www-rodzinapolska-pl_dok-php_en2ydlik.pdf

Rachunek sumienia

dla dorosłych

Ta broszura jest przewidziana dla wszystkich, począwszy

od uczniów szóstej klasy szkoły podstawowej.

Poleca się tę broszurę każdemu

kto chce mieć dobre sumienie,

albowiem życie według dobrego sumienia

jest najpewniejszą drogą do zbawienia.

I N T E N C J A

Każdemu, po przemyśleniu,

niech posłuży ku zbawieniu.

W tej intencji odmawia się codziennie

modlitwy do Miłosierdzia Bożego.

OPRACOWANIE

o. Bonifacy H. Knapik, OFM, Chorzów

NIHIL OBSTAT

Ks. dr Jan Grzesica, cenzor

Mysłowice, dnia 4. 02. 1988 r.

ZEZWOLENIE WŁADZY ZAKONNEJ

o. dr Joachim Mazurek, OFM, Prowincjał

KatowicePanewniki, dnia 13.02.1988 r.

Ldz. 47/P/88

IMPRIMATUR

Ks. bp dr Damian Zimoń, Ordynariusz Katowicki

Katowice, dnia 5.02.1988 r.

Nr VI1662/88

ISBN 8386412518

PRZED RACHUNKIEM SUMIENIA

Co to jest grzech?

Grzech jest to dobrowolne i świadome przekroczenie przykazania Bożego lub

kościelnego. Grzech polega więc na nieposłuszeństwie i wynoszeniu własnej woli nad wolę

Bożą. Grzech może być ciężki, czyli śmiertelny albo lekki, czyli powszedni.

Grzech ciężki popełnia człowiek wtedy, gdy przekracza przykazania: l) w ważnej rzeczy

jest to tzw. materia wielka, 2) zupełnie świadomie i 3) całkowicie dobrowolnie.

Grzech lekki popełnia człowiek wtedy, gdy przekracza przykazania: l) w małej rzeczy, 2)

bez całkowitej świadomości, 3) bez całkowitej dobrowolności.

Skutki grzechu

Grzech ciężki (śmiertelny) jest całkowitym odwróceniem się człowieka od Boga, od celu

ostatecznego. Pozbawia duszę łaski uświęcającej, która stanowi nadprzyrodzone życie duszy.

Zrywa wspólnotę z Bogiem i wyrządza krzywdę Kościołowi. Jest największym nieszczęściem

człowieka. Człowiek przestaje być dzieckiem Bożym, traci wszystkie zasługi za dobre uczynki

dawniej wykonane i nie może osiągnąć nowych zasług. Kto umiera w ciężkim grzechu jest

odrzucony od Boga na wieki, czyli zostaje potępiony. Jest to kara wieczna.

Grzech lekki (powszedni) osłabia naszą łączność z Bogiem i pomniejsza świętość

Kościoła, ale nie pozbawia człowieka stanu łaski.

Ponieważ grzech ciężki jest tragedią dla człowieka, dlatego należy w swoim rachunku

Kościoła, ale nie pozbawia człowieka stanu łaski.

Ponieważ grzech ciężki jest tragedią dla człowieka, dlatego należy w swoim rachunku

sumienia dokładnie rozważyć najpierw wielkość materii danego grzechu, następnie stan

świadomości przed lub w czasie popełniania tegoż grzechu przy równoczesnym uwzględnieniu

stanu swojej dobrowolności.

W niniejszym schemacie rachunku sumienia są wymienione grzechy, których materia jest

zawsze wielka i są zaznaczone w nawiasie „mw". Inne grzechy w tym schemacie mogą mieć

materię wielką w zależności od wielkości szkody (krzywdy), jaką człowiek przez ten grzech

wyrządził: l) Bogu, 2) sobie, 3) bliźniemu, 4) grupie społecznej lub społeczeństwu. Oto niektóre

przykłady:

ad 1) „Odwodziłem innych od Boga", wykazując, że Bóg w ogóle nie istnieje.

ad 2) „Szkodziłem sobie na zdrowiu", np. przez nadmierne picie alkoholu i dawałem tym wielkie

zgorszenie.

ad 3) „Namawiałem do grzechu", np. do grzechu nieczystego, do wielkiej kradzieży, do

krzywoprzysięstwa itp.

ad 4) „Przekazywałem innym złe książki", które spowodowały wiele zła.

Uwaga! Wielkość materii należy oceniać nie według własnego odczucia szkody, ale

według odczucia osoby lub osób poszkodowanych.

Należy się mieć jednak na baczności przed zbyt formalistycznym traktowaniem swoich

grzechów, mówiąc sobie, np. „wyspowiadam się i wszystko będzie załatwione". Tak właśnie nie

jest, bo za każdy grzech już wyspowiadany człowiek poniesie karę tu na ziemi albo w czyśćcu po

śmierci.

Innym niebezpieczeństwem dla człowieka jest szatańskie nastawienie w segregowaniu

grzechów, tzn. unikać tylko grzechów ciężkich, a lekceważyć grzechy lekkie. Dla przykładu

rozważmy słowa Pana Jezusa potępiające tych, którzy w swoim życiu nie czynili uczynków

miłosierdzia: „Idźcie precz ode mnie przeklęci, w ogień wieczny, albowiem łaknąłem, a nie

nakarmiliście mię", itd. (Mt 25,4146). W innym miejscu mówi Pan Jezus do potępionych:

„Odstąpcie ode mnie wszyscy, którzy czynicie nieprawość" (Łk 13,2527).

Należy więc traktować każdy grzech, ciężki i lekki, jako nieprawość człowieka wobec

Boga. Takie bowiem nastawienie jest bezpiecznym trwaniem w bojaźni Bożej i właściwą

dyspozycją do uzyskania od Boga przebaczenia i odpuszczenia wszystkich grzechów.

Inną przestrogą dla zuchwalców są słowa św. Pawła:

„Czyż nie wiecie, że niesprawiedliwi nie posiądą Królestwa Bożego. Nie łudźcie się! Ani

rozpustnicy, ani bałwochwalcy, ani cudzołożnicy, ani rozwięźli, ani mężczyźni współżyjący ze

sobą, ani złodzieje, ani chciwi, ani pijacy, ani oszczercy nie odziedziczą Królestwa Bożego" (l

Kor 6,9 nn).

Wprowadzenie do rachunku sumienia

Bóg w swoim wielkim miłosierdziu chce ratować każdego człowieka zagrożonego

ustawicznie wpływem złego ducha, szatana. W tym celu ustanowił Pan Jezus Sakrament Pokuty,

aby każdy grzesznik mógł łatwo powrócić do miłującego Ojca. Pan Jezus przekazał tę władzę

pojednania swojemu Kościołowi słowami: „Weźmijcie Ducha Świętego, którym odpuścicie

grzechy są im odpuszczone, a którym zatrzymacie są im zatrzymane" (J20,22n).

Kościół wypełnia tę misję Chrystusa przez swoich kapłanów w Sakramencie Pokuty,

popularnie nazwanym Spowiedzią świętą. Dla owocnej Spowiedzi świętej wymaga się

wypełnienia 5 warunków, mianowicie:

1) dobry rachunek sumienia,

2) żal za popełnione grzechy,

3) postanowienie poprawy,

4) szczere wyznanie grzechów,

5) zadośćuczynienie.

Pan Bóg bez żalu nie odpuszcza nigdy żadnego grzechu osobistego. Żeby więc za

grzech żałować trzeba go najpierw poznać. W tym celu należy dokładnie rozważyć grzechy

wymienione w tym „rachunku sumienia" i pamięcią sięgnąć do własnej przeszłości. Jeżeli

swoich grzechów pozna się wiele wtedy zaleca się, by przystąpić do konfesjonału z karteczką.

Przedtem jednak trzeba wzbudzić żal za grzechy (możliwie doskonały), następnie mocno

postanowić (trzeci warunek) unikać wszelkich grzechów, zwłaszcza ciężkich, a także unikać

postanowić (trzeci warunek) unikać wszelkich grzechów, zwłaszcza ciężkich, a także unikać

okazji do ich powtarzania. Ponadto trzeba naprawić krzywdę (piąty warunek), np. zwrócić rzecz

skradzioną i wynagrodzić wszelkie szkody przez siebie wyrządzone.

