natomiast ten sam Jan Kowalski jako urzędnik często nam mocno daje w kość. Często Jednym z zabiegów, które stosujemy w ramach psychologii potocznej, jest zrobienie z reprezentanta organizacji (czy elementu organizacji) właśnie jednostki. Wtedy mówi się np. „jak pani ładnie wygląda" do pani w okienku, „a co tam słychać" itd. Jest to taka potoczna psychologia praktyczna. Wtedy nagle okazuje się, że pani w okienku jest nam skłonna załatwić sprawę, która początkowo wydawała się nie do załatwienia, właśnie dlatego żeśmy zmienili sytuację społeczną, żeśmy przeszli z sytuacji „człowiek w organizacji" na „człowiek w jednostce". Bardzo często to wszyscy robimy. Stąd podejrzewam, że często w stosunku do nas to robicie, np. kiedy przychodzicie na egzamin i ktoś jest słabo przygotowany, czuje, że dostanie dwóję i nagle się okazuje, że zaczyna opowiadać mi o swoich kłopotach. Czasem czuję się zażenowany ale słuchałem tego. Jest to dokładnie ten sam zapis: „no niech pan przestanie być tym egzaminatorem, niech pan stanie się po prostu rozumiejącym człowiekiem".
Inni ludzie pośrednio. Sytuacje społeczne pośrednie. Mówiłem już o tym, że zakochani są sami na świecie. Zasygnalizowałem państwu, że np. Elizabeth Taylor miała kilku mężów, jeden z ostatnich był murarzem czy kierowcą. Zdaje się że po paru latach rozleciało się to małżeństwo. To są te sprawy, z którymi psychologowie np. w zakresie poradnictwa małżeńskiego potem mają do czynienia. To taka oto sytuacja, kiedy partnerzy w małżeństwie wnoszą ze sobą postawy, przekonania, wzorce zachowania, wartości zupełnie innych grup. Nie znaczy to, że ja konserwatywnie utrzymuję, że my powinniśmy wychodzić za mąż w ramach własnej grupy, aczkolwiek zdarza się, że psychologowie z psychologami, lekarze z lekarzami, lekkoatleci z lekkoatletkami wiążą się. Jednak dosyć rzadko wybieramy sobie partnerów na całe życie z innej grupy kulturowej. Bardzo często okazuje się, że kiedy do czegoś takiego dochodzi, pojawiają się problemy. Wiele naszych dziewcząt, które wyszły za Arabów, obywateli państw afrykańskich, po pewnym czasie uciekało, wracało z powrotem do domu ze względu na różnice kulturowe. Znam takie panie, które wychodziły za Serbów i też okazywało się, że różnice kulturowe były zbyt duże. Chodziło o bardzo prostą rzecz, mianowicie, pozycja kobiety w rodzinie. Nawet ta sytuacja o której mówimy, tj. jedna osoba na jedną, jest sytuacją, gdzie jakieś tło społeczne pośrednio wpływa na nasze relacje bezpośrednie, interpersonalne. Nawet gdybyśmy się znaleźli na bezludnej wyspie to też by się szybko okazało, że ja tego kogoś z kim jestem na bezludnej wyspie zaczynam spostrzegać w kategoriach społecznych, które mi są dane, które wytworzyły się we mnie w wyniku życia. Tak więc inni ludzie pośrednio występują cały czas w naszym życiu, "występują w postaci reprezentacji społecznej, ale nie tylko; występują w postaci materialnej i niematerialnej.
Powiedzmy sobie o tej materialnej bo o tej niematerialnej już powiedzieliśmy. Wszędzie gdzie żyjemy mamy do czynienia (poza nielicznymi zakątkami na ziemi) z produktami ludzkiej działalności. Ci inni ludzie w produktach materialnych cały czas nas otaczają, no a pośrednio to już powiedziałem - reprezentacja świata, to jak świat spostrzegamy. To jakie mamy wartości, jakie mamy postawy, to jest przecież produkt oddziaływań innych ludzi. Cały czas tych innych ludzi niesiemy w sobie. Niesiemy w sobie to, co ci inni ludzie w nas spowodowali. Dlatego musimy badać nie tylko ludzkie zachowania w sytuacjach społecznych ale również i procesy psychiczne, które są nasycone bardzo innymi ludźmi. Celowo nie powiedziałem, że można pójść dalej w tym podziale, mianowicie, można mówić o innych ludziach, którzy występują w postaci już nie tłumów ale narodowości, grup etnicznych - tu zasygnalizuję to tylko państwu bo w jakimś sensie można powiedzieć my Polacy, oni Niemcy itd. To są też inni ludzie, ale ani nie organizacja, ani nie instytucja, tylko po prostu grupa narodowościowa, etniczna. To też ma duże znaczenie, jeżeli idzie o nasze zachowanie w stosunku do reprezentantów ludzkich narodowości.
man1957