ABC FOTOGRAFOWANIA - 4. Twórcze techniki fotografowania.doc

Twórcze techniki fotografowania: Tryb automatycznej ekspozycji do kontroli nad ruchem

Automatyczna ekspozycja z preselekcją służy do zdjęć ruchomych.

Automatyczna ekspozycja z preselekcją migawki


Istotą prawidłowej ekspozycji jest dobranie właściwej kombinacji czasu naświetlania i otworu przysłony. Zmiana jednego z tych parametrów wpływa na drugi. Jeśli czas naświetlania wzrasta, to aby na film padła jednakowa ilość światła, przysłona musi być otwarta szerzej. Tryb automatycznej ekspozycji z preselekcją migawki wybierzemy, gdy tematem zdjęcia ma być obiekt poruszający się. Gdy obiekt porusza się szybko, należy wybrać, rzecz jasna, krótszy czas naświetlania, tak by uniknąć rozmycia.

Przy trybie z preselekcją migawki samodzielnie wybieramy czas naświetlania, a aparat zajmuje się dobraniem otworu przysłony odpowiedniego do panujących warunków. Tryb ten znakomicie sprawdza się przy fotografowaniu scen związanych ze sportem: po pierwsze dlatego, że akcja rozwija się bardzo szybko, a po drugie, że często używa się w takich sytuacjach teleobiektywów, co zwiększa ryzyko poruszenia aparatem. Zdjęcia przy krótkim czasie naświetlania umożliwiają "zamrożenie" akcji. Taki tryb fotografowania pozwala ujrzeć rzeczy nieuchwytne dla wzroku, gdyż na zdjęciach utrlwalone zostaną momenty dziejące się zbyt szybko dla nieuzbrojonego oka. Trybu z preselekcją migawki można użyć także do zdjęć z bardzo długim czasem naświetlania, by celowo rozmyć obraz, na przykład płynącej wody lub pędzącego samochodu.

Twórcze techniki fotografowania: Galeria zdjęć wykonywanych w trybie automatycznej ekspozycji z preselekcją migawki

Zatrzymywanie kadru w akcji wymaga fotografowania przy krótkim czasie naświetlania. Tryb automatycznej ekspozycji z preselekcją migawki pozwala wykonywać zdjęcia czegoś, czego nie zobaczymy w inny sposób.

Dopingujące dziewczęta


Tryb z preselekcją migawki używany jest wszędzie tam, gdzie mamy do czynienia z ruchem. 1/500 s.

Gracze w polo
Przez uchwycenie jednego momentu w wartkiej akcji pokazujemy coś, co dzieje się zbyt szybko, by oko mogło to zarejestrować. 1/500 s.

Światła przednie i tylne
Tryb z preselekcją migawki można wykorzystywać także do zdjęć z bardzo długim czasem naświetlania. 10 s.

Twórcze techniki fotografowania: Tryb automatycznej ekspozycji z kontrolowaną głębią ostrości

Tryb automatycznej ekspozycji z preselekcją przysłony jest opcja, która daje najlepszą kontrolę głębi ostrości.

Tryb automatycznej ekspozycji z preselekcją przysłony
Jest to właściwy tryb, gdy naszym podstawowym celem jest uzyskanie określonej głębi ostrości. Tryb automatycznej ekspozycji z preselekcją przysłony pozwala wybrać przysłonę, do której aparat automatycznie dopstosowuje czas naświetlania. Większe otwory przysłony powodują zmniejszenie obszaru, w którym obiekty znajdują się w polu ostrości. Zmniejszanie otworu przysłony powoduje zwiększanie głębi ostrości. Ogólnie można stwierdzić, że przy największym rozwarciu przysłony - na przykład przy ustawieniu f/1.8 - w polu ostrości będzie znajdował się wyłącznie główny motyw zdjęcia, a wszystko za nim i wszystko przed nim będzie rozmyte. Jeśli natomiast przysłona jest przymknięta aż do ustawienia f/22, prawie wszystko, od kilku metrów od aparatu aż do nieskończoności, będzie na zdjęciu ostre.

Musimy pamiętać, że zmniejszanie otworu przysłony oznacza, że przez obiektyw przechodzi mniej światła i konieczne jest wybranie dłuższego czasu naświetlania. Jeżeli zależy nam na bardzo dużej głębi ostrości, może się okazać, że wymagany czas naświetlania jest zbyt długi dla fotografowania z ręki. W takim przypadku musimy skorzystać ze statywu lub zmienić film na bardziej czuły. Warto wiedzieć, że największa możliwa głębia ostrości nie zawsze jest czymś, o co trzeba walczyć. Czasami celowe jest rozmycie elementów, które nie mają znaczenia dla treści zdjęcia. Portrety lub fotografie szybkiej akcji często wyglądają najlepiej przy nieostrym tle, ponieważ dzięki temu uwaga skupia się na głównym temacie. Zdjęcie każdego typu, w którym zależy nam na izolowaniu motywu głównego, powinno być wykonywane przy szeroko rozwartej przysłonie, co daje możliwość najkrótszych czasów ekspozycji. System autofokusu przejmie na siebie odpowiedzialność za prawidłową ostrość zdjęcia.

