Komunikacja.doc

1. Zajęcia wprowadzające.

Ø      Poziom społeczny, grupowy i indywidualny filtrowania informacji

A. społeczna filtracja informacji:

1.      szkolnictwo

2.      środki masowego przekazu

3.      propaganda

4.      cenzura

5.      osoby wpływowe- może wystapić także na grupowym poziomie filtracji

B. grupowa filtracja informacji:

1.      normy grupowe

2.      cele grupowe

3.      strukturalne właściwości grupy

C. Indywidualna filtracja informacji:

1.      osobowość

2.      selektywność procesów poznawczych (uwaga, procesy pamięci)

3.      selektywność emocjonalna

4.      język

Ø      Właściwości języka

-          wytwór życia społecznego

-          odzwierciedlenie społecznego sposobu widzenia rzeczywistości

-          słowa są symbolami

-          da się wyróżnić dwa znaczenia słów- denotacyjne i konotacyjne

-          stanowi zarówno roledostarczyciela kategorii poznawczych, jak i wzorców komunikowania

Ø      Funkcje komunikowania się, jakie spełnia potrzeby?

1. 1. 1. 1. potrzeby fizyczne- satysfakcjonujące komunikowanie się jest niezbędne dla zdrowia fizycznego
         2. potrzeby ego- komunikowanie się jest jedynym sposobem dowiedzenia się kim jesteśmy; kontakty z innymi określają nas
         3. potrzeby społeczne- poprzez komunikowanie się wiążemy się społecznie z innymi ludźmi; determinowany jest 3 rodzajami potrzeb: 1. potrzeba przyłączenia- potrzeba posiadania poczucia, że jest się uczestnikiem jakichś relacji, 2. pragnienie posiadania kontroli nad otoczeniem czy też wywieranie wpływu na inne osoby (formalne, nieformalne), 3. potrzeba przywiązania® pragnienie opieki
         4. potrzeby praktyczne- komunikacja pozwala PRZEKAZAĆ i UZYSKAĆ informacje istotną dla sprawnego funkcjonowania

Ø      Wewnętrzne i zewnętrzne poczucie umiejscowienia kontroli

Szczerze mówiąc nie wiem gdzie to jest szukałam w literaturze i znalazłam tylko to: L

Definicja kontroli zewnętrznej Rottera :

„Kiedy wzmocnienie jest postrzegane przez podmiot jako następstwo podjętego przez niego działania, lecz jednocześnie nie będące konsekwencją wyłącznie tego działania, wówczas w naszej kulturze jest to na ogół spostrzegane jako rezultat szczęścia, szansy, losu lub jako pozostające pod kontrolą innych, posiadających władzę albo jako nieprzewidywalne z powodu wielkiej złożoności otaczających jednostkę sił”- jest to „wiara w kontrolę zewnętrzną”

kontrola wewnętrzna:

„jeżeli jednostka spostrzega, że zdarzenie jest konsekwencją jej własnego działania lub jej własnych względnie stałych właściwości, określamy to wiarą w kontrolę wewnętrzną”

Ø      Syndrom grupowego myślenia (mechanizm, przejawy, zapobieganie)

Mechanizmy:

1. związany ze spójnością grupy- pozytywne wartościowanie grupy przez jej członków oraz ich motywacje do kontynuacji przynależności do tej grupy; im większa spójność to uczucia są pełne sympatii, chęci spotykania się, solidarności; spójność wzrasta wraz z zagrożeniem; im grupa jest bardziej spójna, tym większa szansa na pojawienie się grupowego myślenia
2. wyzwalający konformizm wobec norm grupowych- im większa spójność grupy, tym jest bardziej ona skłonna do odrzucenia „dewianta”;

myślenie grupowe- szybki i łatwy sposób nawiązywania do stylu myślenia, w który angażują się ludzie, kiedy są głęboko włączeni w spójna grupę, gdzie usiłowania członków grupy, by uzyskać jednomyślność, niszczą ich motywację do realistycznych oszacowań alternatywnych możliwości działania

Przejawy:

1. iluzja wszechmocności podzielana przez większość albo wszystkich- neutralizuje lęk
2. wysiłki zmierzające do racjonalizowania działań w celu pomijania ostrzeżeń
3. niekwestionowana wiara we wrodzoną moralność grupy, skłaniająca do ignorowania etycznych konsekwencji działania- „jesteśmy mądrą i dobrą grupą”
4. stereotypowe wizerunki przywódców innej grupy, postrzeganych jako złych lub głupich
5. bezpośredni nacisk na każdego członka grupy, aby nie dokonywał żadnej krytyki grupy, gdyż jest to sprzeczne z zasada lojalności; wzmaga to samoocenę, obniża lęk i poczucie winy
6. autocenzura odstępstw od oczywistego grupowego myślenia- wyzwala blokadę procesów oceny i weryfikacji
7. wspólna iluzja jednomyślności- poczynania grupy podporządkowane poszukiwaniem zgodności;
8. wyłonienie z grupy swoistego „stróża poprawnego myślenia”- brak informacji o negatywach grupy, prowadzi do sytuacji niedostrzegania przez grupę ich defektów;

