R. Antkowiak - Terapia systemowa w leczeniu agresji i zaburzen zachowania.pdf - Konferencja CBT - majaremi

Terapia systemowa w leczeniu agresji i zaburzeń zachowania.

Rafał Antkowiak

1.Rys historyczny terapii systemowej w kontekście agresji i zaburzeń zachowania.

Poczynając od prób opisu struktury ( brak wyraźnych granic, zaburzona hierarchia -S.

Minuchin) i wzorców komunikacji ( symetryczna eskalacja) poprzez system skupiony wokół

problemu ( Goolishian) aż po idee społecznego konstrukcjonizmu ( K.Gergen, K.Deissler).

2.Wahadłowy model wychowania w rodzinach gdzie Identyfikowanym Pacjentem jest

dziecko z zaburzeniami zachowania ( Orwid, Pietruszewski).

3. W przypadku zaburzeń zachowania i powiązanej z nimi agresji, buduje się system , który

możemy opisać jako system skupiony wokół problemu ( idąc za ideami Goolishiana oraz

Deisslera). Cechą charakterystyczną tego systemu jest to , że do niego przyłączają się kolejne

systemy, instytucje , które zamiast rozwiązywać problem to skupiają się na szukaniu winnego

lub przerzucają odpowiedzialność za rozwiązanie na innych. I tak początkowo system

problemowy tworzą: DZIECKO I RODZICE , a potem dołączają się : NAUCZYCIELE ,

PEDAGODZY. Gdy brak efektu to z pomocą przychodzą PSYCHOLODZY I PEDAGODZY

Z PPP. Wobec niemożności poradzenia sobie z problemem kolejnymi systemami mogą być:

LEKARZ PSYCHIATRA i PSYCHOLOG Z PZP , KURATOR SĄDOWY, SĘDZIA,

POLICJA, WYCHOWAWCY OŚRODKA OPIEKUŃCZO- WYCHOWAWCZEGO czy na

końcu PRACOWNICY DOMU POPRWACZEGO ( rys.1 ).

nauczyciel

rodzice policja

pedagog Dziecko kurator

problemowe

psycholog lekarz

rys 2 . System osób skupionych wokół problemu dziecka

Dziecko przerzucane jest jak gorący kartofel z rąk do rąk, wprost proporcjonalnie do ilości

opinii, konsultacji, pism , które krążą pomiędzy osobami, instytucjami zaangażowanymi w

problem. Zazwyczaj jednak problem w zachowaniu dziecka się nie zmniejsza a wręcz w

wprost przeciwnie. To co dzieje się z dzieckiem przypomina zsuwanie się po równi pochyłej.

Czy można przerwać te błędne koło?

4. Wyjściem z tej sytuacji może być spotkanie osób pomagających rodzinie ( skupionych

wokół problemu dziecka)

Moderatorem tego spotkania jest terapeuta mający wykształcenie systemowe a zapraszani są

przedstawiciele wszystkich instytucji ( czytaj systemów) zaangażowanych , skupionych

wokół problemu. Celem tego spotkania jest uruchomienie procesów poszukiwania rozwiązań

dla specyficznej sytuacji problemowej. Jednym z najważniejszych elementów jest

umożliwienie dialogu pomiędzy różnymi systemami skupionymi wokół zaburzeń zachowania

dziecka ( K. Deissler „ Współpracujące moderowanie rozmowy”). Pomoce w osiągnięciu

tego celu mogą być takie pytania systemowe ( cyrkularne) jak np.

1.Pytania dotyczące okoliczności zaistnienia rozmowy

- Proszę powiedzieć jak doszło do dzisiejszego spotkania?

- Czy został Pan(i) przysłany?

- Kto był za tym aby Pan(i) przyszła na dzisiejszą konsultację?

- Kto jako pierwszy miał pomysł aby tu przyjść?

- Dla kogo to spotkanie ma szczególne znaczenie?

- Czy jest ktoś kto jest nastawiony sceptycznie?

- Czy już wcześniej były podobne spotkania? Co dobrego z nich wyniknęło?

- Co musiałoby się wydarzyć na tym spotkaniu aby powtórzyły się te dobre doświadczenia?

2. Pytania o cel konsultacji

- Jak Państwo chcielibyście wykorzystać dzisiejsze spotkanie?

- Jak powinny wyglądać rozmowy, aby dochodziło do dobrej współpracy między nami?

- Co zrobić żeby to spotkanie było udane?

- Jak doprowadzić do tego abyście Państwo przybliżyli do celu?

- Proszę sobie wyobrazić ,że nasza współpraca nad osiągnięciem celu układa się dobrze , co

zmieni się pod koniec konsultacji?

- Jaki byłyby dobry wynik dzisiejszego posiedzenia?

- Po czym Państwo rozpoznają ,że spotkanie było pożyteczne?

- Jakim rezultatem powinno zakończyć się to spotkanie?

- Załóżmy, że w nocy zdarza się cud i problemy Pana(i) są rozwiązane. Co by się wtedy

zmieniło? Jak by to konkretnie wyglądało?

3. Budowanie systemu opartego na współpracy?

- Z kim Państwo rozmawiają o problemie a z kim nie?

- Z kim mogliby Państwo rozmawiać w taki sposób aby przybliżyć się do rozwiązania

problemu?

- Czy poza dzisiejszą sytuacją konsultacji powinny być prowadzone dodatkowe rozmowy?

- Kto z kim powinien rozmawiać?

- Jaki moment byłby najlepszy?

- Czy w przyszłości należy zaprosić do rozmów jeszcze inne osoby?

4. Opis problemu w kategoriach pozytywnych i skontaktowanie z zasobami.

- Czego Pan(i) chciałaby zamiast problemu?

- Kiedy problem nie występuje?

- Co się wtedy zmienia?

- Po czym Pan(i) poznaje ,że jest inaczej?

- Co musiałoby się wydarzyć ,żeby Pana(i) problem uległ rozwiązaniu?

-Jak wyglądałaby Pana przyszłość bez problemów?

5. Pozycja reflektująca- dopytuje się o myśli, refleksje słuchaczy, którzy obserwują przebieg

spotkania lub mogliby go obserwować gdyby byli.

- Jak ważne osoby ( nauczyciel, policjant itd.) mogłyby powiedzieć coś o tym , o czym Pan(i)

do tej pory opowiadał?

- Gdyby „ ten i ten” był obecny dzisiaj to mógłby powiedzieć, co byłoby pomocne przy

rozwiązywaniu Pana(i) problemów?

6. Pytania o niewypowiedziane kwestie.

- Czy jest coś , czego nam Pan(i) do tej pory nie powiedział , a co jest dla Pana ważne?

- Czy jest jakieś pytanie , które powinno się Panu(i) postawiać , aby Pan przybliżył się do

rozwiązania problemu?

- Czy jest coś, o czym Pana(i) zdaniem nie powinno się rozmawiać?

7. Pytania budujące wiarę we współpracę i rozwiązanie problemu.

- Czy były chwile , w których Pana(i) nadzieja na rozwiązanie problemów była większa?

- Co było wtedy inaczej?

- Co mogłoby pomóc we wzmocnieniu naszej współpracy?

- Czego potrzebuje Pan(i) do podniesienia wiary w możliwe rozwiązania?

- Czy pomogły Panu(i) ustalenie kolejnych terminów spotkań?

- Z kim musiałaby Pani porozmawiać aby Pana(i) wiara się wzmocniła?

8. Pytania naprowadzające

- Czy sądzi Pan(i) ,że zagadnienia , jakie omawiamy , pomogą w rozwiązaniu problemu?

- Nie rozumiem związku Pana(i) odpowiedzi z moim pytaniem. Czy mógłby mi Pan(i) pomóc

i wyjaśnić to jeszcze raz?

- Czy moje pytania są zbyt niezwykłe, nudne, nieodpowiednie?

9. Pytania o różnice i zmianę pozytywną.

- Czy jest coś , co pomiędzy pierwszym spotkaniem a dzisiejszym terminem zmieniło się na

lepsze?

- Czy zdarzyło się coś ważnego żeby dzisiaj o tym mówić?

- Czy wydarzyło się coś od ostatniego spotkania , co było dla Pana(i) nowe i pożyteczne?

- Co musi się wydarzyć w przyszłości , żeby problem rozwiązał się całkowicie?

- W porównaniu z pierwszym ( ostatnim) spotkaniem- jak na skali od zera do 10 ocenił(a)by

Pan(i) dzisiaj swój problem?

10. Umowy, ustalenia

- Jak mają wyglądać nasze spotkania?

- Kto powinien być jeszcze zaproszony?

- Jak chciałby Pan(i) wykorzystać czas do następnego spotkania?

- W jakim odstępie czasu powinno się odbyć następne spotkanie?

Jednym z najważniejszych warunków aby zaistniał „ klimat współpracy i nauki” podczas

spotkania jest uznanie przez moderatora ,że każdy z uczestników spotkania jest ekspertem w

swojej dziedzinie. Moderator przyjmuje postawę neutralną , jest „ zaciekawiony” ( Cecchin),

okazuje troskliwość względem osób a jednocześnie „ brak respektu” wobec sztywnych idei

związanych z problemem.

Literatura:

1.Klaus G. Deissler „ Terapia systemowa jako dialog” wyd. UJ,1998

2. Harold A. Goolishian „ Constructivism, Autopoiesis and Problem Determined Systems”

The Irish Journal of Psychology, 1988,9,1,130-143

3. Red L. Górniak, B. Józefik “ Ewolucja myślenia systemowego w terapii rodzin” Wyd. UJ

2003

4. K.J.Gergen „ Realities and Relationships. Soundings in Social Construction” Harvard

University Press, 1994

5. G. Cecchin “ Mediolańska szkoła terapii rodzin” Collegium Medicum UJ, 1995

6. F. B. Simon „ Unterschiede, die Unterschiede machen” suhrkamp taschenbuch

wissenschaft 1996

7. M. Orwid, K. Pietruszewski “ Psychiatria dzieci i młodzieży”, Coll.Med.UJ , 1993

8. K. Ludewig „ Terapia systemowa” GWP, 1995

9. F.B.Simon, H.Stierlin „ Słownik terapii rodzin” GWP, 1998

10. Red. B.de Barbaro” Wprowadzenie do systemowego rozumienia rodziny” Coll.Med.UJ,

1994

R. Antkowiak - Terapia systemowa w leczeniu agresji i zaburzen zachowania.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: