Aleksandra Gadomska
SCENARIUSZ LEKCJI MUZYKI
klsasa III gim.
(czas trwania lekcji 45 min.)
Temat: Twórczość smyczkowa H. Wieniawskiego – polskiego
wirtuoza.
CEL GŁÓWNY LEKCJI:
~ zapoznanie uczniów z
CELE OPERACYJNE LEKCJI:
Uczeń:
~ wie kto to jest wirtuoz
~ wie kto to jest lutnik
~ zna najważniejsze nazwiska budowniczych skrzypiec
~ umie odróżnić barwę instr. smyczkowych od innych instrumentów strunowych
~ zna budowę instrumentów smyczkowych (skrzypiec)
~ wie co to jest artykulacja
~ potrafi wyjaśnić pojęcie pizzicato
~ zna najważniejsze wydarzenia z zycia Henryka Wieniawskiego
~ potrafi wymienić najważniejsze jego kompozycje
~ potrafi zanalizować utwór „Legenda” op.17
~ potrafi powiedzieć kiedy i gdzie organizowane są konkursy skrzypcowe
FORMY ORGANIZACJI PRACY UCZNIÓW:
~ zbiorowa
FORMY AKTYWNOŚCI MUZYCZNEJ:
~ słuchanie muzyki
METODY:
~ analityczno – percepcyjna
~ organizowania i rozwijania działalności muzycznej ucznia podczas lekcji
~ pogadanka
POMOCE DYDAKTYCZNE:
~ odtwarzacz CD i płyta z nagraniami
~ tablica
~ podręcznik
PRZEBIEG LEKCJI:
CZYNNOŚCI ORGANIZACYJNE:
Powitanie, sprawdzenie listy obecności
Podanie tematu lekcji
1. Przedstawienie sylwetki kompozytora.
Henryk Wieniawski (ur. 10 lipca 1835 w Lublinie - zm. 31 marca 1880 w Moskwie) - skrzypek, kompozytor i pedagog. Pierwszą nauczycielką Henryka była jego matka
W wieku 8 lat udał się z matką na studia muzyczne do Paryża, które ukończył z I nagrodą mając 11 lat. Jako wirtuoz skrzypiec debiutował w wieku 13 lat. Odbył liczne podróże koncertowe. Był nadwornym solistą orkiestry carskiej w Petersburgu i Brukseli. Żył niespełna 45 lat. Dziś uważany jest za jednego z najwybitniejszych skrzypków świata.
Od 1935 odbywa się co 5 lat (z wyjątkiem okresu okupacji) Międzynarodowy konkurs skrzypcowy im. Henryka Wieniawskiego- w 1935 w Warszawie, zaś od 1952 w Poznaniu.
XIII Międzynarodowy konkurs skrzypcowy im. Henryka Wieniawskiego odbędzie się w Poznaniu od 14 do 29 października 2006 r. XI Międzynarodowy konkurs lutniczy im. Henryka Wieniawskiego odbędzie się w Poznaniu od 7 do 13 maja 2006 r.
Do najsłynniejszych jego dzieł – kompozycji należą:
~ 2 koncerty skrzypcowe
~ 4 polonezy ( słynny A – dur)
~ 6 mazurków
~ 5 kaprysów i fantazji
~ „Legenda” op. 17 na skrzypce + fortepian
Wprowadzenie pojęć:
WIRTUOZ - muzyk wykonawca zdolny pokonać najbardziej skompikowane problemy techniczne. Wirtuozerstwo może się łączyć z pogłębioną interpretacją, często jednak stanowi cel sam w sobie. We współczesnej kulturze muzycznej począwszy od XIX w., umacnia się przeświadczenie o prymacie interpretacji atrystów nad wirtuozerstwem.
2. Rozmowa o instrumentach strunowych - smyczkowych (skrzypce).
Instrumenty strunowe należą do najstarszych instrumentów muzycznych. Najstarszy znany wizerunek instrumentu strunowego pochodzi z malunków odkrytych we francuskich jaskiniach.
Pierwowzoru dzisiejszych instrumentów smyczkowych należy szukać pomiędzy najdawniejszymi instrumentami, z których dźwięk wydobywano za pomocą pociągania smyczkiem po strunach.