Zapobieganie: (str. 128 w „Z zagadnień psychologii społecznej”)

1. wyznaczenie członkom grupy przez ich przywódcę, roli wymagającej krytycznego ustosunkowania się,
2. przywódcy organizacji wyznaczający grupie misje formowania polityki powinni być bezstronni, otwarci na wszelkie propozycje i na zaakceptowanie decyzji grupy
3. powoływanie niezależnych grup oceniających ten sam problem, jednak z uwzględnieniem zadań każdej osoby, kompetencji, i podkreśleniem, że przede wszystkim ważna jest lojalność wobec organizacji, a nie wobec grupy;
4. ponadto te dodatkowe grupy oceniające, powinny od czasu do czasu dzielić się na mniejsze, pod różnym kierownictwem dla wyprecyzowania odmienności swoich punktów widzenia;
5. każdy członek grupy politycznych decydentów powinien okresowo prowadzić dyskusje z zaufanymi współpracownikami w swojej własnej jednostce organizacyjnej, a następnie relacjonować ich reakcje;
6. zapraszanie niezależnych ekspertów do dyskusji i omawiania punktów widzenia członków grupy;
7. przypisanie jednemu członkowi grupy roli adwokata diabła
8. przed spotkaniem z przeciwnikiem należy poświęcić całą sesje na przyjrzenie się sygnałom ostrzegawczym pochodzącym od rywali i skonstruowaniu alternatywnego scenariusza intencji rywali;
9. przed podjęciem ostatecznej decyzji co wydaje się najlepsze, należy zorganizować spotkanie drugiej szansy, aby członkowie grupy mogli wyrazić jeszcze raz swoje stanowiska, obawy, i jeszcze raz całościowo przemyśleć podejście;

Ø      Podstawy atrybucji

Atrybucja- w dosłownym znaczeniu oznacza „przypisywanie” czegoś komuś lub czemuś; to jak spostrzegamy innych i siebie, a w konsekwencji, jak funkcjonujemy w relacjach interpersonalnych, jest efektem tego, jakie cechy, właściwości czy stany tym innym, ich szeroko rozumianemu otoczeniu oraz sobie samym przypisujemy.

Freedman, Sears i Carlsmith stwierdzili, że atrybucja jest wnioskowaniem obserwatora o stanie wewnętrznym działającego lub samego siebie na podstawie zewnętrznego zachowania

Spostrzeganie społeczne jest procesem trójstopniowym:

1. obserwacja zachowania
2. wnioskowanie na tej podstawie o stanach wewnętrznych obserwowanego
3. formułowanie na tej podstawie, odpowiedzi jaki ten ktoś jest;

Na tej podstawie głównym zadaniem atrybucji jest sformułowanie reguł, jakimi posługuje się jednostka wnioskując na podstawie zewnętrznych zachowań o stanach wewnętrznych jednostki, oraz reguł strukturalizowania obrazu osób obserwowanych na podstawie zawnioskowanych stanów wewnętrznych;

2. KOMUNIKACJA WERBALNA

1.-czynniki konstytutywne dla aktów mowy i funkcje językowe wg  Jacobsona

KONTEKST

KOMUNIKAT

NADAWCA -------------------------------------------------------------ODBIORCA

KONTAKT

KOD

1. Nadawca kieruje komunikat do odbiorcy
2. Aby komunikat był efektywny musi być dostosowany do kontekstu (musi coś oznaczać), kontekstu uchwytnego dla odbiorcy albo dającego się zwerbalizować
3. Konieczny jest kod ( w pełni albo przynajmniej częściowo podzielany przez nadawcę i odbiorcę)
4. Musi również zaistnieć kontakt – fizyczny kanał lub psychiczny związek pomiędzy nadawcą i odbiorcą (umożliwiający nawiązanie i podtrzymywanie procesu komunikacji)

Każdy z tych czynników determinuje inną funkcję języka, a w każdym akcie komunikacji możemy znaleźć pewną hierarchię tych funkcji.

                                                   REFERENCYJNA

                                                       POETYCZNA

EKSPRESYJNA                                                                                         KONATYWNA

                                                        FATYCZNA

                                                METAJĘZYKOWA

§         Referencyjna (poznawcza, oznaczająca, denotatywna) – nastawienie na oznaczanie, orientacja na kontekst, przedstawienie faktów. Jest najważniejsza przy przedmiotowej, faktycznej komunikacji

§         Ekspresyjna (emotywna) – ześrodkowana na adresacie, wskazuje na bezpośrednie wyrażanie postawy mówiącego wobec tego, o czym mówi (ma komunikować emocje, postawy, status itp.)

