Postpolityka cz. 1.pdf

Baudrillard był bez wątpienia jednym z najbardziej wymownych krytyków nowoczesności.

Za cel swoich intelektualnych ataków obierał często społeczeństwo konsumpcyjne lub wręcz sam

konsumeryzm, który postrzegał jako odpowiedzialny za stan społeczeństwa. W późniejszym okresie

swojego życia Baudrillard przeszedł, jednakże, z pozycji typowo społecznych na aspołeczne.

Uwidacznia się to w twierdzeniu „społeczeństwo nie istnieje”. Nie chodzi tu jednak o typowo

atomistyczne podejście do społeczeństwa, zgodnie z którym społeczeństwo ma być prostym

konstruktem złożonym wyłącznie ze współdziałających jednostek, nie posiadającym żadnego

osobnego bytu, który nie wynikałby z sumy owych indywidualności.

Baudrillard porusza zupełnie inne wątki, zwraca uwagę na inny aspekt społeczeństwa.

Mianowicie, stoi on na stanowisku, nie że społeczeństwo jakie takie istnieć nie może, lecz że w

wyniku konkretnych zjawisk zatraciło ono swoje istnienie. Społeczeństwo nie istnieje z jednej

strony dlatego, że straciło ono swoją podmiotowość. Oznacza to, że nie produkuje sensu; robi to za

nie kapitalizm. Kapitalizm, niemal jak u Galbraitha, obejmuje system, w którym wielkie korporacje

i odhumanizowane instytucje (mass media, komunikacja masowa) zajmują miejsce człowieka;

człowiek nie stanowi tutaj podmiotu, lecz przedmiot, któremu narzucana jest produkcja sensu. W

wyniku kapitalistycznego tworzenia znaków, znaki nie mają już znaczenia określanego świadomie

przez graczy uczestniczących w interakcjach społecznych. Z tego względu stają się nieczytelne,

niejasne, mętne, rozmyte. Signifiant poprzedza signifié i góruje nad nim. Symbol, ikona, obraz

zajmuje miejsce właściwej podstawy znaku. To, co mentalne ustępuje temu, co zmysłowe. W tym

mitycznym świecie proliferacji znaków sens zostaje utożsamiony z bezsensem.

Z drugiej strony, społeczeństwo nie istnieje również na poziomie politycznym. Nie istnieje

dlatego, że ustała era wielkich sporów ideologicznych. Konflikt przestał być więc motorem zmiany

społecznej; z tego też powodu nie dochodzi do negocjacji, umów, rokowań, które mogłyby

doprowadzić do przekształcenia się systemu od wewnątrz. Społeczeństwo znalazło się w okresie

stagnacji, bowiem kapitalizm tworzy symulację, w której ludziom pod płaszczykiem systemu

politycznego i gospodarczego odmawia się jakiegokolwiek realnego wpływu na rzeczywistość. Nie

oznacza to, że starć, napięć nie ma; występują one, jednakże, wyłącznie w ramach samego systemu

kapitalistycznego. Carla Schmitta dychotomia sojusznik-wróg została zastąpiona inną: konsumpcja-

produkcja. Nie ma więc i nie może być mowy o hierarchii, dominacji, wyzysku – marksistowska i

anarchistyczna retoryka odeszły do lamusa.

Polityka stała się postpolityką; polityczność postpolitycznością. Jednakże, nie wszystko

stracone. Nikt nie odebrał nam języka. Zmiany, o których była mowa wyżej, w przypadku

niemożliwości przeprowadzenia ich drogą działania politycznego, mogą mieć swoje źródło w

języku. Zmiana językowa przekładać się będzie na zmianę postrzegania, a co za tym idzie – zmianę

rzeczywistości społecznej. Żeby jednak osiągnięcie tego celu było możliwe, musimy wyposażyć się

w odpowiednie środki. Środkiem tym będzie pojęcie języka publicznego, które należy

przeciwstawić językowi prywatnemu (nie chodzi tu jednak o język prywatny w

Wittgensteinowskim rozumieniu tego terminu). Jak rzekł Rorty: „Moja obrona opiera się na

stanowczym odróżnieniu tego, co prywatne, od tego, co publiczne”. Idąc tym tropem stwierdza

dalej co następuje: „dyskusja o sprawach publicznych dotyczyć będzie kwestii, 1) jak równoważyć

potrzeby pokoju, dobrobytu i wolności, gdy okoliczności wymagają od nas, byśmy poświęcili jedną

z nich dla innej, oraz 2) jak wyrównać szanse stwarzania siebie, a następnie pozostawić ludziom

swobodę wykorzystania lub zmarnowania tych szans”. Z drugiej strony, język prywatny ogranicza

się do autokreacji, stanowi on opis nas samych i innych ludzi, z którymi wchodzimy w relacje. Oba

wchodzą w skład tzw. języka finalnego, słownika, w którym opisujemy swoje presupozycje raczej,

imponderabilia, a więc również takie przymioty, których definicja nam umyka. Z tych dwóch

komponentów skoncentrujemy się wyłącznie na języku publicznym, innymi słowy na języku

sprawiedliwości, języku, którego zadaniem jest minimalizowanie cierpienia innych.

Właśnie w tym postpolitycznym stanie społeczeństwa przyszło mi opisywać dwa dość

marginalne kierunki myśli współczesnej; marginalne, co nie znaczy, że nieciekawe i nieistotne, tym

bardziej, że ich marginalność wynika poniekąd z ich młodości. Co więcej, w obu tych koncepcjach

mamy do czynienia z przedrostkiem „post”. Mowa o postlibertarianizmie i postanarchizmie.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: