. Przy brzegu gromadzi się najgrubszy materiał, dalej otoczaki i żwiry, jeszcze dalej piasek (plaża) a najdrobniejsze części znoszone są na otwarte morze i osiadają się na głębokim dnie.

14. SKUTKI EROZJI DESZCZOWEJ I CHARKATERYSTYKA DELUWIÓW

Erozja deszczowa (ablacja) jest to zmywanie przez wodę opadową ze zboczy drobnych cząstek, ziaren mineralnych i organicznych. Proces niszczącego oddziaływania wody deszczowej na lite skały jest niewielkie, ale współdziałając z wietrzeniem chemicznym może ono spowodować powstawanie na nich powierzchni bruzd, rowków, rynien i zagłębień. Gdy skała jest luźna (np. piasek) spływająca woda może szybko żłobić w niej początkowo drobne jary, które z czasem mogą przejść w głębokie parowy. Ablacja prowadzi do wyjałowienia gleby, jest głównym źródłem rumowiska unoszonego w rzekach przy stanach powodziowych. Produkty wymycia osadzone w pobliskich zagłębieniach nazywamy Deluwiami. Deluwia to przeważnie osady: -warstwowane, - drobnoziarniste, - zawierające domieszki części organicznych (głównie roślinnych).

15. RODZAJE EROZJI RZECZNEJ

Erozja rzeczna jest to niszczenie koryt rzek i potoków przez płynącą wodę w wyniku  wymywania fragmentów skalnych przez siły hydrodynamiczne wody . Rodzaje erozji. Erozja denne (wgłębna) działa przed wszystkim w górnym biegu rzeki, gdzie spadek jest duży i wody mogą transportować dużą ilość materiału skalnego. Prowadzi do pogłębienia koryta rzecznego i doliny rzecznej. Erozja denna odbywa się przez tarcie o dno koryta głazami wleczonymi po nim. Erozja boczna dominuje w środkowym biegu rzeki, gdzie spadek rzeki słabnie i maleje erozja wgłębna. Erozja boczna wynika z tego, że nurt rzeki, przemieszcza się  od jednego  brzegu do drugiego. Erozja wsteczna ma miejsce w górnym biegu rzeki, gdzie na skutek wcinania się potoków w podłoże, źródła rzek ulegają cofaniu. Erozja wsteczna prowadzi nieraz do przecięcia działu wód i do wtargnięcia rzeki w dorzecze innej rzeki.

16. Od czego zależy przebieg dennej erozji rzecznej

przebieg erozji rzecznej zależy od: spadku rzeki, który jest uwarunkowany ukształtowaniem terenu, budowy geologicznej podłoża oraz podstawy erozyjnej. Gdy podstawa erozyjna ulegnie zmianie pod wpływem ruchów tektonicznych i obniżenia się lub podnoszenia poziomu wody w zbiorniku wodnym do którego dochodzi wtedy erozja wgłębna (denna) nasila się. Gdy spadek rzeki maleje erozja rzeczna również słabnie.

17. CECHY OSADÓ LODOWCOWYCH.

Materiały niesione przez lodowiec i osadzane przy jego topnieniu. Są to różne formy moren, a także stożki usypane przez wodę wypływające z lodowca. – Duża lokalna zmienność (lodowiec w różnym czasie, i w różnych miejscach zrzucał materiał, lodowiec w danym czasie trwał jakiś czas, ogromna zmienność materiału) – pokrywy zazębiają się

18. Czynnki i skutki metamorfizmu

metamorfizm – ogoł procesów przeobrażających skały które znalazły się w zmienionych warunkach w podwyższonej temperaturze i pod zwiększonym ciśnieniem w głębi ziemi. Następuje wówczas zmiana składu mineralnego skały, gdyż niektóre minerały przeobrażają się w wyższych temperaturach w inne , utrzymujące się w tych warunkach oraz zmiane ułożenia składników w skale. Mineraly blaszkowe lub pręcikowe często układają się rownolegle dając charakterystyczną teksturę łupinowa.Procesy metamorficzne panuja w głębokich partiach skorupy ziemskiej. Szczególny typ procesów przeobrażeń skał wystepuje w pobliżu intruzji gorących magm.

19. USKOKI : RODZAJ DEFORMACJI, SKUTKI I ELEMENTY

Skały deformowane mogą zostać rozerwane, czyli poddane deformacjom nieciągłym. Do deformacji nieciągłych należą przede wszystkim różnego rodzaju uskoki. Uskok jest to przesunięcie skał wzdłuż pęknięcia, powodujące przerwanie ciągłości warstw. Wyróżniamy uskoki: - odwrócone, - pionowe, - zrzutowe, - przesuwcze, - zawiasowe, - nożycowe. Do podstawowych elementów uskoków należą: skrzydło zrzucone, skrzydło wiszące, zrzut, rozstęp pionowy, rozstęp poziomy i nachylenie powierzchni uskokowej. Warstwy skalne przesunięte wzdłuż ściany uskoku w dół noszą nazwę skrzydła zrzuconego, a warstwy pozostające w miejscu – skrzydła wiszącego.

20.Płaszczowinowy rodzaj deformacji.

płaszczowiny-masy skał wypchnięte z pierwotnego położenia pod wpływem silnych nacisków bocznych i przesunięte czasem na znaczna odległość przy czym nasunięte na inne utwory lub na tę serię skał, która podczas ruchów górotwórczych pozostała na miejscu mpakcji zachodzi pod wpływem ciśnienia utworów nakładu lub uleganiąc przekrys. Odległość, na jaką płaszczowina uległa przesunięciu sięga czasem kilku kilometrów. Podczas tzw. Znacznych ruchów płaszczowina ulega z reguły skomplikowanym pofałdowaniom, tworząc szereg mniejszych fałdów.

21.Elementy ułożenia warstw

elementy ułożenia warstw: warstwa: bryła skalna ograniczona dwiema, w przybliżeniu równoległymi powierzchniami; górną zwaną stropem i dolną nazywaną spągiem. Miąższość warstwy czyli grubość warstwy jest to najkrótsza odległość miedzy stropem a spągiem mierzona prostopadle do ich płaszczyzny. Linia intersekcyjna: linia przecięcia powierzchni geologicznej (stropu lub spągu warstwy, uskoku, nasunięcia) z powierzchnią terenu. Wychodnia warstwy jest to powierzchnia zawarta między liniami intersekcyjnymi stropu i spągu danej warstwy.

22.CO TO JEST WYCHODNIA WARSTWY

Wychodnia – jest to część warstwy, żyły, masywu  lub innej formy występowania skał, wychodząca na powierzchnię ziemi lub znajdująca się pod niezbyt grubym nakładem gleby.

23. FAŁDY: RODZAJE DEFORMACJI, ELEMENTY

Najczęstszą formą deformacji ciągłych są fałdy. Fałda składa się z dwóch głównych elementów antykliny i synkliny. W antyklinie warstwy są wygięte ku górze, w synklinie zaś ku dołowi. Część synkliny lub antykliny stanowią zespoły warstw nachylonych w jednym kierunku noszą nazwę skrzydeł. Miejsce w którym jedno skrzydło przechodzi w drugie nosi nazwę przegubu a pomiędzy skrzydłami znajduję się jądro antykliny lub synkliny... Typy fałdów pod względem geometrycznym : a) – stojący, b)- obalony, c)- leżący, d)- przewalony. W trakcie fałdowania zespół warstw złożony z osadów będzie się zachowywał w sposób zróżnicowany. Formami powstałymi w wyniku fałdowania dysharmonijnego są między innymi wysady solne. W trakcie fałdowania dochodzi często do przerwania ciągłości  warstw. Tworzą się wówczas formy zwane skibami.