§         Czysty element emotywny w języku to wykrzykniki

§         Posługując się elementami ekspresywnymi dla wyrażenia gniewu czy ironii, wnosimy tym samym dodatkową, z góry zamierzoną informację do komunikatu

§         Przykład: aktor powtarzający na 40 różnych sposobów zwrot – „Dziś wieczorem” – większość jego przekazów została ściśle i dokładnie „zdekodowana” przez słuchających”

§         Konotatywna – orientacja na odbiorcę, wrażenie jakie wywarł komunikat na adresacie (wydawanie rozkazów, propaganda itp.)

§         Fatyczna – nastawienie na kontakt, ustanowienie, przedłużenie, podtrzymanie komunikacji, wymiana rytualnych formuł. Pierwsza funkcja, którą opanowują dzieci zanim zdolne są nadawać lub odbierać komunikaty zawierające informację.

§         „Cześć, jak się masz?” itp.

§         No tak! – powiedział młody człowiek. – Ano tak! – odpowiedziała ona. – No więc, jesteśmy – powiedział. – Jesteśmy – powtórzyła ona. – Nieprawdaż? – Można nawet powiedzieć, że byliśmy – powiedział. Itd.

§         Metajęzykowa – pomaga w identyfikacji używanego kodu, kiedy nadawca i odbiorca chcą sprawdzić, czy posługują się jednakowym kodem.

§         Przykład s.86

§         Gazeta, paczka papierosów i ramka

§         Każdy proces nauki języka, szczególnie proces przyswajania sobie języka ojczystego przez dzieci, posługuje się na szeroką skalę operacjami metajęzykowymi.

§         Poetycka – nastawienie na sam komunikat, skupienie się na komunikacie dla niego samego (np. rytmiczność, brzmienie, rym itp.– ogólnie atrakcyjność estetyczna)

§         I LIKE IKE – plakietka wyborcza popierająca partię Eisenhowera

2-redundancja i entropia

• Redundancja – to, co przewidywalne lub konwencjonalne w przekazie. Redundancja jest wynikiem dużego, a entropia małego prawdopodobieństwa. Przekaz z małą przewidywalnością jest entropiczny (rozproszony) i zawiera wiele (nowych) informacji.
• Dwie funkcje redundancji
• • pomoc techniczna
  • fatyczna
• Doświadczenie z konwencją i użyciem języka to nasz kontekst do którego odnosimy adekwatność każdej informacji i poprzez który sprawdzamy jej prawdopodobieństwo
• Konwencja jest głównym źródłem redundancji (upraszcza dekodowanie przekazu)
• Jeśli chcemy dotrzeć do szerokiej, heterogenicznej publiczności będziemy musieli zaprojektować komunikat o wyższym stopniu redundancji. Do małej, wyspecjalizowanej i homogenicznej grupy odbiorców dotrzeć możemy tylko dzięki przekazom o wyższym stopniu entropii – bardziej rozproszonym. Im bardziej popularne i szeroko dostępne dzieło sztuki, tym bardziej jest redundantne w swojej formie i treści.
• Entropia konstytuuje sytuacje komunikacyjną
• Redundancja jest sposobem na poprawianie samego procesu komunikacji, dotyczy głównie efektywności procesu komunikacji i przezwyciężania problemów komunikacyjnych
• Psychologowie społeczni mówią o tak zwanym „ego drive” – naszej wewnętrznej potrzebie bycia zauważonymi, rozpoznanymi, zaakceptowanymi. Kiedy nie wypowiemy słowa „cześć”, druga osoba może doznać niezbyt pozytywnego wrażenia, że patrząc na nią widzimy ścianę. Milczenie może się tutaj stać źródłem frustracji. Wypowiedzenie słów oznaczających powitanie jest społecznie wymagane. Komunikacja fatyczna, przez podtrzymywanie i odnawianie związków, jest kluczową w umacnianiu życia społecznego i procesu komunikacji. Komunikacja fatyczna jest wysoce redundantna.