Modlitwa przed rachunkiem sumienia

Wszechmogący i miłosierny Boże, oświeć mój umysł, abym poznał grzechy, które

popełniłem, i odmień moje serce, abym szczerze nawrócił się do Ciebie. Niech Twoja miłość

zjednoczy mnie ze wszystkimi, którym wyrządziłem krzywdę. Niech Twoja dobroć uleczy moje

rany, umocni moją słabość. Niech Duch Święty obdarzy mnie nowym życiem i odnowi we mnie

miłość, aby w moich czynach zajaśniał obraz Twojego Syna, który z Tobą żyje i króluje na wieki

wieków. Amen.

PIERWSZE PRZYKAZANIE BOŻE

Nie będziesz miał bogów cudzych przede mną

1. Nie modliłem się w ogóle...

2. Dobrowolnie wątpiłem o prawdach wiary (jakich?).

3. Zaparłem się wiary (zg)* (mw).

4. Publicznie krytykowałem prawdy wiary (zg) (mw).

5. Wstydziłem się swojej wiary.

6. Nie starałem się o pogłębienie swojej wiedzy religijnej przez słuchanie kazań, czytanie

Pisma Świętego, książek religijnych itp.

7. Nie ufałem Bogu, np. w grzechowych utrapieniach...

8. Narzekałem na Pana Boga, np. w niepowodzeniach (zg).

9. Poddawałem się rozpaczy i zwątpieniu...

10. Wierzyłem w zabobony, wróżby czy horoskopy...

11. Znieważyłem osoby duchowne, miejsca i rzeczy poświęcone, np. kościoły, cmentarze, krzyże,

obrazy itp. (zg).

12. Przeszkadzałem drugim w spełnianiu praktyk religijnych, np. w rodzinie, w środowisku

pracy...

13. Ceniłem pieniądz, wygody, przyjemności, sport... itp. bardziej niż sprawy Boże i zbawienie

własnej duszy...

14. Narażałem się na utratę wiary przez złe widowiska, filmy. książki, programy telewizyjne,

towarzystwo... itp.

15. Należałem lub należę do organizacji ateistycznej (zg) (mw).

16. Zapierałem się Boga lub Go zwalczałem (zg) (mw).

17. Odwodziłem innych od Boga...

18. Występowałem przeciw nauce Bożej lub nauce Kościoła (zg) (mw).

19. Dałem zgorszenie swoim złym zachowaniem lub złym mówieniem...

*UWAGA! Umieszczone w nawiasach „zg” oznacza, że ten grzech jest także grzechem

zgorszenia, rozumianym w sensie popularnym jako zły przykład, powodujący oburzenie lub

zachętę do zła, a dla źle czyniących jest niebezpiecznym umocnieniem. Wielkość zgorszenia

zależy od osoby, jej godności, sprawowanej funkcji, pozycji społecznej itp.

DRUGIE PRZYKAZANIE BOŻE

Nie będziesz, brał imienia Pana Boga Twego nadaremno

1. Wymawiałem imiona Świętych lub imię Boże bez uszanowania, bez potrzeby, w żartach, w

gniewie, z przyzwyczajenia...

2. Bluźniłem przeciw Bogu lub Świętym (zg) (mw)...

3. Nie dotrzymywałem przysięgi albo ślubu złożonego Bogu (mw).

4. Przysięgałem niepotrzebnie lub złożyłem fałszywą lub niemoralną przysięgę. Czy naprawiłem

wyrządzoną przez to krzywdę? (mw).

5. Przyjąłem po świętokradzku Sakramenty święte które? (mw).

6. Przeklinałem kogoś w myślach lub publicznie (zg).

7. Rozmawiałem o sprawach religijnych lekceważąco...

8. Wstydziłem się chrześcijańskiego pozdrowienia lub zewnętrznych gestów religijnych, jak

znak krzyża świętego, przyklęknięcia, zdjęcie czapki przed kościołem lub krzyżem... itp. (zg).