Twórcze techniki fotografowania: Więcej kontroli nad głębią ostrości

Tryb automatycznej ekspozycji z priorytetem głębi ostrości jest specjalną metodą zapewnienia wyraźnego odwzorowania kluczowych elementów.

Tryb automatycznej ekspozycji z priorytetem głębi ostrości


Ten specjalny tryb pracy upraszcza utrzymywanie bardzo precyzyjnej kontroli nad głębią ostrości. System autofokusu służy do określania obszaru ostrości. Najpierw wybieramy najbliższy, a następnie najdalszy punkt, który ma być ostry. Aparat automatycznie dobiera optymalne położenie punktu ustawienia ostrości i ustawienie przysłony, które dadzą w efekcie wybrany rozmiar głębi ostrości. Technika ta pozwala także na uzyskanie bardzo płytkiego obszaru głębi ostrości: jeśli punkt początkowy końcowy znajdą się w tym samym miejscu, ostra będzie jedynie odpowiadająca im płaszczyzna.

Twórcze techniki fotografowania: Zaawansowane systemy pomiaru intensywności światła

Zaawansowane systemy pomiaru intensywności oświetlenia eliminują czynnik przypadkowości przy wykonywaniu zdjęć.

Trudne warunki oświetleniowe zawsze stanowiły problem dla fotografów. Na zdjęciu wykonanym przy użyciu tradycyjnych technik pomiaru światła, mężczyzna stojący między dwoma skrzydłami jaskrawo żółtych drzwi stanowiłby niedoświetlony element obrazu.

Uzyskanie prawidłowej ekspozycji za każdym razem zawsze było trudnym zadaniem. W normalnych sytacjach wbudowane w aparat światłomierze spisywały się dobrze. Problemy pojawiały się jednak już w przypadku scen zawierających bardzo jasne lub bardzo ciemne elementy lub gdy światło padało w stronę obiektywu. Fotograf musiał samodzielnie decydować o warunkach ekspozycji w oparciu o lata doświadczeń. Teraz jednak nowe systemy pomiaru intensywności oświetlenia w aparatach EOS pozwoliły w dużym stopniu pozbyć się niepewności. Kontrola nad oświetleniem nigdy jeszcze nie była łatwiejsza.

Pomiar ewaluacyjny
Ten zaawansowany system pomiaru oświetlenia umożliwia uzyskiwanie prawidłowo naświetlonych zdjęć w bardzo różnorodnych warunkach. System dzieli całą powierzchnię obrazu na obszary. Największą wagę ma obszar środkowy, gdzie najczęściej usytuowany jest główny temat zdjęcia.

Aparat jest w stanie wykryć różnice między środkiem a obrzeżami obrazu, co pozwala precyzyjnie określić rozmiar głównego obiektu, jak również ocenić jego jasność. To właśnie ta zdolność "ewaluacji' (oceniania) odpowiedzialna jest za prawidłowe naświetlenie wszystkich wykonywanych zdjęć. Jaskrawe tło nie spowoduje naświetlenia pierwszego planu, ponieważ ewaluacyjny system pomiarowy potrafi odróżnić tło od głównego obiektu. Dzięki temu o wiele łatwiej jest wykonywać zdjęcia obiektów oświetlonych od tyłu oraz fotografować bardzo kontrastowe sceny, uzyskując za każdym razem wspaniałe rezultaty.

Ciekawski pudel
System ewaluacyjnego pomiaru intensywności oświetlenia potrafi rozpoznać jaskrawe tło i ustawić warunki ekspozycji w taki sposób, by główny obiekt na zdjęciu został naświetlony prawidłowo. Zauważmy, jak doskonale widoczny jest pudel, mimo że tło w górnej części zdjęcia jest bardzo jasne.

Twórcze techniki fotografowania: Wybór stosownej do warunków metody pomiaru

Dostępne są inne systemy pomiaru oświetlenia, które można dobrać do panujących warunków.

Udany pomiar punktowy. Pomiar punktowy najlepiej sprawdza się w sytuacjach, w których model otoczony jest bardzo jasnym lub bardzo ciemnym tłem. Pomiar jasności sukienki dziewczyny pozwolił uzyskać zdjęcie naświetlone prawidłowo.