24. ROWY I ZRĘBY TEKTONICZNE

Rów tektoniczny – podłużne wąskie zapadlisko ograniczone z dwóch stron uskokami biegnącymi w przybliżeniu równolegle do siebie. Rowem tektonicznym są np. Dolina Renu, Morze Czerwone i większość jezior Wschodniej Afryki. W Polsce typowym rowem tektonicznym jest rów Krzeszowicki k. Krakowa. Zrąb tektoniczny – część skorupy ziemskiej wydzwignięta wzdłuż uskoków ( najczęściej podłużnych i w przybliżeniu równoległym do siebie) i ograniczona zapadliskami. Przykładem  zrębów są Góry Harcu, a w Polsce Góry Sowie i Góry Orlickie w Sudetach.

24. RODZAJE I CHARAKTERYSTYKA SZCZELIN ( SPĘKAN W SKAŁACH)

Występujące w skałach szczeliny  dzieli się na trzy rodzaje szczeliny wietrzeniowe, tektoniczne i syngenetyczne. Szczeliny wietrzeniowe powstają w wyniku fizycznego wietrzenia skał. Występują w przypowierzchniowej strefie do głębokości nie przekraczającej kilkudziesięciu metrów. Wiele szczelin może być wypełniona drobnym materiałem zwietrzelinowym (zwykle gliną). Szczeliny tektoniczne powstają w wyniku dyslokacji tektonicznych. Można je spotkać na znacznej głębokości przy czym im większa głębokość tym są bardziej zwarte. Ich układ wykazuję pewną regularność związaną z kierunkiem działania sił tektonicznych. Szczeliny syngenetyczne powstają w wyniku wewnętrznych naprężeń występujących w niektórych skałach w trakcie ich powstawania np. przy krzepnięciu magmy lub wysychaniu osadu. Pod względem szerokości, ułożenia, i głębokości występowania są podobne do tektonicznych.

25.OGÓLNE ZASADY PODZIAŁU GRUNTÓW BUDOWLANUYCH

Grunt budowlany – jest to część skorupy ziemskiej, mogąca współpracować z obiektem budowlanym, stanowiąca jego element lub służąca jako tworzywo do wykonywania z tego budowli ziemnych

Podstawą podziału gruntów nieskalistych stanowią parametry uziarnienia gruntu związane z zawartością określonych frakcji. Podział ziaren na frakcję : - kamienista f > 40 mm, - żwirowa  20 mm<f £ 40 mm, - piaskowa 0,05 mm<f £ 2 mm ,- pyłowa 0,002mm<f £ 0,05  mm, iłowa f £ 0,002 mm

26 Podać ogólną charakterystykę soliflukcji

Proces soliflukcji polega na pełznięciu pokrywy zwietrzelinowej na obszarach polarnych., gdzie wgłębna partia podłoża nigdy nie odmarza , a zewnętrzna powierzchnia odmarza okresowo i spełza w gruntach stale lub okresowo zamarzniętych.

27. Co oznacza że grunt jest gliniasty?(np. żwir gliniasty, piasek gliniasty)

W gruncie oprócz frakcji zasadniczej występuje frakcja iłowa powyżej 2%, grunt ten ma mniejszą wytrzymałość na ściskanie i ścinanie, mogą również nabyć nowe właściwości fizyczne takie jak ściśliwość, spójność, plastyczność i zdolność pęcznienia wobec wody.

28. CHARAKTERYSTYKA GRUNTÓW SPOISTYCH.

Grunty skaliste jedna z trzech grup jakie znajduje się w geologii inzynierskiej. Grunty spoiste obejmują grupę: glin i iłów. Ich wytrzymałość na ściskanie jest niewielka i w znacznym stopniu uzależniona jest od stopnia nasycenia wodą. Uwodnione przechodzą w stan plastyczny i pod wpływem obciążenia mogą ulec wyciskaniu. W skutek tych właściwości fundamenty budynków stawianych w gruntach tego rodzaju mają tendencję do powolnego osiadania.