9. Nosiłem lub noszę symbole religijne (dewocjonalia) jako ozdobę, maskotkę lub fetysz a nie

jako zewnętrzny wyraz wiary...

10. Używałem słów z Pisma Świętego dla żartów, dla obrony grzesznych interesów, dla poparcia

błędnej nauki...

błędnej nauki...

11. Brałem udział w seansach spirytystycznych.

TRZECIE PRZYKAZANIE BOŻE

Pamiętaj, abyś dzień święty święcił

1. Opuściłem z własnej winy Mszę świętą w niedzielę lub w święto nakazane (zg) (mw).

2. Spóźniłem się na Mszę świętą w niedzielę lub w święto nakazane.

3. We Mszy świętej nie brałem czynnego udziału.

4. Przeszkadzałem innym w skupieniu w czasie Mszy świętej.

5. Pracowałem w niedzielę lub w inne święto bez koniecznej potrzeby (zg).

6. Znieważyłem Dzień Pański przez pijaństwo lub udział w grzesznych zabawach i rozrywkach

(zg).

UWAGA! Każdy grzech popełniony przeciw pierwszym trzem przykazaniom Bożym, godzi

bezpośrednio w „przykazanie miłości Boga", które brzmi: „Będziesz miłował Pana Boga Twego

z całego serca, z całej duszy, ze wszystkich myśli i ze wszystkich sił swoich”.

Każdy grzech popełniony przeciw przykazaniom Bożym od czwartego do dziesiątego godzi

pośrednio w „przykazanie miłości Boga”, a bezpośrednio w „przykazanie miłości bliźniego”,

które brzmi: „Będziesz miłował bliźniego swego jak siebie samego”.

CZWARTE PRZYKAZANIE BOŻE

Czcij ojca twego i matkę twoją

1. Nie okazywałem swoim rodzicom miłości i szacunku...

2. Odnosiłem się do rodziców w sposób ubliżający, kłóciłem się z nimi, obmawiałem ich, biłem

ich, wstydziłem się swoich rodziców...

3. Nie starałem się pomóc rodzicom...

4. Nie byłem posłuszny rodzicom, nauczycielom, wychowawcom...

5. Nie modliłem się za rodziców...

Obowiązki rodziców

6. Nie dbałem o moralne i religijne wyrobienie i wychowanie dzieci (modlitwa, Msza święta w

niedziele i święta, uczęszczanie na lekcje religii, przyjmowanie Sakramentów świętych... itp.).

7. Nie starałem się o współpracę z duszpasterzem w katechizacji dzieci...

8. Nie dawałem dzieciom dobrego przykładu w wypełnianiu obowiązków religijnych, w pracy

zawodowej, we współżyciu z sąsiadami...

9. Nie poświęcałem dzieciom czasu, nie interesowałem się ich problemami życiowymi...

10. Nie dbałem o ich wykształcenie, utrzymanie i odpoczynek...

11. Nie starałem się ich kochać i traktować jednakowo...

12. Byłem niesprawiedliwy w karaniu.

13. Rozpieszczałem swoje dzieci przez spełnianie wszystkich ich zachcianek, np. w oglądaniu

telewizji...

14. Nie starałem się o wspólną modlitwę, czytanie Pisma Świętego, rozmowy religijne oraz o

znak wiary w mieszkaniu (krzyż, obrazy religijne)...

15. Byłem obojętny na to, z kim się moje dziecko przyjaźni...

16. Nie wymagałem od dzieci odpowiedniego szacunku dla rodziców, kapłanów, nauczycieli,

ludzi starszych i dla każdego człowieka...