Pomiar częściowy
W niektórych sytuacjach celowe jest użycie systemu częściowego pomiaru światła. Przy wykonywaniu zdjęć zawierających duże obszary o jednolitym odcieniu pomiar taki może dać lepszą ekspozycję całości. Sprawdza się on przy fotografowaniu zachmurzonego nieba, scen w deszczu, krajobrazów jednorodnym oświetleniu, wnętrz oświetlonych światłem słonecznym itp. Pomiar intensywności światła wykonywany jest tylko w obszarze środkowym kadru, można więc wybrać temat główny, odczytać intensywność światła tego obiektu, po czym użyć funkcji blokady ustawień ekspozycji do utrzymania nastaw już po zmianie kompozycji zdjęcia.

Pomiar punktowy
Korzystanie ze światłomierza punktowego wymaga dobrego wyczucia różnych intensywności światła w obrębie sceny. Jeżeli jednak wiemy, w którym miejscu należy wykonać pomiar, możemy mieć pewność uzyskania bardzo dokładnych ustawień ekspozycji. Pomiar punktowy jest bardzo precyzyjny, dobrze więc nadaje się do fotografowania małych obiektów na bardo jasnym lub bardzo ciemnym tle. Korzystanie ze światłomierza punktowego w połączeniu z funkcją blokady nastaw ekspozycji daje swobodę zmiany kompozycji zdjęcia. Podczas samego pomiaru należy jednak pamiętać o precyzyjnym nakierowaniu celownika na fotografowany obiekt, ponieważ margines tolerancji na błędy jest niezwykle wąski.

Twórcze techniki fotografowania: Autobracketing, ekspozycje wielokrotne i tryby manualne

Istnieją specjalne techniki, które można zastosować przy naprawdę trudnych warunkach oświetleniowych.

Autobraketing
Technika autobracketingu (AEB-Auo Expusure Bracketing) jest dobrym sposobem na uzyskanie pożądanych rezultatów, nawet jeśli koncepcja zdjęcia nie jest dokładnie przemyślana. Technika ta polega na automatycznym wykonaniu trzech ekspozycji: jednej z niedoświetleniem, jednej przy nastawach określonych przez światłomierz i jednej z prześwietleniem. Możliwe jest ręczne ustawienie zakresu odchyleń do +3 jednostek skali w odstępach co 1/3 stopnia. Autobracketing jest znakomitym narzędziem wspomagającym kreatywność, jako że pozwala wypróbować efekty różnych warunków ekspozycji, pozostawiając pewność, że jedno ze zdjęć będzie miało zadowalającą jakość. (Funkcja ta jest niedostępna w niektórych modelach).

Technika autobracketingu pozwala ocalić zdjęcie.

Bez użycia autobracketingu fotograf mógł stracić to zdjęcie z powodu bardzo jaskrawego tła. Wykonanie kilku ekspozycji zwiększa szansę, że jedna z nich będzie prawidłowa.

Wielokrotna ekspozycja
Wielokrotne ekspozycje na jednej klatce filmu zawsze miały w sobie coś intrygującego. Niektóre aparaty z serii EOS umożliwiają wykonanie z góry określonej liczby naświetleń - maksymalnie 9 - na pojedynczej klatce. Ponieważ ta sama klatka naświetlana jest wiele razy, konieczne jest skorzystanie z funkcji kompensacji ekspozycji. Dla dwóch ekspozycji można wypróbować wartość kompensacji - 1 stopień. Trzy ekspozycje mogą wymagać za każdym razem poziomu - 1,5 stopnia. Najlepiej jest przy tym zdać się na doświadczenie. Warto dążyć do zredukowania liczby elementów na obrazie, tak by uzyskać możliwie puste tło. Jasne obiekty na prostym, ciemym tle zazwyczaj wychodzą najlepiej.

Ręczne ustawianie parametrów ekspozycji
Aparaty z serii EOS oferują pełny zestaw automatycznych funcji, które bardzo ułatwiają czerpanie radości z fotografowania. Lecz niektóre sytuacje mogą wymagać ręcznego ustawienia parametrów ekspozycji. Przykładem takiej sytuacji są zdjęcia z bardzo długim czasem naświetlania. Możemy także spróbować takiego sposobu pracy ze zwykłej ciekawości, by wypróbować nowe pomysły. Ręczne nastawianie aparatu nie oznacza, że jesteśmy zdani jedynie na własne siły. Sygnalizowane są zalecane czasy migawki, otwory przysłony, jak również niedoświetlenie i prześwietlenie, co zdecydowanie ułatwia ustawianie parametrów. Jak zawsze, warto postępować w pełni świadomie, sporządzać notatki, po czym konfrontować je z gotowymi odbitkami.

Wielokrotna ekspozycja

Zabawa z wielokrotną ekspozycją może dać wiele radości. Często trudno jest zgadnąć, jaki będzie wynik końcowy, a czasami można się wręcz zadziwić jego wspaniałością.