W późnym średniowieczu pojawiają się coraz doskonalsze formy instr. smyczkowych różnej wielkości pod nazwą wiola. Spotykana jest też lira. Nie od razu otrzymały instrumenty smyczkowe postać dzisiejszą. Ukształtowanie formy jest dziełem wielu artystów budowniczych, zwanych lutnikami (zajmowali się oni gł budowaniem lutni). Wśród lutników największą popularność zdobył Antonio Stradivari ( XVII – XVIII), najgenialniejszy budowniczy skrzypiec. Dziś każdy skrzypek marzy o posiadaniu skrzypiec Stradivariego (najdroższe kosztują milion dolarów). Drugim ważnym nazwiskiem obok Stradivariego jest Amati. Obie rodziny pochodzą z Cremony. (Włochy).
pizzicato (artykulacja czyli sposób wydobycia dźwięku, pizzicato to szarpnięcie struny
palcem),
lutnik (budowniczny instrumentów)
3. Prezentacja utworu „Legenda” op. 17 Charakterystyka (analiza) utworu pod względem:
- barwy dźwięku
- rodzaju instrumentów wysłyszanych podczas słuchania
- ilości części
- dynamiki , tempa
Omówienie utworu.
„Legenda” op.17
Jest to utwór przeznaczony na skrzypce z towarzyszeniem fortepianu.
Posiada trzy części. Pierwsza i trzecia są liryczne, melancholijne, bardzo nastrojowe, w dość wolnym tempie, natomiast druga część jest odmienna w swoim charakterze, jest dramatyczna, zawierająca dwudźwięki, akordy. Grana jest w dość żywym tempie. Części są bardzo wyraźnie oddzielone od siebie.
„Legenda” pomogła Wieniawskiemu zdobyć rękę pięknej Angielki Izabeli. Wspaniale wykonany utwór w Londynie przełamało opór ojca jego ukochanej. Po koncercie zachwycony grą lord Hamilton oddał rękę swej córki wirtuozowi skrzypiec.
4. Prezentacja skrzypiec - instrumentu smyczkowego: - tablice "Instrumenty muzyczne" Dokładne omówienie budowy skrzypiec (nauczyciel prezentuje skrzypce)
Skrzypce – instrument strunowy – smyczkowy o niewielkim pudle rezonansowym i 4 strunach.
Główna część skrzypiec to pudło rezonansowe składające się z płyty wierzchniej, płyty spodniej i boczków. Płyta wierzchnia zbudowana jest z drewna świerkowego lub jodłowego z wyciętymi otworami rezonansowymi w kształcie litery f (tzw. efy). Płyta spodnia wykonana jest z jaworu lub klonu. Obie płyty połączone są jaworowymi boczkami. Boczki wytrzymują mapięcie strun dzięki sześciu klockom lipowym i podklejonym pod nie żeberkom. Między jedną a drugą płytą, pod prawą nóżką podstawka wstawiona jest tzw. dusza-cienki klocek świerkowy. Dobór drewna, jego jakość, ustawienie duszy, rodzaj użytego kleju i lakieru zasadniczo wpływa na brzmienie skrzypiec. Korpus uzupełnia szyjka z komorą, w której znajdują sie 4 kołki służące do naciągania strun. Na wierzchu szyjki znajduje się chwytnia (inaczej: gryf, chwytnik, podstrunnica). Na przeciwnym końcu skrzypiec osadzony jest strunnik, w którym umocowane są 4 struny G, d1, a1, e2. Drgania strun do pudła rezonansowego przenosi podstawek, cienka wyprofilowana deseczka, na której opierają się struny skrzypiec. Długość skrzypiec wynosi ok. 60 cm. Dawniej struny skrzypiec robiono z jelit baranich. Obecnie wykonywane są ze specjalnego metalu.
5. Wysłuchanie kolejnego wirtuozowskiego wykonania Poloneza A – dur na skrzypce
H. Wieniawskiego.
Określenie charakteru utworu, tempa, sposobu wydobywania dźwięku
6. Podsumowanie lekcji
Nauczyciel zadaję uczniom pytania dotyczące kompozytora oraz instrumentu
smyczkowego - skrzypiec, uczniowie odpowiadają:
1. Co to jest artykulacja? Podaj przykład.
2. Kto to jest wirtuoz?
3. Podaj dwa nazwiska najsłynniejszy lutników.
4. Jak nazywany był H. Wieniawski?
5. Jakich utworów słuchaliśmy na zajęciach?
6. Z ilu części składała się „Legenda”?
7. Gdzie organizowane są konkursy skrzypcowe?
8. Jak zbudowane są skrzypce?
9. Co jest źródłem dźwięku skrzypiec?
10. Jak nazywa się budowniczy skrzypiec?
11. Od czego pochodzi nazwa lutnik?
Spakowanie przyborów i podręczników
Pożegnanie klasy
3
magda1581