3-rola kontekstu w interpretacji aktów komunikacyjnych

• W naturalnych sytuacjach użytkownicy języka dokonują „oderwania” znaczenia aktu komunikacyjnego od jego formy gramatycznej, konwencjonalnego znaczenia tekstu, a także konwencjonalnych gestów niewerbalnych. Trafna interpretacja większości wypowiedzi wymaga znajomości sytuacji, w jakiej została wypowiedź ta zrealizowana.
• Konteksty:

§         Semantyczny, lingwistyczny, językowy

• -  wszystkie wypowiedzi towarzyszące, poprzedzające albo następujące, które mogą wpłynąć na treść komunikatu
• - „ramy poznawcze” - wskazówki sytuacyjne i tekstowe aktywizujące określony system układu poznawczego (np. Łuria, albo ukierunkowujący nagłówek w gazecie)
• -  kwestia uwspólnienia czy uprywatnienia konteksty treściowego
• -  zachowania niewerbalne towarzyszące, poprzedzające albo następujące
• - kanał wokalny – intonacja: poważna, ironiczna, szydercza, złośliwa, ciepłą, współczująca, zimna, bohaterska, smutna itp.
• Spójność, zwartość przekazu,
• - gdy wszystkie trzy kanały (wokalny, werbalny i niewerbalny) przekazują podobne znaczenie

§         Interpersonalny

• zależność znaczenia wypowiedzi w odniesieniu do relacji czy stosunków pomiędzy nadawcą a odbiorcą komunikatu
• osoby, pełnione role społeczne, miejsce rozmowy, podejmowane aktywności, atmosfera
• wyróżniamy przykładowo następujące wymiary: intymność-obcość, przyjemność-przykrość, przyjazność-wrogość, bezpieczeństwo-zagrożenie, zaangażowanie-obojętność, równość-nierówność
• Innymi słowy: stopień sprawowania kontroli nad partnerem i sytuacją (poziom kontroli wzajemnej) ORAZ nastawienie emocjonalne, wzajemna atrakcyjność-awersja  (poziom akceptacji wzajemnej)

§         Instrumentalny (zadaniowy)

• typ aktywności, działania pozasłownego, będący podstawą instrumentalnego kontaktu, wpływając znacząco na interpretacje aktów komunikacyjnych (np. podniesienie ręki na sali lek. czy na lotnisku)

§         Kulturowy

§         wspólnota kulturowa nadawcy i odbiorcy wpływają na istnienie podzielanego zespołu przekonań na temat rzeczywistości, który to modyfikuje znaczenie komunikatów

§         wspólnota doświadczeń jest warunkiem koniecznym porozumowania się językowego

4-akty pragmatyczne, aspekty wyrażeń językowych wg Austina

W latach 60. XX w pojawiła się pragmalingwistyka, która bada użycie języka w społeczeństwie, w aktach mowy. Jej twórcą był angielski filozof John Austin. Wydał książkę O aktach mowy. Przedmiotem tej teorii nie są tylko zdania językowe, ale też czynności, które realizujemy artykułując zdania. Austin rozróżnił 3 aspekty wyrażeń językowych: lokucja – samo wypowiedzenie jakiejś treści, samo zdanie, np. Dzień dobry!, illokucja – intencja, zamiar, plan, który realizuje człowiek za pomocą wyrażenia językowego (mówiąc Dzień dobry! realizuję akt przywitania się), perlokucja – zaplanowane następstwo, a więc to, co nadawca zakłada w czynnościach, w zachowaniu odbiorcy.

Akty komunikacyjne których celem jest kształtowanie zachowań partnera nazywamy aktami pragmatycznymi. Zawierają one wyraźny ładunek illokucyjny – nadawca wypowiada własne intencje i przekonuje do własnych racji by skłonić odbiorcę do współdziałania.

Przykład: „Nadaje ci imię Stefan Batory”

Uzależnienie znaczenia tudzież działania od illokucji na przykładzie wymiany zdań:

• • żona do męża: „Włożyłam nowy sweter, podobam ci się w nim?”
  • mąż do żony: „Już po siódmej”

Klasy zachowań językowych (rozwinięcie tez Austina):

• akty informowania (opis stanów rzeczywistości uważanych przez osobę mówiącą za prawdziwe/zachodzące) 
• akty performatywne (wypowiedzi zawierające wartość iilokucyjną, intencję oddziaływania na słuchacza)
• • • performatywy ukryte: explicite mają charakter informacyjny, w podtekście zaś niosą wartości illokucyjne (np. „kosz jest pełen”)
    • performatywy jawne: wyrażają explicite intencje działania
    • performatywy wstępne: przygotowanie rozmówców do pojawienia się właściwych aktów preformatywnych  (zapowiedź polecenia)
• akty hybrydowe

3.      Komunikacja perswazyjna:

kontekstowe przetwarzanie informacji (konsument wysoce zaangażowany (przekonani o wysokim prawdopodobieństwie zakupu produktu), skoncentrowany na informacjach dotyczących interesującego go produktu – strategia perswazji centralna, potencjalny klient podejmie intelektualny wysiłek poszukiwania rzetelnych informacji o produkcie...