29. Opisać zjawisko osiadania zapadowego i podać w jakich warunkach najczęściej występuje?

Ruch mas powierzchniowych może odbywać się pionowo i polegać głównie na obniżaniu się powierzchni na skutek grawitacyjnego przemieszczania się cząstek gruntów w warunkach zmniejszonej spójności i tarcia wewnętrznego. Grunty te początkowo stabilne w stanie powietrzno suchym po nasyceniu wodą tracą swoją stabilność gdyż zmniejsza się ich spójność i tarcie wewnętrzne. Szczególną podatność na osiadanie zapadowe wykazują lessy. Z tego powodu lessy nie są dobrym podłożem budowlanym. Jeśli zachodzi potrzeba posadowienia większej budowli na lessach wymagane jest wówczas zabezpieczenie podłoża przed wpływami wód gruntowych opadowych i przemarzaniem

30. Wymień geologiczno-inżynierskie zjawiska wywołane obecnością wody w podłożu budowlanym.

-Sufozja- polega na wymywaniu drobniejszych cząstek gruntu lub ziaren szkieletu mineralnego pod wpływem przepływającej przez ten grunt wody. Oddziaływanie sufozyjne wody podziemnej na grunt może być mechaniczne lub chemiczne, względnie łączne.

- kolmatacja jest przeciwieństwem do sufozji. Polega na zagęszczaniu gruntów przez osadzanie się w porach gruntu drobnych cząstek lub ziaren mineralnych, na skutek zmniejszenia się spadku hydraulicznego lub związanej z nim mniejszej prędkości przepływu wody podziemnej

- upłynnianie gruntu- gdy po stanie sufozyjnym gruntu, , może wówczas nastąpić dalsze wymywanie ziaren szkieletu gruntowego i upłynnienie tego gruntu. Upłynnienie gruntu w pełni nasyconego woda może nastąpić również pod wpływem obciążeń dynamicznych (wstrząsów, wibracji) gdy zmniejsza się opór bezwładności cząstek gruntu i gdy podlegają one wzajemnemu przemieszczaniu.

31. CHARAKTERYSTYKA KRASOWATOŚCI

Krasowatością nazywa się występowanie w skale próżni powstałych w wyniku rozpuszczania (ługowania) skały przez krążące w niej wody. Kras pojawia się głównie w skałach wapiennych, dolomitach i gipsach. Ze względu na znaczny zakres występowania i duży rozmiar próżni największe znaczenie kras ma wapieniach. Próżnie krasowe osiągają znaczne rozmiary i maja zróżnicowane formy. Są to pionowe kominy (studnie) i poziome lub nachylone korytarze, często połączone z obszernymi komorami (jaskiniami, grotami).. Wyloty próżni krasowych na powierzchnie terenu są często wypełnione drobnym materiałem zwietrzelinowym lub osadowym, który przy zmianie warunków wodnych może zostać wymyty.

32. Przemarzanie gruntu- wyjaśnij zjawisko.

Zmiany strukturalne i teksturalne szkieletu gruntowego wywołane zamarzaniem i odmarzaniem(stała faza wody) w przypowierzchniowej strefie w naszych warunkach klimatycznych powodują odkształcanie gruntów, które mogą być szkodliwe dla fundamentów i wznoszonych na nich konstrukcjach budowlanych. Fundamenty budynków powinny więc być posadowione poniżej strefy przemarzania, która w naszej strefie klimatycznej sięga od 0.8 do 1.4m. Zmiany strukturalne w gruncie ujawniają się zmianą własności wytrzymałościowych. W wyniku topnienia lodu na wiosnę powstają przełomy. Następuje to na skutek niejednoczesnego tajania soczew i warstewek lodowych oraz lodów w porach gruntu i nierównomiernego osiadania powierzchni gruntu.

33. PODAĆ PRZYCZYNY POWSTAWANIA OSUWISK

Przyczyną powstawania osuwisk : A) Nawodnienie gruntów na zboczu spowodowanym : - opadami atmosferycznymi, - topnieniem śniegu, - podpiętrzaniem wód podziemnych ( np. w wyniku spiętrzania wód w rzecze) – sztuczne nawodnienie terenu (celowe lub przypadkowe). B) Sufozja i upłynięcie utworów przepuszczalnych (gwałtowne odwodnienie powodujące powstanie  ciśnienia spływowego). C) Podcięcia stoku : - naturalne (rzeka) – sztuczne  w czasie robót budowlanych (eksploatacja skał). D)  Obniżenia statyczne stoku ( np. w wyniku posadowienia budynków, składowisk) powodujące wzrost naprężeń tp. E) Obciążenia dynamiczne : - trzęsienia ziemi, - roboty strzałkowe, - wykonywanie fundamentów palowych, - ruch pojazdów, - praca urządzeń mechanicznych. F) Osuwiska czynne i ustabilizowane (odnowienie się ruchów osuwiskowych)

34. Ogólna charakterystyka zsuwów.

Zsuwy powstają gdy grawitacyjne przemieszczenie mas gruntów tworzących zbocze odbywa się przez rozwinięcie płaszczyzny ścięcia i poślizgu. Rozmiary mogą być różne od małych- kilkumetrowej długości do olbrzymich zsuwów przemieszczających ogromne masy skalne. Klasyfikacja osuwisk: osuwiska dolinne powstałe w obszarach źródlisk, gdzie erozja wsteczna wytwarza duże spadki, osuwiska zboczowe rozwijające się na brzegach dolin i stokach podcinanych przez erozje i działalność człowieka

Spowodowane gwałtownymi ruchami mas wzdłuż płaszczyzny ścinania lub zgodnie z rysami strukturalnymi zbocza np. płaszczyznami warstwowania, ciosu, spękań. Obrywy tworzą się w bardzo krótkim okresie czasu, zaledwie w ciągu kilku minut, nawet bez udziału wody. Powstają w wysokich górach lub na wysokich i stromych zboczach. Odmiana obrywów są zwaliska stromych ścian skalnych, pociętych licznymi szczelinami, które z wielką gwałtownością tworzą potężne gruzowiska bloków skalnych.

36. Podać ogólną charakterystykę spełzywań.

Spełzywania zwane również złaziskiem jest to bardzo powolny, ale stały ruch rozluźnionych utworów zboczowych, sięgających płytko, bez powierzchni odkucia bez podłoża. Spełzywaniu ulegają: zwietrzeliny lub utwory różne, gdy są przesiąknięte wodą; utwory o dużej spójności a małym tarciu wewnętrznym, jak np. utwory ilaste. Ruch pełznący może również odbywać się bez udziału wody jako bardzo powolne przemieszczanie się mas gruntu. Pełznące zbocze łatwo poznać po nierównej, pofałdowanej powierzchni i wygiętych u podstawy drzewach.

37.WAŻNIEJSZE SPOSOBY ZABEZPIECZANIA TERENÓW OSUWISKOWYCH.

Do ważniejszych sposobów zabezpieczania przed osuwiskami  zaliczamy : A) badanie i obserwacja osuwisk( - geodezyjne pomiary przemieszczeń za pomocą reperów, - pomiary inklinometryczne, monitoryczne, geoalustyczne) B) Zabezpieczenie zboczy przed osuwiskami – likwidacja przyczyn, - wzmacnianie gruntów, - budowle oporowe, - kotwienie zbocza osuwisk

38.POCHODZENIE WÓD PODZIEMNYCH

Źródłem wód podziemnych są : infiltracja, kondensacja i niektóre procesy geologiczne związane z powstawaniem skał i struktur budowy geologicznej. Podstawową rolę w zasilaniu wód krążących w litosferze i biorących udział w obiegu wody w przyrodzie jest infiltracja (wsiąkanie) opadów atmosferycznych do podłoża skalnego.. W wielu miejscach litosfery, zwłaszcza na większych głębokościach występują wody zwane reliktowymi lub szczątkowymi. Część z nich stanowią wody sedymentacyjne. Są to wody uwięzione w skale w okresie sedymentacji osadów morskich lub jeziornych. W rejonach czynnego lub niedawno wygasłego wulkanizmu występują wody juwenilne, stanowiące resztki roztworów pomagmowych.

39. FIZYCZNY CHARKTER WODY W OŚRODKU SKALNYM

jedna z charakterystycznych własności materii wynikających z działania sił molekularnych jest adsorpcja tzn. zdolność do skupiania lub zagęszczania na powierzchni ciała stałego drobin głazów, par lub różnych jonów z roztworów. Zjawisko zachodzi na granicy dwóch stykających się z sobą faz – stałej i gazowej lub stałej i ciekłej Jednym z objawów działania sił molekularnych jest zjawisko włoskowatości, które polega na tym, że w bardzo wąskich rurkach tzw. Kapilarach, zanurzonych w cieczy poziom jej podnosi się do pewnej wysokości lub opada.

40. SWOBODNE ZWIERCIADŁA WÓD PODZIEMNYCH – WARUNKI WYSTĘPOWANIA

Zwierciadło wody podziemnej może być zdefiniowane jako powierzchnia rozgraniczająca od góry strefę saturacji warstwy wodonośnej. Jednak że sens i rodzaj tak zdefiniowanego zwierciadła zależny jest od układu i charakteru hydraulicznego warstwy wodonośnej. W związku z tym, jeżeli ponad strefą saturacji występuje strefa aeracji w ścisłym znaczeniu (nie nawodniona cześć warstwy wodonośnej) to zwierciadło wody wyznacza powierzchnie rozgraniczającą te dwie strefy. W przypadku zaś, kiedy w strefie aeracji występuje podstrefa wzniosu kapilarnego, zwierciadło wody wyznacza powierzchnie rozgraniczającą podstręfę wzniosu kapilarnego i strefą saturacji. Określone w powyższy sposób zwierciadło nosi nazwę zwierciadła swobodnego. W zależności od warunków zasilania i drenażu warstwy wodonośnej może ono  zmieniać  swoje położenie w kierunku pionowym. Na powierzchni zwierciadła swobodnego panuje ciśnienie atmosferyczne

41. CHARKATERYSTYKA WÓD GRUNTOWYCH

Wodami gruntowymi nazywa się wody o następujących cechach hydrogeologicznych: - warstwa wodonośna występuje bezpośrednio pod powierzchnią terenu, - zwierciadło wody jest swobodne, - w każdym stanie zwierciadła, woda nie ma kontaktu ze strefą glebową, - ponad zwierciadłem występuje strefa aeracji umożliwiająca infiltrację opadów atmosferycznych do warstwy wodonośnej a równocześnie stwarza warunki do samooczyszczania się wód infiltracyjnych. Wody gruntowe występują najczęściej w sypkich utworach tarasów rzecznych, stożków napływowych, form polodowcowych i lokalnie w piaskach wydmowych. Podstawowym źródłem zasilania tych wód jest  infiltracja opadów atmosferycznych, zachodząca na całym obszarze występowania warstwy wodonośnej. Wody gruntowe na ogół nie reagują na dobowe zmiany temperatury. Podlegają natomiast do pewnej głębokości sezonowym i rocznym zmianom temperatury powietrza.

42. CHARAKTERYSTYKA WÓD ZASKÓRNYCH

Wody zaskórne nazywane także przypowierzchniowymi, są to wody, które pojawiają się tuż pod powierzchnią terenu. Zwierciadło tych wód jest swobodne i występuje w obrębie strefy glebowej, na głębokości nie przekraczającej kilkudziesięciu centymetrów, a niekiedy pokrywają się z powierzchnią terenu. Wody te pojawiają się głównie na obszarach równinnych i w zagłębieniach morfologicznych (np. na dnie dolin rzecznych). Przyczyną powstawania wód zaskórnych jest płytkość podłoża warstwy wodonośnej i mała miąższość  tej warstwy sprawiająca. Płytkie występowanie, brak strefy aeracji, silny ich związek z dobowymi temperaturami powietrza

43. STREFY HYDROLOGICZNE W PODŁOŻU SKALNYM

W warstwie wodonośnej występującej bezpośrednio pod powierzchnią  terenu można wydzielić dwie strefy: strefę saturacji i aeracji. Strefa saturacji, nazywana także strefą nasycen...