17. Krytykowałem w obecności dzieci duchowieństwo (zg).

18. Wtrącałem się w pożycie małżeńskie dzieci, powodując konflikty...

19. Nie wypełniałem obowiązków wobec chrześniaka...

Obowiązki małżonków

20. Nie kochałem szczerze męża/żony.

21. Nie troszczyłem się o zdrowie współmałżonka.

22. Nie poczuwam się do odpowiedzialności za uświęcenie i zbawienie współmałżonka.

23. Ukrywaliśmy przed sobą ważne sprawy.

23. Ukrywaliśmy przed sobą ważne sprawy.

24. Utrudnialiśmy sobie życie przez zły humor, kaprysy, gniew itp.

25. Rozjątrzaliśmy niezgodę, opowiadając innym, co nas dzieli...

26. Nie dochowałem wierności małżeńskiej (mw).

27. Unikaliśmy potomstwa w sposób grzeszny (mw).

28. Ograniczaliśmy liczbę dzieci dla własnej wygody.

29. Nasz dom nie jest wzorem i przykładem życia chrześcijańskiego.

Obowiązki względem Ojczyzny

30. Nie szukałem szczerze dobra mojego Kraju...

31. Nie spełniałem solidnie swoich obowiązków zawodowych...

32. Nie dałem dobrego przykładu współpracownikom...

33. Szerzyłem zło w środowisku pracy przez: przekleństwa, wulgarne słowa, używanie alkoholu,

obmowy...

34. Patrzyłem przez palce na zło, aby mieć spokój.

35. Zmuszałem podwładnych do pracy ponad siły.

36. Niedobrze żyłem lub żyję z kolegami w pracy...

37. Dawałem niesprawiedliwą zapłatę...

38. Pomijałem pracowników w awansie.

PIĄTE PRZYKAZANIE BOŻE

Nie zabijaj

Wszelka krzywda: fizyczna, psychiczna czy moralna, wyrządzona pośrednio lub

bezpośrednio, sobie lub bliźniemu godzi w piąte przykazanie Boże.

1. Szkodziłem sobie na zdrowiu, np. przez nadmiar jedzenia. palenia tytoniu, picia alkoholu,

przeciążenie pracą, lekceważenie snu, wypoczynku...

2. Usiłowałem popełnić samobójstwo (mw).

3. Życzyłem sobie lub bliźniemu śmierci.

4. Lekkomyślnie narażałem swoje zdrowie i życie...

5. Zabiłem człowieka, może nie narodzonego (mw).

6. Stosowałem środki wczesnoporonne (mechaniczne lub chemiczne) lub namawiałem do tego

(mw).

7. Zachęcałem, namawiałem lub zmuszałem do przerwania ciąży (zg) (mw).

8. Żywię do bliźnich nienawiść lub niechęć...

9. Pobiłem lub pokaleczyłem kogoś...

10. Gorszyłem bliźnich swoim postępowaniem...

11. Szkodziłem bliźniemu (w jaki sposób?).

12. Namawiałem do grzechu (jakiego?).

13. Prowadziłem pojazd w stanie nietrzeźwym.

14. Lekceważyłem przepisy bezpieczeństwa na drodze lub przy pracy...

15. Nie traktowałem środowiska naturalnego jako dzieła Bożego...

16. Niszczyłem moje naturalne otoczenie lub nie przestrzegałem obowiązujących przepisów

odnośnie do ochrony środowiska naturalnego...

17. Znęcałem się nad zwierzętami...

18. Gardziłem drugim człowiekiem...

19. Wyśmiewałem się z bliźniego, przezywałem go...

20. Nie modliłem się za osobistych wrogów i prześladowców...

21. Nie przebaczyłem komuś w swoim sercu...

22. Nie ratowałem bliźniego w zagrożeniu, odmówiłem mu pomocy...

23. Nie panowałem nad swoimi złymi skłonnościami, np. do gniewu, chciwości, zmysłowości,

zazdrości... itp.

24. Bawiłem się cudzym kosztem...

25. Przyczyniłem się do rozwoju nałogu u siebie lub u innych (zg).

26. Zadawałem świadomie cierpienia fizyczne, psychiczne lub moralne...

27. Niszczyłem przyjaźń między ludźmi...

28. Zaniedbuję swój rozwój intelektualny, moralny, religijny, fizyczny, umysłowy, psychiczny...

29. Przebywałem w złym towarzystwie...

SZÓSTE PRZYKAZANIE BOŻE

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: